Kontrolowany przedsiębiorca może wnieść sprzeciw

Podatnicy, do których przyszli z wizytą kontrolną urzędnicy fiskusa, mają prawo nie zgodzić się na podjęcie i wykonywanie przez organ czynności, które zostały podjęte z naruszeniem przepisów.

Publikacja: 09.07.2018 06:30

Kontrolowany przedsiębiorca może wnieść sprzeciw

Foto: 123RF

W myśl art. 291c ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: o.p.) do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (dalej: p.p.). Dzięki temu kontrolowani przedsiębiorcy mogą powoływać się na uprawnienia wynikające z obu ustaw. W niniejszym artykule zostanie przybliżona możliwość egzekwowania przywilejów opisanych w tygodnikach podatkowych z 7 i z 14 maja, które dotyczą:

- dowodów zebranych z naruszeniem przepisów;

- zakazu ponawiania kontroli w tej samej sprawie;

- zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli;

- udziału przedsiębiorcy w czynnościach kontrolnych;

- miejsca podejmowanych czynności;

- sposobu prowadzenia czynności kontrolnych;

- czasu prowadzenia kontroli podatkowej;

- zakazu prowadzenie więcej niż jednej kontroli jednocześnie;

- ograniczenia czasu trwania czynności kontrolnych.

Czytaj także: Jak przeprowadzić kontrolę w firmie

W jakich sytuacjach

Stosownie do art. 59 ust. 1 p.p. przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania czynności z naruszeniem przepisów, które dotyczą:

- obowiązku zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli (art. 48 p.p.),

- upoważnienia do przeprowadzenia kontroli (art. 49 p.p.),

- czynnego udziału przedsiębiorcy w czynnościach kontrolnych (art. 50 p.p.),

- miejsca prowadzenia kontroli (art. 51 p.p.),

- prowadzenia więcej niż jednej kontroli (art. 54 p.p.),

- ograniczenia czasu kontroli (art. 55 p.p.),

- wyłączenia możliwości przeprowadzenia ponownej kontroli przez ten sam organ (art. 58 p.p.).

Sprzeciw jest niedopuszczalny w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej niezbędnej dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa/wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia.

Inne przypadki

Dopuszczalność sprzeciwu wiąże się z naruszeniami przepisów, o których mowa w art.  59 ust. 1 p.p., jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby zwrócić uwagę kontrolujących na naruszenie innych przepisów. Wniesienie takiego sprzeciwu może być korzystne zarówno dla organu, jak i kontrolowanego. Zgodnie z art. 46 ust. 3 p.p. dowody przeprowadzone w toku kontroli z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, jeżeli miały istotny wpływ na wyniki kontroli, nie mogą stanowić dowodu w żadnym postępowaniu podatkowym.

W związku z tym, wniesienie sprzeciwu wobec czynności naruszających inne przepisy może:

- doprowadzić do zmniejszenia uciążliwości kontroli – korzyść dla przedsiębiorcy;

- zapobiec bezskuteczności dowodów w postępowaniu podatkowym – korzyść dla organu.

Tylko pisemnie

Ustawa nie przewiduje możliwości wniesienia sprzeciwu w formie innej niż pisemna (art. 59 ust. 3 p.p.). Pismo w tej sprawie musi zawierać uzasadnienie uwzględniające przede wszystkim:

- wskazanie naruszonych przepisów;

- wyjaśnienie w jaki sposób doszło do naruszenia przepisów.

Sprzeciw wiąże się z koniecznością dopełnienia dodatkowego wymogu – zawiadomienia na piśmie kontrolującego o wniesieniu sprzeciwu. To oznacza, że uruchamiając procedurę najlepiej przygotować dwa pisma:

1) sprzeciw, którego adresatem jest organ podatkowy;

2) zawiadomienie o złożeniu sprzeciwu skierowane do kontrolującego pracownika.

Można również jeden egzemplarz sprzeciwu złożyć w organie, a drugi (zamiast zawiadomienia) wręczyć osobom wykonującym czynności kontrolne.

Dane kontrolujących znajdują się w imiennym upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli podatkowej (KON-W).

Przykład

Wobec pana Jana Borowskiego pracownicy urzędu skarbowego podjęli kontrolę podatkową, o której kontrolowany nie został zawiadomiony. Pan Jan uzyskał od kontrolujących informację o tym, że w jego przypadku nie wystąpiły okoliczności uzasadniające odstąpienie od zawiadomienia. Dlatego w odpowiedzi wysłał do urzędu pismo, w którym uzasadnił sprzeciw. Ponadto pan Borowski wystosował zawiadomienie, które wręczył pracownikom organu wykonującym w jego siedzibie czynności kontrolne.

Termin

Sprzeciw wnosi się w terminie trzech dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli. Podjęcie kontroli podatkowej najczęściej następuje poprzez doręczenie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej oraz okazanie legitymacji służbowej. Dlatego (zasadniczo) zdarzeniem powodującym rozpoczęcie biegu terminu na wniesienie sprzeciwu jest doręczenie upoważnienia.

Gdy w trakcie prowadzenia kontroli upłynął limit czasu wszystkich kontroli organu podatkowego w jednym roku kalendarzowym, termin na wniesienie sprzeciwu rozpoczyna się w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie terminu.

Do postępowań związanych ze sprzeciwem, w zakresie nieuregulowanym w p.p., stosuje się przepisy ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, co ma następujące skutki dla zachowania terminu:

1) przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym nastąpiło wszczęcie kontroli podatkowej;

2) upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu;

3) termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej;

4) w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, który uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy;

5) jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, to termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

Przykład

Kontrola wobec pana Borowskiego rozpoczęła się 28 maja 2018 r. Uprawnienie do złożenia sprzeciwu minie z końcem 1 czerwca 2018 r. (31 maja 2018 r. wypada w święto Bożego Ciała). Nadanie przesyłki do tego dnia na poczcie sprawi, że termin zostanie zachowany, niezależnie od daty doręczenia.

Skutki od chwili doręczenia

Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych, z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu. Wstrzymanie czynności trwa do czasu jego rozpatrzenia. Dlatego trzeba pamiętać, że na potrzeby procedury sprzeciwu przepisy ustawy traktują kontrolujących jako odrębne podmioty, które należy osobno poinformować o konieczności zaprzestania czynności. Zwykle w procedurach podatkowych nie występuje rozróżnienie organu i jego pracowników.

W trakcie wstrzymania kontroli mogą być prowadzone tylko czynności polegające na zabezpieczeniu dowodów mających związek z przedmiotem i zakresem kontroli. W celu ich podjęcia organ powinien wydać postanowienie.

Postępowanie organu

Po rozpatrzeniu sprzeciwu organ może wydać dwa rodzaje rozstrzygnięć:

- odstąpić od czynności kontrolnych albo

- kontynuować czynności kontrolne.

Na wydanie postanowienia w sprawie sprzeciwu organ ma trzy dni robocze. Niezałatwienie sprawy w tym terminie jest równoznaczne w skutkach z wydaniem postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych.

Wydanie przez organ niekorzystnego postanowienia wiąże się możliwością złożenia przez kontrolowanego zażalenia do organu wyższej instancji w terminie trzech dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia. Organ może przystąpić do czynności kontrolnych dopiero po upływie tego terminu. Jednak jeśli kontrolowany złoży zażalenie, to czynności kontrolne podlegają wstrzymaniu na czas rozpatrzenia zaskarżenia. Dyrektor izby administracji skarbowej (ewentualnie samorządowe kolegium odwoławcze) w terminie siedmiu dni wydaje postanowienie o:

- utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia albo

- uchyleniu zaskarżonego postanowienia i odstąpieniu od czynności kontrolnych.

Przykład

Załatwienie sprawy sprzeciwu pana Borowskiego przebiegało w następujący sposób:

28 maja 2018 r. – wniesienie sprzeciwu i zawiadomienie kontrolujących.

30 maja 2018 r. – doręczenie postanowienia o kontynuowaniu czynności kontrolnych.

1 czerwca 2018 r. – wniesienie zażalenia.

7 czerwca 2018 r. – doręczenie postanowienia o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia.

W opisanej sytuacji czynności kontrolne ulegają zawieszeniu na okres od 28 maja 2018 r. do 7 czerwca 2018 r.

Sprzeciw dotyczy nie tylko kontroli podatkowej. Przedsiębiorcy podlegają różnego rodzaju kontrolom, do których ma zastosowanie omówiona procedura. W obecnym stanie prawnym „...przepisy rozdziału 5 u.s.d.g. (obecnie p.p. – przyp. autora) znajdują zastosowanie do blisko czterdziestu rodzajów kontroli na podstawie wyraźnego odesłania ustawowego" (wyrok Trybunału Konstytucyjny z 20 grudnia 2017 r., SK 37/15).

Autor jest głównym specjalistą w Urzędzie Miasta Szczecin

W następnym numerze tygodnika zostanie omówiona możliwość złożenia skargi do sądu administracyjnego w sprawie sprzeciwu.

podstawa prawna: art. 59 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. (Dz. U. z 2018 r. poz. 646)

W myśl art. 291c ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: o.p.) do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (dalej: p.p.). Dzięki temu kontrolowani przedsiębiorcy mogą powoływać się na uprawnienia wynikające z obu ustaw. W niniejszym artykule zostanie przybliżona możliwość egzekwowania przywilejów opisanych w tygodnikach podatkowych z 7 i z 14 maja, które dotyczą:

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe