Dokument poświadczający nieprawdę to taki, który jest autentyczny i został wystawiony przez osobę do tego uprawnioną – np. prezesa spółki, ale zawiera treść niezgodną z rzeczywistością. Z kolei nierzetelne pisemne oświadczenie musi być sporządzone na piśmie i zawierać nieprawdziwe, niepełne lub nieprecyzyjne informacje sugerujące stan rzeczy zgodny z rzeczywistością. Ważne jednak, by takie nieprawdziwe dokumenty były przedkładane w banku w celu uzyskania różnego rodzaju wsparcia finansowego. Przedłożenie w banku nieprawdziwych dokumentów w innym celu nie będzie stanowiło przestępstwa oszustwa kredytowego z art. 297 kodeksu karnego.
Dla zaistnienia przestępstwa nie ma znaczenia, czy ktoś przedstawia fikcyjne dokumenty lub oświadczenia w celu otrzymania wsparcia finansowego dla siebie czy dla innej osoby, np. swojego kontrahenta czy wspólnika. W obu przypadkach oszust poniesie odpowiedzialność karną.
Dla zaistnienia przestępstwa nie jest też ważne, czy bank udzielił wsparcia finansowego, czy też odmówił jego udzielenia oraz czy poniósł jakąkolwiek szkodę majątkową. Jest to bowiem przestępstwo formalne, bezskutkowe. Już zatem samo przedłożenie nieprawdziwego dokumentu lub oświadczenia w celu uzyskania dla siebie lub kogoś innego kredytu czy pożyczki stanowi przestępstwo.
W niektórych przypadkach nieuczciwy kredytobiorca może zostać ukarany surowszą karą – od sześciu miesięcy nawet do ośmiu lat pozbawienia wolności. Taka surowsza odpowiedzialność karna grozi, gdy poza przedłożeniem w banku nieprawdziwych dokumentów czy oświadczeń, wyłudzający doprowadza, np. pracownika banku, do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem, a więc np. pieniędzmi wypłaconymi z tytułu udzielonego kredytu. Ważne jednak, by taki kredytobiorca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Musi również wprowadzić pracownika banku w błąd albo wyzyskać jego błąd lub niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Zgodnie z art. 286 § 1 kodeksu karnego tego typu zachowania stanowią przestępstwa oszustwa.
Jeżeli jednak sprawca tego przestępstwa dopuści się go w stosunku do mienia znacznej wartości, a więc mienia, którego wartość przekracza 200 tys. zł, to grozi mu jeszcze surowsza odpowiedzialność karna. Zgodnie z art. 294 § 1 k.k. w takiej sytuacji sprawcy grozi od roku nawet do dziesięciu lat więzienia.
Sprawcą przestępstwa z art. 297 § 1 kodeksu karnego oraz z art. 286 1 k.k. może być każdy. Jest to bowiem przestępstwo powszechne. Do odpowiedzialności karnej za ten czyn może być pociągnięty zatem nie tylko właściciel czy prezes firmy, ale także zwykły jej pracownik, który podejmował działania zmierzające do wyłudzenia kredytu czy pożyczki.
