Jak ochronić przedsiębiorcę przed rozszerzonymi prawami konsumenta?

Dnia 1 stycznia 2021 roku weszły w życie nowelizacje Ustawy Kodeks Cywilny oraz Ustawy o prawach konsumenta rozszerzające, po spełnieniu określonych warunków, ochronę konsumencką również na przedsiębiorców- osoby fizyczne. Na czym polegają nowe prawa konsumenta i jak rozszerzenie praw konsumenta wpłynie na prowadzenie działalności przez przedsiębiorców?

Publikacja: 21.06.2021 10:56

Jak ochronić przedsiębiorcę przed rozszerzonymi prawami konsumenta?

Foto: Adobe Stock

Należy wskazać, że istotną zmianą jest rozszerzenie ochrony konsumenckiej na przedsiębiorcę zawierającego umowę należącą do przedmiotu jego działalności gospodarczej, nie mającą jednak dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego. Do osoby fizycznej, która zawrze umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, znajdą zastosowanie przepisy dotyczące konsumentów, mówiące o niedozwolonych klauzulach (3851-3853 Kodeksu cywilnego), rękojmi oraz roszczeniach sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej. Rozszerzenie ochrony dotyczy także uprawnień przewidzianych w ustawie o prawach konsumenta w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość (art. 27-38a ustawy o prawach konsumenta). Charakter zawieranej umowy ma wynikać w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, który określony jest w kodach PKD w dniu zawarcia umowy z przedsiębiorcą-profesjonalistą. W stosunku do takiej osoby nie stosuje się ww. przepisów w zakresie, w jakim regulują one stosunki między przedsiębiorcami.

Czytaj także: Przedsiębiorcy z prawami konsumenta od 1 stycznia 2021 r.

O czym powinien pamiętać przedsiębiorca przy zawieraniu umowy z osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą?

Weryfikacja statusu prawnego

Należy podkreślić, że status konsumenta przysługuje jedynie osobie fizycznej, a nie osobie prawnej czy ułomnej osobie prawnej, która zawarła umowę z przedsiębiorcą w ramach prowadzenia przez tegoż przedsiębiorcę działalności gospodarczej. Również sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, nie przesądza o możliwości ochrony konsumenckiej, po spełnieniu określonych warunków. Znowelizowane ustawy nie wskazują, która strona zawieranej umowy będzie dokonywać weryfikacji jej charakteru – tj. będzie dokonywać oceny, czy w danym stanie faktycznym należy traktować przedsiębiorcę jako konsumenta, czy nie. To przedsiębiorca-profesjonalista powinien dla zachowania ostrożności przy zawieraniu umowy zweryfikować status kontrahenta-konsumenta. Jednocześnie należy podkreślić, że zawieranie umów z konsumentem wiąże się ze zwiększoną ochroną prawną związaną z, co do zasady, wspieraniem słabszej strony obrotu prawnego jakim jest konsument. Przy umowach pomiędzy konsumentem a profesjonalistą równość stron zachwiana poprzez niedostatek świadomości konsumenta została wyrównana poprzez zwiększoną ochronę prawną konsumenta.

Weryfikacja zawodowego charakteru zawieranej umowy

Można spodziewać się, że ocena, czy zawierana umowa ma charakter zawodowy, może przysporzyć sporych problemów podmiotom zawierającym umowę z jednoosobowymi firmami. Należy bowiem pamiętać, że zakwalifikowanie czynności jako niezawodowej umożliwi kontrahentowi zgłaszanie w przyszłości ewentualnych roszczeń konsumenckich, które nie przysługiwałyby mu, gdyby występował w roli przedsiębiorcy. W przypadku sporu pomiędzy przedsiębiorcą a przedsiębiorcą występującym w roli konsumenta o charakterze umowy w zakresie występowania dwóch podmiotów profesjonalnych lub jednej strony konsumenckiej będzie decydował sąd prowadzący postępowanie. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na fakt możliwości dowolnej w zasadzie modyfikacji w tym wykreślania i wpisywania kodów PKD w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. Trafnym wydaje się pogląd, że zawodowy charakter umowy należałoby oceniać w świetle kodów PKD wpisanych do CEIDG na dzień zawarcia umowy.

Eliminacja z umowy zawieranej z konsumentem klauzul abuzywnych

Od 1 stycznia 2020r. do Kodeksu cywilnego wprowadzony został art. Art. 3855 i zgodnie z jego treścią przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w art. 3851-3853, stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego. Artkuły 3851-3853 kodeksu cywilnego odnoszą się do niedozwolonych postanowień umownych, określają przesłanki oceny zgodności umowy. Najistotniejszą zmianą wydaje się objęcie przedsiębiorcy- osoby fizycznej ochroną wynikającą z art. 3853, w którym to wskazany jest katalog otwarty klauzul niedozwolonych. Katalog ten jest otwarty, co oznacza, że nie tylko klauzule wymienione w art. 3853 są niedozwolone, ale również takie które kształtują stosunek pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem w sposób rażąco niekorzystny dla konsumenta. Rejestr klauzul niedozwolonych prowadzony jest przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jest ogólnodostępny pod adresem www.rejestr.uokik.gov.pl.

Konieczność objęcia sprzedawanego towaru rękojmią, wady rzeczy sprzedanej, odstąpienie od umowy.

Nowelizacją Kodeksu cywilnego wprowadzono również art. 5564 wskazujący na stosowanie przepisów dotyczących konsumenta do osoby fizycznej. W myśl przepisu zawarte w dziale dotyczącym rękojmi za wady przepisy dotyczące konsumenta, z wyjątkiem art. 558 § 1 zdanie drugie, stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą. Kupujący będący przedsiębiorcą zawierający umowę z innym przedsiębiorcą nie traci uprawnień z tytułu rękojmi nawet wówczas, gdy nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty dla rzeczy danego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie- art. 563 k.c.

Rozszerzono ochronę kupującego i wynikające z ochrony roszczenia kupującego związane z wadliwością rzeczy sprzedanej. Treść art 576 5 wskazuje, że przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w dziale dotyczącym ochrony roszczeń kupującego związanych z wadliwością rzeczy sprzedanej, stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego.

Przepisy zawarte w Ustawie o prawach konsumenta dotyczące możliwości odstąpienia konsumenta od umowy, stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego. Z wprowadzonej zmiany wynika, że odstąpienie od umowy na podstawie przepisów 27-38 Ustawy o prawach konsumenta jest również, bez wątpienia, uprawnieniem osoby prowadzącej działalność gospodarczą pod warunkiem, że nie wiąże się bezpośrednio z działalnością wykonywaną zarobkowo.

Skutki wprowadzenia nowelizacji dla przedsiębiorcy-profesjonalisty

Zdaniem autora świetle zmian w wyżej wskazanych aktach prawnych należy podkreślić fakt możliwych negatywnych następstw prawnych dla przedsiębiorcy-profesjonalisty po przyznaniu drugiej stronie umowy statusu konsumenta. Wydaje się, że najbardziej ingerującą w interesy przedsiębiorcy profesjonalisty jest objęcie prowadzącego działalność ochroną przed klauzulami niedozwolonymi. W interesie przedsiębiorcy-profesjonalisty jest wnikliwe zbadanie statutu przedsiębiorcy-konsumenta, prowadzonej przez niego działalności ale przede wszystkim zabezpieczenie się prawidłowymi zapisami w zawieranych umowach.

stan prawny na 17.06.2021r.

Bogna Bożena Bakalarz radca prawny w MGW Doradca Restrukturyzacyjny Sp. z o.o. Kancelaria jest zrzeszona w sieci Kancelarie RP działającej pod patronatem dziennika „Rzeczpospolita".

Należy wskazać, że istotną zmianą jest rozszerzenie ochrony konsumenckiej na przedsiębiorcę zawierającego umowę należącą do przedmiotu jego działalności gospodarczej, nie mającą jednak dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego. Do osoby fizycznej, która zawrze umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, znajdą zastosowanie przepisy dotyczące konsumentów, mówiące o niedozwolonych klauzulach (3851-3853 Kodeksu cywilnego), rękojmi oraz roszczeniach sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej. Rozszerzenie ochrony dotyczy także uprawnień przewidzianych w ustawie o prawach konsumenta w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość (art. 27-38a ustawy o prawach konsumenta). Charakter zawieranej umowy ma wynikać w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, który określony jest w kodach PKD w dniu zawarcia umowy z przedsiębiorcą-profesjonalistą. W stosunku do takiej osoby nie stosuje się ww. przepisów w zakresie, w jakim regulują one stosunki między przedsiębiorcami.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów