Oferując pożyczki osobom fizycznym przedsiębiorca musi skrupulatnie stosować się do przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Wprowadza ona wiele wymogów, które nie są elastyczne, lecz wprost narzucają stosowanie określonych zachowań. O tym, że nieprzestrzeganie tych reguł może być kosztowne przekonał się przedsiębiorca działający na terenie Bydgoszczy i Szczecina. Najpierw decyzję nakazującą zmianę wielu stosowanych przez niego praktyk wydał Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nakładając na niego także karę finansową (Decyzja nr RBG – 4/2016), a następnie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w całości tę decyzję podtrzymał, odrzucając argumenty pożyczkodawcy i potwierdzając stanowisko urzędu antymonopolowego (XVII AmA 52/16).
Jak to było w rzeczywistości
W prezentowanej sprawie UOKiK uznał, że przedsiębiorstwo naruszyło zbiorowe interesy konsumentów. Wątpliwości wzbudził sposób, w jaki konsumenci byli informowani o całkowitych kosztach kredytów udzielanych przez spółkę. Przedsiębiorca m.in. ograniczał konsumentom możliwość odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w przewidzianym przez prawo terminie i nie informował o wysokości należnych w tym przypadku odsetek. Przedsiębiorca wprowadzał też w błąd co do proporcji pomiędzy całkowitym kosztem kredytu a jego całkowitą kwotą. Stosował zryczałtowane stawki za czynności windykacyjne, które nie odpowiadały rzeczywiście poniesionym przez niego kosztom.
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w całości oddalił odwołanie spółki od decyzji UOKiK. W ustnych motywach rozstrzygnięcia sąd stwierdził, że decyzja była prawidłowa i podzielił w pełni stanowisko UOKiK. Zdaniem sądu transparentność informacji kierowanych do konsumentów w zakresie całkowitego kosztu kredytu nie powinna budzić wątpliwości.
Przykłady naruszeń
Jednym z przykładowych naruszeń był brak informacji o wysokości odsetek stosowanych w przypadku odstąpienia od umowy. We wzorcach umów można było znaleźć następujące zapisy: „Odstąpienie staje się skuteczne jeżeli kwota udzielonej pożyczkobiorcy pożyczki wraz z odsetkami za okres od dnia wypłaty pożyczki do dnia spłaty zostanie zwrócona pożyczkodawcy łącznie z oświadczeniem o odstąpieniu od umowy" oraz „W razie odstąpienia od umowy pożyczkobiorca zobowiązany jest spłacić pożyczkodawcy odsetki za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu".
Można zauważyć, że w obu powyższych wzorcach przedsiębiorca nakładał na konsumentów obowiązek zapłaty odsetek w sytuacji odstąpienia od umowy w terminie 14 dni, nie wskazując im, ile wynosić będzie wysokość dzienna tych odsetek. Trudno jest tym samym ustalić, czy wysokość ewentualnych opłat za okres korzystania z otrzymanej pożyczki jest wyliczona właściwie, a przedsiębiorca nie dąży do uzyskania nieuprawnionych korzyści. Brak informacji o wysokości odsetek naliczanych każdego dnia uniemożliwia lub też bardzo utrudnia konsumentom możliwość zapoznania się z kosztami, jakie musieliby ponieść w sytuacji złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy.