Firma w obliczu szkód i roszczeń – od profilaktyki do skutecznej strategii procesowej

Ciężar sądowych potyczek coraz częściej z interpretacji prawa przenosi się na ustalenia dowodowe.

Publikacja: 24.05.2017 07:56

Firma w obliczu szkód i roszczeń – od profilaktyki do skutecznej strategii procesowej

Foto: 123RF

W sporze wygrywa ten, kto jest w stanie przedstawić bardziej przekonujące, mocniejsze dowody – taką tezą Wojciech Kozłowski, radca prawny współkierujący praktyką postępowań sądowych w kancelarii Dentons w Polsce, otworzył w ubiegły piątek konferencję „Dentons Litigation Day 2017".

Konferencja poświęcona sądowym procesom: „Firma w obliczu szkód i roszczeń – od profilaktyki do skutecznej strategii procesowej" w dużej części poświęcona była zagadnieniom dowodowym, w szczególności opiniom biegłych.

Biegły jak sędzia

Mecenas Wojciech Kozłowski mówił, że dowód z opinii biegłego jest tylko w teorii dowodem takim samym jak pozostałe. Zgodnie z procedurą cywilną w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.

Z istoty rzeczy wynika więc, że biegłego powołuje się wówczas, gdy potrzeba opinii i wiadomości specjalnych, którymi nie dysponuje sąd ani nikt poza grupą specjalistów. Dowodu z opinii biegłego nie da się zastąpić żadnym innym, co w ocenie mec. Kozłowskiego w połączeniu z niedoinwestowaniem tego ogniwa wymiaru sprawiedliwości i brakami w procedurze jest dotkliwą bolączką systemu. Prelegent tłumaczył, że sędziowie mają tendencję do przerzucania ciężaru rozstrzygnięcia na biegłych.

Jako pomocne ocenił powoływanie w sądowym sporze prywatnego biegłego. Jego opinia nie ma takiej mocy jak opinia eksperta powołanego przez sąd, ale może uwypuklić najważniejsze zagadnienia.

Zapotrzebowanie polskich sądów na pracę biegłych sądowych rośnie, ale ich liczba nie jest wystarczaj

Zapotrzebowanie polskich sądów na pracę biegłych sądowych rośnie, ale ich liczba nie jest wystarczająca

Rzeczpospolita

Jak później obrazowo opisywał dr Radosław Góral, radca prawny z Dentons, sąd często nie wie, czego nie wie. Dlatego dobrą praktyką byłoby wcześniejsze omówienie zakresu opinii, nad którą biegły ma pracować. Nie dość, że z góry byłoby wiadomo, czy biegły jest w stanie uporać się z często bardzo obszernym materiałem, to jeszcze można w ten sposób uniknąć błędnego zrozumienia tematu.

Sposób na sukces bądź porażkę

Zdarza się bowiem – jak mówili eksperci z kancelarii Dentons – że dopiero po przygotowaniu opinii okazuje się, iż nie odpowiada ona na zasadnicze z punktu widzenia procesu pytania. Doktor Góral zwracał uwagę, że w bardzo skomplikowanych sprawach zalecana jest nawet pomoc tzw. metabiegłego, tj. eksperta powołanego przez stronę, który przynajmniej ustnie powiedziałby, na co trzeba zwrócić uwagę i jak sformułować pytania do biegłego sądowego.

Mecenas Kozłowski, podsumowując, stwierdził, że opinia biegłego jest sposobem na wygranie albo przegranie sprawy.

Zalety zabezpieczenia dowodów przed wszczęciem postępowania sądowego przedstawiali radcowie prawni Patrick Radzimierski i Magdalena Wątroba. Ich zdaniem to mocno niedoceniana instytucja o wielu zaletach. Sądowego postanowienia o zabezpieczeniu strona przeciwna nie może zaskarżyć, a pismo procesowe jest stosunkowo łatwe do sporządzenia i nie wiąże się z wysokimi kosztami.

Patrick Radzimierski zaznaczał, że sądy niechętnie zabezpieczają dowód z opinii biegłego, a rolą pełnomocnika jest przekonanie sędziów o celowości tego działania.

Prokurator po stronie przedsiębiorcy

Czy sąd karny może pomóc? – na tak postawione pytanie twierdzącej odpowiedzi udzieliła Agnieszka Wardak, adwokat, partner w warszawskim biurze Dentons.

Zaznaczała, że postępowanie karne nie jest prawdziwą alternatywą dla cywilnego, ale gdy tylko ta pierwsza ścieżka jest dostępna, może dobrze uzupełniać tryb cywilny.

Najczęściej takie sprawy dotyczą naruszenia tajemnicy przedsiębiorstw, oszustw, ukrywania majątku w obliczu grożącej niewypłacalności, działania na niekorzyść spółki przez kadrę menedżerską itp.

Przesądzenie o winie w postępowaniu karnym, jak podkreślała mec. Wardak, może wpłynąć na wynik procesu cywilnego, a samo postępowanie karne może być świetnym sposobem na pozyskanie dowodów. Prokurator dysponuje bowiem o wiele szerszymi możliwościami ich zbierania niż sam przedsiębiorca.

Już w postępowaniu karnym można uzyskać naprawienie szkody, a szkoda niezaspokojona w takim postępowaniu może być uzupełniona w procesie cywilnym.

Konstytucja i brak procedur

Na praktyczne problemy utrudnionego dochodzenia odszkodowania za bezprawne działania władzy publicznej zwracał uwagę adwokat dr Michał Jabłoński.

Zgodnie z konstytucyjną zasadą każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Procedura cywilna uzależnia jednak możliwość żądania odszkodowania od uzyskania tzw. prejudykatu, tj. orzeczenia potwierdzającego wadliwość rozstrzygnięcia, które doprowadziło do powstania szkody. Tymczasem uzyskanie takiego prejudykatu w niektórych przypadkach jest niemożliwe ze względu na brak procedur.

Sądy w takich przypadkach zachowawczo podchodzą do roszczeń odszkodowawczych, ale zdarzają się też orzeczenia uwzględniające potrzebę realizacji konstytucyjnej zasady.

Niemniej, jak mówił mec. Jabłoński, odsetek postępowań o odszkodowania kończących się powodzeniem waha się od kilku do kilkunastu procent.

Fiskus w sprawie cywilnej

Rafał Mikulski, adwokat kierujący w Dentons zespołem podatkowych sporów sądowych, zwracał uwagę na niepokojącą tendencję do dochodzenia zobowiązań podatkowych po ich przedawnieniu. Fiskus twierdzi, że po upływie pięcioletniego terminu przedawnienia, gdy nie może już dochodzić zapłaty podatku, może jeszcze przez pięć lat dochodzić tej kwoty, ale już nie jako organ administracji skarbowej, tylko strona procesu cywilnego o bezpodstawne wzbogacenie podatnika. ©?

W sporze wygrywa ten, kto jest w stanie przedstawić bardziej przekonujące, mocniejsze dowody – taką tezą Wojciech Kozłowski, radca prawny współkierujący praktyką postępowań sądowych w kancelarii Dentons w Polsce, otworzył w ubiegły piątek konferencję „Dentons Litigation Day 2017".

Konferencja poświęcona sądowym procesom: „Firma w obliczu szkód i roszczeń – od profilaktyki do skutecznej strategii procesowej" w dużej części poświęcona była zagadnieniom dowodowym, w szczególności opiniom biegłych.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów