Gwarancje de minimis z BGK: sprawdź wielkość firmy przed złożeniem wniosku

Ustalenie statusu firmy pod kątem jej wielkości (mikro, mała, średnia, czy duża) wydaje się, i zwykle jest, stosunkowo proste. Wystarczy bowiem wiedzieć, ilu w firmie jest pracowników i jakie wyniki finansowe osiągnęła (obrót, bilans). Jednak sprawa się komplikuje, gdy firma jest powiązana z innym przedsiębiorcą. W takim wypadku konieczne może być odpowiednie zsumowanie wymienionych wyżej danych. I dopiero ten wynik pozwoli określić ostateczną wielkość danego podmiotu.

Jest to o tyle istotne, że z rządowego programu gwarancji de minimis wolno korzystać tylko firmom należącym do kategorii MSP. A to firma, składając wniosek o kredyt i ubiegając się o gwarancję, deklaruje, że należy do tego sektora. Jeżeli okazałoby się, że nie spełniała kryterium wielkości, naraża się na sankcje. Jak zatem prawidłowo zweryfikować wielkość przedsiębiorstwa? Za chwilę spróbujemy wyjaśnić to na przykładach. Najpierw przypomnijmy definicję MSP.

Unijna definicja

O wielkości przedsiębiorcy decydują dwa czynniki: wielkość zatrudnienia oraz dane finansowe, czyli suma aktywów lub wielkość rocznego obrotu.

Zgodnie z definicją zawartą w załączniku do rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 800/2008 (DzUrz UE nr L 214 z 9 sierpnia 2008 r.) na kategorię mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw składają się te, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 mln euro, a/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 mln euro. Pierwszy warunek, czyli wielkość zatrudnienia, musi być bezwzględnie spełniony. Jeżeli zatem firma zatrudnia 250 lub więcej pracowników, nie należy do kategorii MSP i innych czynników nie warto nawet badać.

Natomiast kryteria obrotu i bilansu mogą być stosowane wymiennie (można wybrać kryterium bardziej korzystne). Dopiero gdy oba wskaźniki zostaną jednocześnie przekroczone, firma zostanie zakwalifikowana do grupy dużych.

PRZYKŁAD

Firma XYZ zatrudnia 200 osób. Jej roczny obrót wynosi 65 mln euro, a całkowity roczny bilans 41 mln euro. Firma ta należy do sektora MSP, mimo że obrót przekracza ustalony próg. W tym przypadku liczba pracowników i całkowity bilans decydują o jej statusie. Będzie to średnie przedsiębiorstwo.

Gdyby jednak ta sama firma w następnych okresach rozliczeniowych (przez dwa kolejne lata) osiągnęła roczny bilans na poziomie np. 45 mln euro, przy pozostałych danych niezmienionych, będzie musiała być już uznana za dużą firmę. Zadecydują o tym oba wskaźniki finansowe.

W partnerstwie

Niestety, nie zawsze poznanie stanu zatrudnienia i danych finansowych jednego podmiotu daje jasną odpowiedź co do jego wielkości. Jeżeli bowiem jest on powiązany z innymi podmiotami lub ma tzw. firmy partnerskie, to sprawa się komplikuje. Na szczęście w praktyce na rynku najczęściej występują firmy niezależne. To znaczy takie, które nie posiadają udziałów (kapitału, prawa głosu) w innym przedsiębiorstwie, a inne firmy nie posiadają w nich udziałów.

W przeciwnym wypadku możemy mieć do czynienia z firmami partnerskimi lub powiązanymi. I tak za partnerskie przedsiębiorstwo zostaniemy uznani, jeżeli będziemy posiadać co najmniej 25 proc., lecz nie więcej niż 50 proc., udziałów (kapitału, głosów) w drugiej firmie lub ta firma będzie posiadała co najmniej 25 proc., lecz nie więcej niż 50 proc., kapitału/głosów w naszej.

Jeżeli natomiast udziały te, w jedną bądź w drugą stronę, przekroczą 50 proc., będziemy mieć do czynienia z firmami związanymi. W każdym z przypadków sposób obliczania wielkości zatrudnienia i danych finansowych będzie inny. W przypadku firm partnerskich musimy uwzględnić odpowiedni procent ich zatrudnienia i danych finansowych. Natomiast w przypadku firm związanych musimy zsumować wszystkie dane naszej i związanej firmy.

PRZYKŁAD

Firma AAA posiada 12 proc. udziałów w firmie Y. Jednocześnie firma X posiada 10 proc. udziałów w naszej firmie AAA. Tym samym firma AAA pozostaje przedsiębiorcą niezależnym, a do obliczenia potrzebnych danych bierzemy tylko informacje z firmy AAA (czyli jej wielkość zatrudnienia, sumy bilansowej i obrotu). Przyjmijmy teraz, że firma AAA posiada 31 proc. udziałów w firmie Y i 35 proc. udziałów w firmie Z.

Aby obliczyć nasze dane, należy do liczby zatrudnionych, sumy bilansu i obrotu dodać odpowiednio 31 proc. analogicznych danych firmy Y i 35 proc. danych firmy Z. Wreszcie załóżmy, że firma AAA posiada 60 proc. udziałów w firmie Y i 35 proc. udziałów w firmie Z. Aby obliczyć nasze dane, należy uwzględnić 100 proc. naszych informacji i dodać do nich 100 proc. danych firmy Y (firmy związanej). Dodatkowo należy uwzględnić 35 proc. odpowiednich danych firmy Z (firmy partnerskiej).

Wyjątki od reguły

W niektórych przypadkach posiadanie udziałów powyżej 25 proc., ale poniżej 50, nie musi oznaczać partnerstwa. Przepisy wskazują kilka wyjątków. Przedsiębiorstwo może zostać zakwalifikowane jako niezależne i w związku z tym niemające żadnych przedsiębiorstw partnerskich, nawet jeśli wartość progowa wynosząca 25 proc. kapitału lub głosów została osiągnięta albo przekroczona przez następujące podmioty:

- publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób prowadzące regularną działalność inwestycyjną podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w przedsiębiorstwa nienotowane na giełdzie (tzw. anioły biznesu itp.),

- uniwersytety lub ośrodki badawcze nienastawione na osiąganie zysku,

- inwestorzy instytucjonalni łącznie z regionalnymi funduszami rozwoju,

- samorządy lokalne z rocznym budżetem nieprzekraczającym 10 mln euro oraz liczbą mieszkańców poniżej 5 tys.

Z drugiej jednak strony za małe lub średnie przedsiębiorstwo nigdy nie zostanie uznane takie, w którym 25 proc. udziałów (kapitału/głosów) lub więcej jest kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio, łącznie lub indywidualnie, przez jeden lub kilka podmiotów publicznych (poza wskazanymi wyżej wyjątkami). Podobnie bardzo ostrożnie trzeba podchodzić do badania kwestii powiązań. Czasem powiązanie to może występować mimo pozorów niezależności. Może ono wynikać z powiązań występujących między udziałowcami lub właścicielami firm (czyli osobami fizycznymi lub grupą osób fizycznych działających wspólnie).

Wyobraźmy sobie, że Jan Nowak ma 100 proc. udziałów w dwóch z pozoru niezależnych firmach A i B. Ponieważ jedna osoba wywiera na nie decydujący wpływ (obsada stanowisk, nadzór, kontrola), należy domniemywać, że firmy te są ze sobą związane (chociaż formalnie nie posiadają swoich udziałów). Podobne domniemanie występuje, gdy firmy sporządzają skonsolidowane sprawozdanie finansowe.

Uwaga!

Oprócz wielkości udziałów o powiązaniu może decydować faktyczne prawo do kontroli danej firmy, decydowaniu o składzie zarządu, rady nadzorczej, uprawnienia kontrolne wynikające z umowy lub statutu firmy.

W jaki sposób weryfikować wielkość firmy

- Firma A posiada 10 proc. udziałów w firmie B. Jednocześnie firma C posiada 5 proc. udziałów w naszej firmie A. Firma A pozostaje przedsiębiorcą niezależnym, a do obliczenia potrzebnych danych bierzemy tylko informacje z firmy A (czyli jej wielkość zatrudnienia, sumy bilansowej i obrotu).

- Firma A posiada 40 proc. udziałów w firmie B i 28 proc. udziałów w firmie C. Aby obliczyć nasze dane, należy do liczby zatrudnionych, sumy bilansu i obrotu dodać odpowiednio 40 proc. analogicznych danych firmy B i 28 proc. danych firmy C.

- Firma A posiada 70 proc. udziałów w firmie B i 15 proc. udziałów w firmie C. Aby obliczyć nasze dane, należy uwzględnić 100 proc. naszych informacji i dodać do nich 100 proc. danych firmy B (firmy związanej). Nie musimy natomiast uwzględniać danych firmy C, od której jesteśmy niezależni.

- Firma A posiada 40 proc. udziałów w firmie B. Jednocześnie firma B posiada 30 proc. udziałów w firmie C. W tym przypadku do obliczenia danych wystarczy uwzględnić 100 proc. naszych informacji i 40 proc. odpowiednich danych firmy B. Nie musimy natomiast uwzględniać danych firmy C (nie jesteśmy z nią bezpośrednio związani partnerstwem; jest to partner firmy B).

- Firma A posiada 40 proc. udziałów w firmie B. Jednocześnie firma B posiada 80 proc. udziałów w firmie C. Zatem firmy B i C są przedsiębiorstwami związanymi. Aby w takiej sytuacji określić kategorię firmy A, musimy uwzględnić 100 proc. jej danych, następnie zsumować 100 proc. danych firmy B i 100 proc. danych firmy C i do naszych danych dodać 40 proc. tych łącznych danych, czyli 100 proc. A + 40 proc. (100 proc. B + 100 proc. C).

- W firmie A 10 proc. udziałów posiada firma B, 15 proc. posiada firma C, 20 proc. firma D oraz 20 proc. firma E. Jednocześnie przyjmijmy, że wszystkie te firmy, tj. B, C, D i E są ze sobą związane (np. należą do jednego holdingu). Z pozoru mogłoby się wydawać, że nasza firma A jest niezależna (nikt samodzielnie nie posiada w niej więcej niż 25 proc. kapitału). W tym przypadku należy jednak uwzględnić to, że firmy B, C, D i E są ze sobą związane. Tym samym łącznie posiadają 65 proc. kapitału w firmie A, a to oznacza, że również ona jest związana i obliczając dane finansowe, należy uwzględnić 100 proc. danych wszystkich firm (100 proc. A + 100 proc. B + 100 proc. C + 100 proc. D + 100 proc. E).

- Firma A posiada 40 proc. udziałów w firmie B i jednocześnie firma B posiada 45 proc. udziałów w firmie A. Aby zweryfikować dane niezbędne do wskazania kategorii tych firm, niezależnie czy chodzi o firmę A, czy B, należy przyjąć wyższy udział (45 proc.) dla obliczenia tych danych (cross-holding).

Kredyt z zabezpieczeniem BGK