Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 10 stycznia 2017 r. V CSK 204/16.
Powódka – spółka akcyjna, domagała się od pozwanej zapłaty wierzytelności wynikających z zawartych z nią umów sprzedaży, świadczenia usług, przewozu, najmu oraz dzierżawy. Przed wniesieniem powództwa powódka zawezwała pozwaną do próby ugodowej trzykrotnie i we wszystkich postępowaniach sąd rejonowy stwierdził, że do ugody nie doszło. Po skierowaniu powództwa w sprawie został wydany wyrok zaoczony, ponieważ pozwana nie stawiła się; nie brała udziału w rozprawie i nie żądała jej przeprowadzenia.
Pozwanej spółce z o.o., na skutek skargi o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania i zgłoszonego zarzutu przedawnienia roszczenia udało się w drugiej instancji uchylić w części prawomocny wyrok. Sąd apelacyjny stwierdził, że roszczenie powódki było w części przedawnione, tj. w odniesieniu do roszczeń z tytułu przewozu. Sąd ocenił, że kolejne zawezwania powódki do próby ugodowej były w świetle okoliczności faktycznych zasadne i przerywały bieg przedawnienia, jednak pomimo to roczny termin przedawnienia roszczeń z tytułu przewozu zdążył upłynąć przed wniesieniem pozwu w sprawie wznawianej. Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną pozwanej, która dążyła do uchylenia wyroku zaocznego w całości, nie znajdując podstaw do zmiany rozstrzygnięcia SA. ?
Komentarz eksperta
Tomasz Budrewicz, prawnik i doradca podatkowy w warszawskim biurze Rödl & Partner
Stan faktyczny w sprawie skłonił Sąd Najwyższy do poczynienia uwag na temat wpływu kolejnych prób zawezwania do próby ugodowej na bieg terminu przedawnienia roszczeń. Instytucja przedawnienia jest instrumentem porządkującym relacje gospodarcze. Wprowadzając ją wyłączono możliwość nieograniczonej czasowo wymagalności roszczenia. Po upływie terminu przedawnienia roszczenie zmienia się w roszczenie „naturalne". Istnieje zatem, ale wierzyciel nie ma środków prawnych do jego wyegzekwowania. Ustawodawca zróżnicował okres, w jakim przedawnieniu ulega roszczenie w zależności od rodzaju działalności. Stosownie do art. 554, 646 kodeksu cywilnego i art. 751 pkt 1 w zw. z 750 k.c. termin przedawnienia roszczeń z tytułu umowy sprzedaży w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, umów usług i z umów o dzieło wynosi dwa lata, dla roszczeń z tytułu najmu i dzierżawy jako roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej trzy lata (art. 118 k.c.), zaś dla roszczeń z tytułu umowy przewozu jeden rok od dnia, w którym zapłata powinna nastąpić (art. 77 ust. 1 i 3 pkt 4 prawa przewozowego).
