Jak znaleźć rachunki bankowe zmarłego przedsiębiorcy?

Co zrobić z rachunkiem bankowym czy kredytem po śmierci osoby bliskiej? Co w sytuacji, gdy prowadziła ona jednoosobową działalność gospodarczą? - w czasie pandemii Rzecznik Finansowy dostaje bardzo dużo takich pytań. Pierwszy krok, to uzyskanie informacji o tym, w których bankach zmarły miał konta.

Aktualizacja: 19.05.2021 14:52 Publikacja: 19.05.2021 11:36

Jak znaleźć rachunki bankowe zmarłego przedsiębiorcy?

Foto: Adobe Stock

– Uregulowanie kwestii formalnych w obliczu rodzinnej tragedii nie jest łatwą sprawą. Zgłaszają się do nas kolejne osoby, które nie wiedzą jakie przysługują im prawa i jakich formalności powinny dopełnić. Część pytań dotyczy osób, które przed śmiercią prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą. Stąd decyzja, żeby cykl poradników „Finanse po śmierci członka rodziny” uzupełnić o kolejne wyjaśnienia – mówi dr hab. Mariusz Jerzy Golecki, prof. UŁ, Rzecznik Finansowy.

Jedno z pytań zadał wnuk zmarłego przedsiębiorcy. Pytał, w jaki sposób może dowiedzieć się, w których bankach dziadek miał rachunki związane z prowadzeniem jednoosobowej działalności gospodarczej i czy może uzyskać informację o ich saldzie lub ewentualnym zadłużeniu.

– Te informacje są chronione na mocy tajemnicy bankowej i są udzielane tylko osobom, które nabyły spadek. Uzyskanie informacji o tym, w których bankach zmarły miał rachunki jest pierwszym krokiem, który warto podjąć po zakończeniu postępowania spadkowego. Dzięki temu wiemy do których banków zwrócić się o dane dotyczące salda danego konta i ewentualnych długów. Dlatego jeśli nie mamy pełnej i pewnej wiedzy na temat stanu finansów osoby bliskiej, zawsze najlepiej przyjmować spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Wówczas odpowiadamy za zobowiązania tylko do wysokości oddziedziczonych aktywów – radzi mec. Krzysztof Witkowski, radca prawny w biurze Rzecznika Finansowego.

Wyjaśnia, że na podstawie art. 92bb ust. 1 ustawy – prawo bankowe, banki są zobowiązane do wspólnego prowadzenia Centralnej informacji o rachunkach bankowych. Baza zawiera dane na temat wszelkich rachunków bankowych prowadzonych w bankach i spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Są w niej umieszczane również dane dotyczące rachunków bankowych prowadzonych na rzecz przedsiębiorców w związku z podejmowaną przez nich działalnością gospodarczą.

– Do uzyskania informacji z Centralnej informacji wymagane jest złożenie pisemnego wniosku. Może on zostać złożony w dowolnej placówce banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, działającej na terytorium RP. Do złożenia wniosku w danej instytucji nie jest wymagane, żeby zmarły posiadał w niej przed śmiercią rachunek bankowy – wyjaśnia Krzysztof Witkowski.

Wzory wniosków można znaleźć na stronie Centralnej Informacji:  www.centralnainformacja.pl

– Osobami uprawnionymi do złożenia wniosku do Centralnej informacji są spadkobierca zmarłego lub – jeśli ustanowiono zarząd sukcesyjny – zarządca sukcesyjny. Za złożenie takiego wniosku bank lub SKOK może pobrać opłatę. Spadkobierca, wraz ze złożeniem wniosku, jest zobowiązany wykazać tytuł prawny dokumentujący fakt dziedziczenia po zmarłym. Może to być postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialny akt poświadczenia dziedziczenia. Zarządca sukcesyjny ma z kolei obowiązek przedłożyć wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, dotyczący jednoosobowej działalności gospodarczej prowadzonej przez zmarłego przed jego śmiercią, potwierdzający fakt ustanowienia zarządu sukcesyjnego oraz powołania tej osoby na zarządcę – mówi Krzysztof Witkowski.

Informacje uzyskiwane z Centralnej informacji zawierają wykaz wszystkich rachunków bankowych zmarłego. Określony w niej zostaje bank lub spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa prowadząca rachunek należący do spadkodawcy, wraz ze wskazaniem jego numeru oraz informacją o ewentualnym dalszym prowadzeniu tego rachunku. Jeśli zmarły był współposiadaczem rachunku, wówczas informacja przekazywana z Centralnej informacji nie zawiera danych współposiadacza tego rachunku.

Syn innego przedsiębiorcy pytał, czy śmierć posiadacza rozliczeniowego rachunku bankowego, prowadzonego w związku z jednoosobową działalnością gospodarczą, powoduje rozwiązanie umowy tego rachunku pomimo braku ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

Wskazał, że zwrócił się do banku z wnioskiem o podanie informacji o dacie wygaśnięcia rozliczeniowego rachunku bankowego swojego ojca. Zaznaczył, że nie doszło do ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Bank poinformował go jednak, że rachunek nadal istnieje, mimo śmierci spadkodawcy i braku ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

Jak odpowiadają eksperci z biura RF, w myśl art. 59a ust. 1 pkt 1 ustawy – prawo bankowe, umowa prowadzenia rachunku bankowego na rzecz osoby fizycznej zasadniczo ulega rozwiązaniu z dniem, w którym nastąpił zgon jego posiadacza. W przypadku rachunku bankowego prowadzonego na rzecz osoby fizycznej w związku z wykonywaną przez nią działalnością gospodarczą, sytuacja będzie jednak wyglądać odmiennie.

Zgodnie bowiem z treścią art. 59c ust. 1 ustawy – prawa bankowe, jeśli po śmierci przedsiębiorcy został ustanowiony zarząd sukcesyjny w rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. poz. 1629 ze zm., dalej: ustawa o zarządzie sukcesyjnym), bank jest zobowiązany, aby nadal prowadzić rachunek należący do spadkodawcy.

Zarząd sukcesyjny jest rozwiązaniem prawnym, mającym na celu zapewnienie możliwości dalszego prowadzenia spraw przedsiębiorstwa spadkodawcy po jego śmierci. Wraz z utworzeniem zarządu sukcesyjnego, do działania zostaje powołany zarządca sukcesyjny. Do jego zadań należy wykonywanie praw oraz obowiązków zmarłego wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku (tj. od dnia śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego), jak również związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przez spadkodawcę przed jego śmiercią. Co jednak szczególne, przepisy ustawy – prawo bankowe oraz ustawy o zarządzie sukcesyjnym stanowią niejako powtórzenie oraz rozwinięcie ogólnych zasad dziedziczenia majątku spadkodawcy, gwarantujących spadkobiercom zmarłego możliwość zachowania ciągłości prowadzenia przedsiębiorstwa. Należy bowiem podkreślić, że już z samej treści art. 922 § 1 oraz 2 k.c. wynika pośredni obowiązek prowadzenia przez bank rachunku bankowego przedsiębiorcy pomimo jego śmierci. Oznacza to więc, że wygaśnięcie umowy rachunku bankowego nie nastąpi z momentem śmierci przedsiębiorcy, nawet jeśli nie dojdzie do ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

W treści umowy prowadzenia rachunku bankowego, zawartej między przedsiębiorcą a bankiem, strony mają jednak możliwość zawarcia odpowiedniej klauzuli, zgodnie z którą umowa ulegnie rozwiązaniu wraz ze śmiercią posiadacza rachunku.

W poradniku opublikowanym na stronie Rzecznika Finansowego można znaleźć odpowiedzi także na inne pytania, m.in.:

- czy śmierć kredytobiorcy powoduje natychmiastową wymagalność zaciągniętego kredytu?

- czy wskutek braku dokonywania jakichkolwiek obrotów w ciągu dwóch lat na rachunku bankowym prowadzonym w związku z jednoosobową działalnością gospodarczą dojdzie do jego rozwiązania z mocy prawa?

- czy posiadacz rachunku rozliczeniowego, prowadzonego w związku z jednoosobową działalnością gospodarczą, ma prawo złożyć dyspozycję wkładem na wypadek śmierci?

- czy może dojść do uchylenia się przez spadkobierców od odpowiedzialności za długi zmarłego?

- kiedy może dojść do umorzenia kredytu po śmierci spadkodawcy?

– Uregulowanie kwestii formalnych w obliczu rodzinnej tragedii nie jest łatwą sprawą. Zgłaszają się do nas kolejne osoby, które nie wiedzą jakie przysługują im prawa i jakich formalności powinny dopełnić. Część pytań dotyczy osób, które przed śmiercią prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą. Stąd decyzja, żeby cykl poradników „Finanse po śmierci członka rodziny” uzupełnić o kolejne wyjaśnienia – mówi dr hab. Mariusz Jerzy Golecki, prof. UŁ, Rzecznik Finansowy.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego