Odpowiedź na pytanie, kto ponosi odpowiedzialność za szkody w przesyłce spowodowane załadunkiem, związana jest de facto z tym, kto go dokonuje. Sprawa załadunku została uregulowane jedynie w przewozach krajowych. Zgodnie z art. 43 ustawy – Prawo przewozowe, jeżeli umowa lub przepis szczególny nie stanowią inaczej, czynności ładunkowe należą odpowiednio do obowiązków nadaw- cy lub odbiorcy. Natomiast w przypadku przewozów drogowych międzynarodowych konwencja CMR mająca wówczas zastosowanie nie reguluje tej kwestii. Jeśli strony tej sprawy nie ustalą w umowie, to może na tym tle pojawić się spór. Co do zasady należy przyjąć, iż wówczas należy brać pod uwagę prawo właściwe dla umowy przewozu. Z reguły jest nim prawo właściwe dla siedziby przewoźnika, lecz nie zawsze.
Wyłączenie odpowiedzialności
Generalnie załadunku dokonuje nadawca. Konsekwencją tego jest wyłączenie odpowiedzialności przewoźnika za szkody w przesyłce związane z załadunkiem. Zgodnie z art. 65 ust. 3 pkt 4 prawa przewozowego przewoźnik jest zwolniony od odpowiedzialności, jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstały w trakcie ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę. Podobnie stanowi konwencja CMR. Zgodnie z art. 17 ust. 4 pkt c konwencji CMR przewoźnik jest zwolniony od odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z manipulowania, ładowania, rozmieszczenia lub wyładowania towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez osoby działające na ich rachunek.
Istotny dla sprawy jest fakt, iż przewoźnik nie musi udowadniać, że szkoda powstała wskutek nieprawidłowego załadunku, a wystarczające jest uprawdopodobnienie, że szkoda mogła powstać z tej przyczyny. To poszkodowany musi wówczas wykazać, iż szkoda w przesyłce powstała wskutek jakichś innych przyczyn, za które odpowiada przewoźnik. Jak wynika z art. 65 ust. 4 ustawy – Prawo przewozowe (podobnie stanowi art. 18 ust. 2 konwencji CMR), jeżeli przewoźnik na podstawie okoliczności danego wypadku wykaże, że utrata, ubytek lub uszkodzenie mogły powstać wskutek co najmniej jednej z przyczyn określonych w ust. 3, domniemywa się, że szkoda z nich wynikła.
Wyłączenia odpowiedzialności przewoźnika wynikające z art. 65 ust. 3 pkt 4 ustawy – Prawo przewozowe i art. 17 ust. 4 pkt c konwencji CMR opierają się na założeniu, iż przewoźnik nie wykonuje czynności ładunkowych, a tym samym nie odpowiada za ich skutki. Oznacza to jednak, iż w przypadku gdy obowiązek załadunku ciążyć będzie na przewoźniku (lub przewoźnik będzie dokonywał tych czynności pomimo braku takiego obowiązku), to przewoźnik będzie odpowiadał za szkody w przesyłce spowodowane załadunkiem.
Mienie przewoźnika
W związku z nieprawidłowym załadunkiem może dojść do szkody nie tylko w przesyłce, ale także w mieniu przewoźnika. Kwestia ta została uregulowana w art. 73 ustawy prawo przewozowe, zgodnie z którym za uszkodzenie mienia przewoźnika spowodowane czynnościami ładunkowymi ponosi odpowiedzialność odpowiednio nadawca lub odbiorca.
