Kompetencje sądu rejestrowego do badania zgodności uchwały zgromadzenia wspólników spółki z o.o.

Sąd rejestrowy w ramach postępowania o wykreślenie wpisu niedopuszczalnego ze względu na obowiązujące przepisy prawa nie jest uprawniony do badania zgodności z ustawą uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia, która stanowi materialnoprawną podstawę dokonanego wpisu.

Publikacja: 18.05.2018 05:50

Kompetencje sądu rejestrowego do badania zgodności uchwały zgromadzenia wspólników spółki z o.o.

Foto: 123RF

Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2017 roku (sygn. akt III CZP 54/17).

W ten sposób SN rozstrzygnął przedstawione mu przez sąd okręgowy zagadnienie prawne. Przedmiotem pytania było wyjaśnienie, czy sąd rejestrowy w ramach postępowania określonego w art. 12 ust. 3 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym o wykreślenie wpisu z uwagi na niedopuszczalne dane ma obowiązek badania ważności czynności prawnych stanowiących podstawę wpisu.

Zagadnienie to powstało w postępowaniu rejestrowym, w którym złożony został wniosek o wykreślenie z rejestru przedsiębiorców wpisu o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki z o.o. z uwagi na to, że wpis został dokonany na podstawie nieważnej czynności prawnej. Czynnością tą było natomiast zdaniem wnioskodawcy podwyższenie kapitału zakładowego i wniesienie aportu na pokrycie podwyższonego kapitału zakładowego na podstawie uchwały podjętej w zwykłej formie pisemnej a nie w formie aktu notarialnego.

Na skutek oddalenia wniosku przez referendarza sądowego i złożonej przez wnioskodawcę skargi na powyższe postanowienie, sąd rejonowy stwierdził brak podstaw do wykreślenia wpisu. W uzasadnieniu sąd ten wskazał m.in. że sąd rejestrowy nie może w trybie art. 12 ust. 3 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym dokonywać ponownej weryfikacji dokumentów stanowiących uprzednio podstawę wpisu do rejestru.

Wnioskodawca złożył apelację, zaskarżając w całości postanowienie sądu I instancji. Zdaniem apelującego, sąd rejonowy niesłusznie uznał, że pod pojęciem „danych niedopuszczalnych z uwagi na obwiązujące przepisy prawa", o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym należy rozumieć jedynie te dane, w odniesieniu do których przepisy w ogólne nie przewidują możliwości ujawnienia ich w rejestrze, w sytuacji, gdy, zdaniem apelującego, mogą to być również dane zamieszczane w rejestrze, których wpisanie w rejestrze w konkretnej sytuacji jest niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Rozpoznający apelację sąd okręgowy kierując do SN zagadnienie prawne wskazał, po dokonaniu analizy poglądów doktryny i orzecznictwa, że znaczenie pojęcia „dane niedopuszczalne ze względu na obowiązujące przepisy prawa", o którym mowa jest w art. 12 ust. 3 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym jest różnie interpretowane. Sąd okręgowy podkreślił, że w zakresie możliwości wykreślenia przez sąd rejestrowy uchwały zgromadzenia wspólników spółki kapitałowej w piśmiennictwie przeważa pogląd, iż przepis ten nie ma zastosowania do wpisów na podstawie uchwał zgromadzenia wspólników spółki z o.o. lub walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki akcyjnej, jeśli uchwały te były zaskarżalne a bezskutecznie minęły terminy do ich zaskarżenia.

Komentarz eksperta

Karolina Durbacz, prawnik

Sąd Najwyższy w pierwszej kolejności zwrócił uwagę na to, że ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym zawiera dwa przepisy, z których można wywodzić kompetencje sądu rejestrowego do badania zgodności uchwały zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z przepisami prawa. Pierwszym z nich jest przepis z art. 23 ust. 1 ustawy, który upoważnia sąd rejestrowy do badania zgodności formy i treści dołączonych do wniosku dokumentów z przepisami prawa. Jak jednak wynika z brzmienia przepisu, uprawnienie sądu rejestrowego ograniczone jest do badania zgodności uchwały z przepisami prawa. Sąd Najwyższy słusznie wskazał, że sąd rejestrowy nie może odmówić wpisu do rejestru uchwały niezgodnej z zasadami współżycia społecznego lub dobrymi obyczajami a także nie ma kompetencji do badania tego czy uchwała zgodna jest z umową spółki, chyba, że niezgodność z umową spółki jest jednocześnie niezgodnością z przepisem prawa.

Drugim z przepisów, z których można wywodzić kompetencje sądu rejestrowego do badania zgodności uchwały zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z przepisami prawa, jest omawiany art. 12 ust 3 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli w rejestrze są zamieszczone dane niedopuszczalne ze względu na obowiązujące przepisy prawa, sąd rejestrowy, po wysłuchaniu zainteresowanych osób na posiedzeniu lub po wezwaniu do złożenia oświadczenia pisemnego, wykreśla te dane z urzędu. Zdaniem Sądu Najwyższego sąd rejestrowy ma kompetencje do wykreślenia tylko tych danych, które są sprzeczne z przepisami prawa. Zgodnie natomiast z poglądem Sądu Najwyższego, podzielanym także przez część doktryny, uchwała zgromadzenia wspólników spółki kapitałowej do czasu uprawomocnienia się orzeczenia uchylającego taką uchwałę lub stwierdzającej jej nieważność powinna być uznawana za zgodną z prawem. Oznacza to, że jedynie orzeczenie wydane przez inny sąd niż sąd rejestrowy może doprowadzić do sytuacji niezgodności uchwały z przepisami prawa, co powoduje, że uchwała taka może być uznana za dane niedopuszczalne ze względu na obowiązujące przepisy prawa i jako taka zostać wykreślona z rejestru przedsiębiorców. Wykreślenia uchwały, która została wyeliminowana z obrotu prawnego, dokonuje więc sąd rejestrowy nie z własnej inicjatywy, ale na skutek zawiadomienia przez sąd, który wydał konstytutywne orzeczenie skutkujące uchyleniem uchwały sprzecznej z umową bądź dobrymi obyczajami i godzącą w interes spółki lub podjętą w celu pokrzywdzenia wspólnika albo stwierdzającej jej nieważność.

Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2017 roku (sygn. akt III CZP 54/17).

W ten sposób SN rozstrzygnął przedstawione mu przez sąd okręgowy zagadnienie prawne. Przedmiotem pytania było wyjaśnienie, czy sąd rejestrowy w ramach postępowania określonego w art. 12 ust. 3 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym o wykreślenie wpisu z uwagi na niedopuszczalne dane ma obowiązek badania ważności czynności prawnych stanowiących podstawę wpisu.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona