Najważniejsze zmiany w prawie spółek handlowych

Od 1 marca 2019 r. uchwały będące przedmiotem zwyczajnego (corocznego) zgromadzenia wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą zostać podjęte również w głosowaniu pisemnym.

Publikacja: 14.05.2019 06:30

Najważniejsze zmiany w prawie spółek handlowych

Foto: Adobe Stock

1 marca 2019 r. weszły w życie zmiany dotyczące funkcjonowania spółek osobowych i kapitałowych. Wynikają one z ustawy z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, stanowiącej część tzw. pakietu MŚP (pakietu dla małych i średnich przedsiębiorstw). Nowelizacja ta oddziałuje na szereg aktów prawnych obejmujących różne dziedziny prawa, takich jak prawo gospodarcze, prawo podatkowe, prawo cywilne itp. Pośród wielu ustaw, zmiany objęły także Kodeks spółek handlowych (dalej „KSH").

Czytaj także: Co nowego pojawi się od 1 marca w kodeksie spółek handlowych

Rezygnacja ostatniego członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz w spółce akcyjnej

Do dnia 1 marca 2019 r. każdy członek zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (spółce z o.o.) oraz w spółce akcyjnej mógł złożyć rezygnację z funkcji członka zarządu w dowolnym momencie, niezależnie od liczby osób pozostających w zarządzie. Ponieważ wakat na stanowisku członka zarządu dotychczas następował od dnia doręczenia oświadczenia o rezygnacji, w przypadku rezygnacji ostatniego członka zarządu spółka pozostawała bez organu prowadzącego bieżące sprawy i reprezentującego spółkę. W praktyce uniemożliwiało to funkcjonowanie spółki, zwłaszcza w przypadku braku powołania prokurentów.

Aby zapobiec sytuacji, w której spółka faktycznie nie posiada zarządu, do KSH wprowadzone zostały dwa nowe przepisy. W związku z powyższym ostatni członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który rezygnuje z pełnienia funkcji w zarządzie będzie zobowiązany do zwołania zgromadzenia wspólników w celu podjęcia uchwały o powołaniu nowego członka zarządu oraz będzie zobowiązany dołączyć do ogłoszenia o zwołaniu zgromadzenia swoje oświadczenie o rezygnacji.

Rezygnacja ostatniego członka zarządu staje się skuteczna następnego dnia po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników.

Analogiczna procedura została wprowadzona dla rezygnacji ostatniego członka zarządu w spółce akcyjnej, przy czym znajduje ona zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy dodatkowo żaden mandat w radzie nadzorczej nie został obsadzony (w przypadku gdy jest powołany co najmniej jeden członek rady nadzorczej, ostatni członek zarządu składa rezygnację radzie nadzorczej).

Nowe przepisy mają na celu ochronę interesów spółek i uniknięcie sytuacji, gdy spółka nie posiada przedstawicieli oraz jest niezdolna do prawidłowego funkcjonowania.

Podejmowanie uchwał zastrzeżonych dla zwyczajnego zgromadzenia wspólników w spółce z o.o. w głosowaniu pisemnym

Od 1 marca 2019 r. uchwały będące przedmiotem zwyczajnego (corocznego) zgromadzenia wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, tj.:

- rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy;

- powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty; oraz

- udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków

– mogą zostać podjęte również w głosowaniu pisemnym.

Dzięki tej zmianie wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie będą już musieli fizycznie odbywać zwyczajnego zgromadzenia wspólników, co w rezultacie istotnie wpłynie na uproszczenie funkcjonowania spółek. Nowa regulacja nie jest jednak w pełni wyczerpująca i wciąż pozostawia praktyczne wątpliwości, przykładowo, nie zostało rozstrzygnięte, czy głosowanie pisemne może dotyczyć głosowania nad uchwałami wymagającymi głosowania tajnego.

Możliwość potwierdzenia przez spółkę umowy zawartej bez umocowania lub z jego przekroczeniem

Dotychczas sytuacja, w której osoby zawierały umowę jako organ osoby prawnej nie mając umocowania lub przekraczając jego zakres, budziła kontrowersje doktrynalne, a także powodowała trudności praktyczne. W wyniku nowelizacji art. 39 Kodeksu cywilnego, w przedstawionej powyżej sytuacji ważność umowy będzie uzależniona od jej potwierdzenia przez osobę prawną, w imieniu której czynność została dokonana. Drugiej stronie umowy przysługiwać będzie z kolei możliwość wyznaczenia terminu na potwierdzenie umowy. Brak potwierdzenia prowadzić będzie do nieważności umowy, a także do obowiązku zwrotu przez osobę, która zawarła umowę jako organ tego co otrzymała od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu.

Zmiana umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji

Zmiany umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji (spółki, której umowa została już podpisana, ale spółka nie została jeszcze wpisana do rejestru przedsiębiorców) wymagają ponownego zawarcia umowy spółki przez wszystkich wspólników. W związku z powyższym ostatecznie rozstrzygnięto, że zmiany umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji mogą być dokonywane jedynie w formie wymagającej jednomyślności wspólników (tym samym forma uchwały wspólników, która nie wymagałaby zgody wszystkich wspólników, nie jest dozwolona).

Odwołanie zgromadzenia wspólników w spółce z o.o.

Nowelizacja wprost rozstrzyga, iż uprawnienie do odwołania zgromadzenia wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przysługuje podmiotowi, który zwołał zgromadzenie. Jeżeli zgromadzenie wspólników zostało zwołane na wniosek wspólnika (wspólników), prawo odwołania zgromadzenia ma tylko ten wspólnik (wspólnicy), który (którzy) zwołali walne zgromadzenie.

Dzień wypłaty dywidendy w spółce z o.o.

Zgodnie z wcześniejszym brzmieniem przepisów, w przypadku braku dokładnego wskazania terminu wypłaty dywidendy przez zgromadzenie wspólników, powstawało ryzyko odwlekania przez zarząd wypłaty zysku wypracowanego przez spółkę.

Wprowadzone zmiany przewidują, że jeżeli zgromadzenie wspólników nie określi terminu wypłaty dywidendy, dywidenda musi być wypłacona przez spółkę niezwłocznie po dniu dywidendy, tj. dniu, w którym ustalona została lista wspólników uprawnionych do partycypowania w zysku spółki (który jest zazwyczaj dniem podjęcia uchwały o podziale zysku).

Zwrot zaliczek wypłaconych na poczet przewidywanej dywidendy w przypadku odnotowania straty w spółce z o.o.

Jeżeli w danym roku obrotowym wspólnikom została wypłacona zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy, a spółka odnotuje stratę lub osiągnie zysk w kwocie niższej niż wypłacona zaliczka, wspólnicy będą zobowiązani do zwrotu zaliczki:

- w całości, jeżeli została odnotowana strata; lub

- w części (w przypadku osiągnięcia zysku w kwocie niższej niż wypłacona zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy).

Kwestia ta nie była wcześniej wyraźnie uregulowana co wywoływało wątpliwości w praktyce obrotu.

Reprezentacja spółki z o.o. lub spółki akcyjnej w likwidacji

Kolejną budzącą wątpliwości kwestią, która została wyjaśniona w omawianej nowelizacji, są zasady reprezentacji spółki w likwidacji.

KSH obecnie przewiduje wprost, że zasady reprezentacji spółki w likwidacji mogą być ustanowione w umowie spółki (statucie), uchwale wspólników (walnego zgromadzenia) lub postanowieniu sądu.

Spółka partnerska

Jednoznacznie przesądzono, że członkami zarządu spółki partnerskiej (w przypadku, gdy zarząd w spółce partnerskiej jest powołany), oprócz partnerów mogą być także osoby trzecie. Jednocześnie zgodnie z nowym brzmieniem art. 97 § 3 KSH członkiem zarządu spółki partnerskiej (w przypadku, gdy zarząd w spółce partnerskiej jest powołany) musi być przynajmniej jeden partner.

Spółka komandytowo-akcyjna

Wypowiedzenie umowy spółki komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza w nowym stanie prawnym może nastąpić w dowolnym momencie. Dotychczas wypowiedzenie umowy spółki przez komplementariusza zależało od istnienia odpowiedniego postanowienia w statucie spółki.

Podział spółek kapitałowych

Wprowadzone zmiany precyzują dodatkowo dwie kwestie związane z podziałem spółek kapitałowych. W wyniku nowelizacji wyraźnie stwierdzono, że spółka dzielona jest odpowiedzialna solidarnie wraz ze spółkami, na które przeniesiono majątek spółki dzielonej, za zobowiązania przyznane w planie podziału spółce przejmującej lub nowo utworzonej. Dodatkowo obecne brzmienie przepisów wskazuje wprost, że spółka, która nabyła część majątku spółki dzielonej w wyniku podziału (a w międzyczasie toczy się postępowanie sądowe związane z tym prawem lub majątkiem), wstępuje do postępowania sądowego dotyczącego nabytego prawa bez konieczności uzyskania zgody strony przeciwnej.

Podstawa prawna:

Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. DzU z 2019, poz. 505 ze zm.)

Ustawa z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (DzU z 2018 r., poz. 2244)

1 marca 2019 r. weszły w życie zmiany dotyczące funkcjonowania spółek osobowych i kapitałowych. Wynikają one z ustawy z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, stanowiącej część tzw. pakietu MŚP (pakietu dla małych i średnich przedsiębiorstw). Nowelizacja ta oddziałuje na szereg aktów prawnych obejmujących różne dziedziny prawa, takich jak prawo gospodarcze, prawo podatkowe, prawo cywilne itp. Pośród wielu ustaw, zmiany objęły także Kodeks spółek handlowych (dalej „KSH").

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego