Nowe przepisy ustawy z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (DzU z 2016 r., poz. 1574, zwiększają szansę na skuteczną restrukturyzację firm, której głównym celem jest wykorzystanie dostępnych instrumentów prawnych na wyjście z kłopotów finansowych. Obowiązujące uregulowania można porównać do gry interesów dłużnika i wierzyciela, które odbywają się według ściśle określonych zasad pod nadzorem sądu. Nie jest to jednak najłatwiejsza gra – wymaga ogromnego doświadczenia, a także zdecydowanych działań. Nie bez powodu ustawodawca odsyła do przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniach spornych.
Jakie założenia
Przepisy nowej ustawy przewidują tzw. politykę „nowej szansy" dla przedsiębiorstw, ponieważ głównym jej założeniem jest umożliwienie przedsiębiorcom wykorzystanie dostępnych procedur i instrumentów prawnych na wyjście z kłopotów finansowych, na co wskazuje art. 3 Prawa restrukturyzacyjnego. Przepis wyraźnie stanowi, iż celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – przez przeprowadzenie działań sanacyjnych przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.
Wprowadzona reforma przepisów ustanawia zasadę pierwszeństwa restrukturyzacji przed likwidacją. W przypadku złożenia wniosku restrukturyzacyjnego i wniosku o ogłoszenie upadłości sąd upadłościowy w pierwszej kolejności rozpozna wniosek restrukturyzacyjny firmy borykającej się z problemami finansowymi.
Zmiany ustawy należy ocenić pozytywnie zarówno z perspektywy dłużnych przedsiębiorstw, jak i wierzycieli. Doprowadziły one do zapewnienia autonomii postępowań restrukturyzacyjnych i ochrony przedsiębiorstwa przed postępowaniem upadłościowym. Przepisy ustawy wprowadziły również rozwiązania, które zapobiegają możliwości wykorzystywania postępowania restrukturyzacyjnego w celu pokrzywdzenia wierzycieli. Podkreślić należy, że w sytuacji, gdy działania dłużnika, jego sposób zarządzania przedsiębiorstwem i prowadzeniem negocjacji z wierzycielami wskazuje, że jedynym jego celem jest uniemożliwienie wierzycielom prowadzenia skutecznej egzekucji – sąd zobowiązany jest odmówić otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.
Rodzaje postępowań
Obowiązujące przepisy Prawa restrukturyzacyjnego przewidują cztery tryby możliwych postępowań restrukturyzacyjnych. Cechą wspólną każdego z nich jest dokonywanie restrukturyzacji przedsiębiorstwa w następujący sposób: w pierwszej kolejności jego zobowiązań, a następnie jego majątku, sposobu zarządzania przedsiębiorstwem oraz zatrudnienia.