Dotacje dla firm na innowacyjne pomysły

Za pomocą środków unijnych można finansować najbardziej zaawansowane projekty, związane z dynamicznym rozwojem firm, wprowadzaniem zaawansowanych technologii, procesów i innowacji. Wsparcie dotyczy przede wszystkim prowadzenia prac badawczych, stworzenia infrastruktury do badań, zastosowania wyników badań w przedsiębiorstwie, tworzenia innowacyjnych prototypów produktów. Innowacyjnym projektem może być np. stworzenie nowego lub udoskonalonego z punktu widzenia klienta produktu albo usługi, wprowadzenie nowej metody produkcji w przedsiębiorstwie, których uzupełnieniem może być innowacja polegająca na zmianie organizacji pracy przedsiębiorstwa albo na zastosowaniu nowej metody promocji produktu.

Innowacyjne rozwiązanie może być wynikiem własnej kreatywności firmy, w tym jej własnej działalności badawczo-rozwojowej lub prowadzonej z innymi przedsiębiorcami, instytucjami badawczymi w formie zleceń zewnętrznych lub w wyniku stworzenia konsorcjum z uczelnią. Jest to o tyle istotne, że przecież mało która firma ma potencjał i możliwości techniczne, aby samodzielnie rozwijać swoje produkty. Nie wyklucza to jednak wprowadzania innowacyjnych rozwiązań, jeżeli uwzględni się właśnie to, że część, a czasem nawet całość typowych prac badawczo-rozwojowych może być prowadzona przez podmiot zewnętrzny.

Praca własna

Z drugiej strony należy pamiętać o tym, że wprowadzanie innowacji, czyli przede wszystkim wdrażanie wyników wspomnianych prac B+R ma angażować firmę. To ona musi tworzyć, współtworzyć lub przynajmniej mieć swój autorski pomysł na wykorzystanie nowej (zmodyfikowanej) technologii lub nowego procesu, które są bazą dla tego czegoś „nowego" (nie koniecznie przełomowego – chociaż takie innowacje są oczywiście najmilej widziane).

Jak to wyjaśnić w praktyce? Wyobraźmy sobie dwa podobne projekty inwestycyjne, które mają zakończyć się wprowadzeniem na rynek nowego produktu. W pierwszym wypadku realizuje go firma, która kupuje od zewnętrznego podmiotu gotową linię technologiczną (produkcyjną) i wykorzystując ją, rozpoczyna produkcję. Druga firma kupuje technologię (wiedzę, pomysł, licencję, patent, know-how), na jej podstawie tworzy lub modyfikuje dotychczasową linię produkcyjną i rozpoczyna wytwarzanie nowego towaru.

Różnica może wydawać się nieznaczna. Efektem obu projektów jest innowacyjny towar pojawiający się na rynku. Jednak z punktu widzenia unijnych środków i szans na ich uzyskanie, na lepszej pozycji jest drugi z przedsiębiorców, czyli ten, który dokonał samodzielnego wdrożenia, a nie tylko kupił pewien gotowy produkt, w którym nowa technologia już była zawarta (jej wdrożenia dokonał ktoś inny – zapewne producent).

Przykładowo to rozróżnienie jest bardzo dobrze widoczne w działaniu 3.2.2 „Kredyt na innowacje technologiczne" (jedna z części programu „Inteligentny rozwój"). W jego przypadku wsparcie finansowe przeznaczone jest na realizację inwestycji technologicznych, mających na celu zakup i wdrożenie nowej technologii lub wdrożenie własnej nowej technologii oraz uruchomienie na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych, w stosunku do dotychczas wytwarzanych na terytorium Polski, towarów, procesów lub usług.

Technologia będąca przedmiotem wdrożenia musi mieć postać prawa własności przemysłowej lub wyników prac rozwojowych, bądź też wyników badań przemysłowych albo nieopatentowanej wiedzy technicznej. Wdrożenie technologii musi polegać na takich działaniach przedsiębiorcy, w wyniku których pomysł stanowiący opisaną we wniosku o dofinansowanie nową technologię, zrealizowany zostanie poprzez stworzenie bazy technologicznej (np. linii technologicznej), w której technologia ta będzie mogła zostać w praktyce zastosowana, a w efekcie możliwa będzie produkcja towarów lub świadczenie usług bezpośrednio wynikających z wdrożenia tej technologii. Jak bardzo mocno podkreśla się w opisie tego działania, kredyt technologiczny nie może być udzielany na zakup środka trwałego, w którym została wdrożona nowa technologia, będąca przedmiotem inwestycji technologicznej.

Różnorodne strategie

Jak zostało zauważone, przedsiębiorcy mogą szukać wsparcia na innowacyjne projekty w programach regionalnych, a także w programie „Inteligentny rozwój", a część przedsiębiorców (z województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego) również w programie „Polska wschodnia". To, na jaki program padnie wybór, zależy od skali projektu (kosztów przedsięwzięcia), branży (sektora), w którym działa firma lub chciałaby rozwijać działalność badawczo-naukową, w tym od tego, czy dany pomysł wpisuje się w regionalne, czy krajowe inteligentne specjalizacje.

Generalnie, jeżeli projekty wpisują się w regionalne specjalizacje (wykaz takich inteligentnych specjalizacji można znaleźć na stronach programów regionalnych województw), przyczyniają się do tworzenia nowych (trwałych) miejsc pracy, wyróżniają się poziomem innowacyjności, przyczyniają się do rozwoju eksportu (podnoszenia konkurencyjności w wymiarze międzynarodowym), są realizowane na wybranych obszarach terytorialnych (np. cechujących się zwiększonym poziomem bezrobocia, niskim poziomem przedsiębiorczości), wspierają kluczowe specjalizacje kraju lub spełniają STRATEGIĘ EUROPA 2020 mają bardzo duże szanse na wsparcie z programów regionalnych. Jeśli natomiast firma potrzebuje dotacji na prace badawcze oraz rozwojowe, które są zgodne z krajowymi inteligentnymi specjalizacjami, może skorzystać ze wsparcia z programu „Inteligentny rozwój" (lista krajowych specjalizacji dostępna jest na www.smart.gov.pl).

Warto także podkreślić, że w większości programów zostały wydzielone działania dla dużych i zaawansowanych projektów badawczych, jak i dla takich, w których firmy dopiero uczą się podejścia do prac B+R, chciałyby pewne rozwiązania przetestować w niewielkiej skali lub po prostu rozpocząć współpracę z sektorem badawczo-naukowym. Część z tych ostatnich działań kryje się np. pod nazwami typu „bon na innowacje", w tym zdarzają się podziały na „duże" lub „małe" bony. To często dobra oferta dla mikro i małych firm, które nie są jeszcze gotowe, jak i być może nie mają takich potrzeb, aby walczyć o wielomilionowe dotacje na prowadzenie badań, gdzie kryteria dostępu są najbardziej wyśrubowane.

Wybrane konkursy

Z przykładowych konkursów, w których w tej chwili wolno składać wnioski o dofinansowanie lub wkrótce będzie można to zrobić, da się wskazać nabór na wspomniany kredyt na innowacje technologiczne (wnioski będą przyjmowane do 24 maja). Także w programie „Inteligentny rozwój" wystartuje niebawem konkurs do działania 4.1.4 „Projekty aplikacyjne". Jest on skierowany do konsorcjów firm i jednostek naukowych (nabór aplikacji od 16 maja do 16 lipca).

W województwie śląskim firmy mogą skorzystać z działania 1.2 „Badania, rozwój i innowacje w przedsiębiorstwach" (nabór do 28 czerwca). Do pierwszego czerwca lubelskie firmy mogą starać się o uzyskanie wsparcia ze środków działania 1.5 „Bon na innowacje". Z kolei łódzkie firmy mają szanse sięgnąć po dotacje z działania 1.2.2 „Projekty B+R przedsiębiorstw" (aplikacje będą przyjmowane do 28 czerwca). Bony na innowacje trafią także do małopolskich firm, o ile oczywiście spełnią one kryteria działania 1.2.3 programu regionalnego oraz złożą wniosek o wsparcie do drugiego października. Wreszcie do 30 maja trwa nabór we flagowym działaniu wspierającym projekty badawczo-rozwojowe, tj. działaniu 1.1.1 „Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa MSP" programu „Inteligentny rozwój" (konkurs dla dużych firm na takie same przedsięwzięcia trwa do 29 czerwca).

Trwających lub zaplanowanych konkursów jest oczywiście znacznie więcej. Część z nich kierowana jest do konkretnych branż (sektorów). Przykładem mogą być dwa konkursy organizowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach działania 1.2 „Sektorowe programy B+R" także programu „IR". Jeden występuje pod nazwą „INNOShip" (nabór do 29 czerwca), drugi „INNOMOTO" (nabór od 11 maja do 10 lipca).

Informacji o konkursach można szukać na stronie poświęconej funduszom europejskim (funduszeeuropejskie.gov.pl). Oprócz tego każdy program regionalny, a także program „Polska wschodnia" mają swoje własne portale (podobnie program „Inteligentny rozwój").

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: m.koltuniak@rp.pl

Zdaniem eksperta

Anna Misiołek, prezes zarządu ABBEYS Europejskie Doradztwo Finansowe Sp. z o.o. Sp. k.

Pieniądze unijne to pieniądze polityczne. Dlatego przedsiębiorca, aby je otrzymać, musi spełnić szereg wymogów. Warto wiedzieć, że projekt, innowacyjny w rozumieniu pomysłodawcy, nie zawsze tak samo będzie potraktowany podczas procedury dofinansowania. Na pewno im większy zasięg projektu (w skali regionu, kraju), tym większe będą szanse na uzyskanie wsparcia. Znaczenie ma także czas, w którym nowe rozwiązanie zostanie zastosowane – im krócej – tym lepiej, bo świadczy to o nowatorskim zastosowaniu danego pomysłu. Istotny jest również potencjał rynkowy produktu lub usługi. Ważne jest odniesienie się do konkurencji rynkowej.