Przewłaszczenie na zabezpieczenie bez skutków w PIT

Dłużnik warunkowo przenoszący własność rzeczy na wierzyciela nie ma obowiązku rozpoznania przychodu ani z tego tytułu ani w związku z nieodpłatnym korzystaniem z niej do czasu spłaty pożyczki lub kredytu.

Publikacja: 08.05.2017 06:10

Przewłaszczenie na zabezpieczenie bez skutków w PIT

Foto: Adobe Stock

Zabezpieczenie wierzytelności poprzez zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie rzeczy ruchomej pod warunkiem rozwiązującym pozostaje neutralne według przepisów ustawy o PIT. Osoba dokonująca zabezpieczenia nie ma obowiązku rozpoznania przychodu z tytułu warunkowego przeniesienia własności rzeczy ani z tytułu nieodpłatnego korzystania z niej do czasu spłaty kwot pożyczki bądź kredytu. Jednocześnie, pozostaje ona w dalszym ciągu uprawniona do amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będących przedmiotem zabezpieczenia w ramach zawartej umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Brak podatku do zapłaty

Jeden z dopuszczalnych wariantów konstrukcji umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie polega na przeniesieniu własności rzeczy pod warunkiem rozwiązującym. Oznacza to, że w przypadku ziszczenia się warunku, który odnosi się zazwyczaj do spłaty należności bądź spełnienia innego świadczenia, dochodzi do powrotnego przeniesienia własności rzeczy. Okoliczność ta ma istotne znaczenie dla określenia skutków podatkowych w PIT. Celem zawarcia umowy przewłaszczenia nie jest powiększenie majątku kontrahenta, a jedynie zabezpieczenie przysługującej mu wierzytelności.

W związku z odpłatnym zbyciem własności rzeczy może powstać konieczność rozpoznania przez podatnika (dłużnika) przychodu podlegającego opodatkowaniu. W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej obowiązek zapłaty podatku dochodowego następuje w sytuacji, gdy zbycie określonego składnika majątku ma miejsce przed upływem terminu określonego przez ustawodawcę (w przypadku rzeczy ruchomych jest to pół roku, licząc od końca miesiąca w którym nastąpiło nabycie). Jak jednak wynika z art. 10 ust. 2 pkt 1 oraz odpowiednio art. 14 ust. 3 pkt 8 ustawy o PIT, do przychodów nie zalicza się należności otrzymanych z tytułu odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności (w tym pożyczki lub kredytu) – do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy.

Z punktu widzenia podatku dochodowego przewłaszczenie danej rzeczy na zabezpieczenie pozostaje więc neutralne dla dłużnika do czasu ostatecznego i definitywnego przeniesienia własności przedmiotu umowy.

Nie ma przysporzenia

Nieustanowienie odrębnego wynagrodzenia z tytułu pozostawania przedmiotu przewłaszczenia w dyspozycji dłużnika nie powoduje również konieczności rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Możliwość użytkowania urządzenia będącego przedmiotem zabezpieczenia (bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów poza np. odsetkami, prowizjami bądź innymi opłatami przysługującymi wierzycielowi z tytułu zawartej umowy pożyczki bądź kredytu) nie wywołuje zatem obowiązków w podatkach dochodowych. Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 12 czerwca 2009 r. (IBPBII/2/415-297/09/JSz): „(...) u korzystającego z nieruchomości przewłaszczonej na zabezpieczenie kredytu nie powstanie żadne przysporzenie, gdyż z istoty umowy przewłaszczenia wynika, iż nie otrzymuje on nieodpłatnego świadczenia. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wywiera skutków podatkowoprawnych aż do chwili jej pełnej realizacji (czyli wykonania uprawnień przysługujących wierzycielowi). Pozostawieniu przedmiotów przewłaszczonych u kredytobiorcy (co jest zasadą i ekonomicznym uzasadnieniem zawierania umów tego typu) nie towarzyszy zatem żaden obowiązek podatkowy".

Nadal można amortyzować

Przewłaszczenie na zabezpieczenie nie wyłącza możliwości amortyzacji przez dłużnika składnika majątku, będącego przedmiotem zabezpieczenia. Wyłączenie takie będzie mieć ewentualnie miejsce w chwili pełnej realizacji umowy, czyli w przypadku definitywnego przeniesienia własności na pożyczkodawcę. Zgodnie bowiem z art. 22f ust. 5 ustawy o PIT, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które zostały przewłaszczone w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu, dokonuje dotychczasowy właściciel, w tym pożyczkobiorca lub kredytobiorca. W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19 lutego 2008 r. (IBPB1/415-259/07/KB) czytamy, że „(...) instytucja przewłaszczenia – a więc formalna zmiana właściciela dokonywana w celu zabezpieczenia wierzytelności – nie wywiera negatywnych dla podatnika skutków w przedmiocie dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Jak bowiem stanowi ww. przepis, odpisów amortyzacyjnych dokonuje dotychczasowy właściciel, tj. w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jako kredytobiorca".

Autorka jest kierownikiem Zespołu Podatków Bezpośrednich w ECDDP Sp. z o.o.

podstawa prawna: art. 10 ust. 2 pkt 1, art. 14 ust. 3 pkt 8 i art. 22f ust. 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpodatki@rp.pl

Na czym polega przewłaszczenia na zabezpieczenie

Zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie jest w praktyce gospodarczej jednym ze sposobów zabezpieczenia wierzytelności, towarzyszącym najczęściej umowom pożyczek bądź kredytów. Jak wynika z istoty przewłaszczenia na zabezpieczenie, instytucja ta jest formą powierniczego przeniesienia własności.

W związku z zawarciem umowy w tym zakresie, dłużnik przenosi własność określonych rzeczy na wierzyciela, który uzyskuje możliwość korzystania z uzyskanego prawa własności wyłącznie w zakresie niezbędnym dla zabezpieczenia wierzytelności. Co do zasady wierzyciel będzie mógł zaspokoić się z nabytej rzeczy w przypadku niewykonania przez dłużnika ciążącego na nim zobowiązania.

Charakterystyczną cechą umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie jest to, że przedmiot przewłaszczenia pozostaje w dyspozycji dotychczasowego właściciela (dłużnika), który może nim rozporządzać na zasadach ustalonych przez strony, jako posiadacz zależny bądź dzierżyciel.

Zabezpieczenie wierzytelności poprzez zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie rzeczy ruchomej pod warunkiem rozwiązującym pozostaje neutralne według przepisów ustawy o PIT. Osoba dokonująca zabezpieczenia nie ma obowiązku rozpoznania przychodu z tytułu warunkowego przeniesienia własności rzeczy ani z tytułu nieodpłatnego korzystania z niej do czasu spłaty kwot pożyczki bądź kredytu. Jednocześnie, pozostaje ona w dalszym ciągu uprawniona do amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będących przedmiotem zabezpieczenia w ramach zawartej umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe