Krajowy Rejestr Długów (dalej: KRD) działa na podstawie ustawy z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (tekst jedn. DzU nr 81, poz. 1015 ze zm.; dalej: ustawa). Prowadzi go Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej SA (dalej: Biuro). Zadaniem Biura jest udostępnianie zgłaszanych przez wierzycieli informacji gospodarczych w zakresie zobowiązań finansowych osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, osób fizycznych będących przedsiębiorcami oraz konsumentów. Działalność innych podmiotów w tym samym zakresie co działalność Biura jest wyłączona.
Nie tylko pogorszenie wizerunku
Ujawnienie długów w KRD niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji dla przedsiębiorców. Nie wynikają one wprost z ustawy, lecz z faktu, że dostęp do informacji w KRD mają podmioty gospodarcze, w tym instytucje finansowe, które decyzje o podpisaniu umowy uzależniają od tego, czy kontrahent widnieje w rejestrze. Poprzez ujawnienie w KRD podmioty mogą uzyskać niższą ocenę ratingową w banku. Ponadto ze względu na ujawnienie w KRD można utracić zdolność kredytową lub nie móc zawrzeć umowy z płatnością w systemie ratalnym oraz umowy abonenckiej – np. z operatorem usług telekomunikacyjnych. Skutkiem, który może okazać się szczególnie dotkliwy dla przedsiębiorcy, jest też pogorszenie wizerunku.
Wszystko to sprawia, że wpis do KRD stanowi jeden ze skuteczniejszych środków prowadzących do wyegzekwowania długu. Problem w tym, że nie każde ujawnione w KRD zobowiązanie musi naprawdę istnieć.
W wielu przypadkach może dojść do tego, że ze względu na nikłe szanse wygranej w postępowaniu sądowym kontrahent nie decyduje się na wystąpienie z powództwem. Najmniej wątpliwości budzi zgłaszanie do KRD długów przedawnionych, choć i w tym przypadku można się zastanawiać, czy nie stanowi ono obejścia prawa, skoro wierzycielowi odmawia się ochrony sądowej w dochodzeniu przedawnionego roszczenia. Więcej kontrowersji budzi sytuacja, gdy kontrahent dochodzi należności mimo niewykonania bądź nieprawidłowego wykonania zobowiązania, ustnej zmiany umowy bądź dokonanego przez drugą stronę umowy potrącenia wzajemnego zobowiązania.
Zgłoszenie i wykreślenie
Zgodnie z art. 14 i 15 ustawy podmiot dokonujący zgłoszenia dłużnika do KRD oprócz zawarcia z nim umowy musi wykazać, że: