Kontrola w zawieszeniu
Skuteczne wniesienie sprzeciwu ma istotne znaczenie dla przedsiębiorcy. Jak wynika m.in. z ust. 5 ww. art. 59 ustawy, powoduje przede wszystkim wstrzymanie czynności kontrolnych przez organ kontroli, którego sprzeciw dotyczy, z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu. Ponadto wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie biegu czasu trwania kontroli – od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia zakończenia postępowania wywołanego jego wniesieniem.
Z podanego stanu faktycznego wynika, że spółka wniosła wspomniany sprzeciw nie zachowując wymaganego terminu. Wraz ze sprzeciwem wniosła jednak o przywrócenie tego terminu. Obawia się jednak, czy nie jest to termin materialny – a taki termin nie może ulec przywróceniu. Wydaje się jednak, że takie stanowisko jest wadliwe m.in. ze względu na treść ust. 16 art. 59 przywołanej ustawy. Przepis ten wskazuje, że do postępowań, o których mowa w ust. 6, 7 i 9 (dotyczących sprzeciwu do kontroli), w zakresie nieuregulowanym, stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.
Termin procesowy
W tym kontekście warto przytoczyć stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarte w wyroku z 6 czerwca 2012 r. (I GSK 698/11). Co prawda zostało ono wydane na kanwie nieobowiązujących już regulacji ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 2168 ze zm.), jednak może być pomocne w ocenie podanego zapytania z uwagi na fakt, że przedmiotem analizy sądu były – w istocie rzeczy – przepisy prawne niemal identyczne jak te zawarte w ww. art. 59 ustawy NSA zaakcentował w nim, że: Należy zgodzić się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji, że termin na wniesienie sprzeciwu ma charakter procesowy, bowiem określa granice czasowe dla dokonania konkretnej czynności procesowej. Sprzeciw jest czynnością procesową, i nie powoduje wygaśnięcia praw i obowiązków podatnika o charakterze materialnoprawnym.
W dalszej części uzasadnienia NSA wskazał zaś: Ponieważ termin na wniesienie sprzeciwu ma charakter procesowy, to podlega on ocenie w zakresie możliwości przywrócenia, stosownie bowiem do normy art. 58 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (DzU z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.) w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego (przedsiębiorcy), jeżeli uprawdopodobni on, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. (....).
Ostatecznie NSA przyjął, że brak możliwości przywrócenia terminu do wniesienia sprzeciwu oznaczałby wyłączenie stosowania wspomnianych regulacji kodeksu postępowania administracyjnego.
Ustawowe wymagania
Należy jednak pamiętać, że skuteczny sprzeciw musi spełniać opisane wymogi ustawowe, w tym być uzasadniony, a nie gołosłowny, oparty na argumencie np. nękania przez organ kontroli. Tego typu zarzuty mogą być co prawda przedmiotem rozpoznania, ale w innym trybie. Jak bowiem wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 18 listopada 2015 r. (III SA/Wr 577/15): Końcowo należy zauważyć, że słusznie przy tym potraktowano pismo skarżącego z dnia (...) r. zatytułowane „sprzeciw – skarga" jako skargę wniesioną w trybie działu VIII k.p.a. (skargi i wnioski) i na podstawie tych przepisów ją rozpoznano. Tryb ten jest z kolei trybem uproszczonym, wynikającym z kodeksu postępowania administracyjnego.