- w przypadku transgranicznych naruszeń prawa konkurencji, dobrą praktyką jest opisanie przyczyn, dla których konkretny urząd jest szczególnie właściwy dla rozpoznania skargi.
Skarżący ma niewielki wpływ na działania UOKiK lub KE po złożeniu skargi, może on jednak wspierać urząd poprzez aktywną komunikację i przekazywanie nowych informacji lub dowodów. W przypadku wniosku o ustosunkowanie się do twierdzeń przedsiębiorcy, któremu jest zarzucane stosowanie praktyki ograniczającej konkurencję, skarżący powinien możliwie precyzyjnie odrzucić podniesione tam argumenty.
Dalsze działania urzędu
Nie każda skarga lub zawiadomienie prowadzi do ukarania przedsiębiorcy rzekomo naruszającego prawo konkurencji. Prezes UOKiK nie jest zobowiązany ani do wszczęcia postępowania w sprawie, której dotyczy zawiadomienie, ani do wydania decyzji odmawiającej wszczęcia takiego postępowania. Jeśli prezes UOKiK zdecyduje się wszcząć postępowanie, to nie jest on związany treścią i zakresem zawiadomienia, a zgłaszającemu nie przysługują żadne środki kontroli sposobu rozpatrzenia zawiadomienia.
Zgodnie z art. 86 ust. 4 u.o.k.i.k. prezes UOKiK przekazuje zgłaszającemu pisemną informację o sposobie rozpatrzenia zawiadomienia wraz z uzasadnieniem. Jednak, zgłaszający nie ma możliwości zaskarżenia tej informacji do sądu administracyjnego, ponieważ nie stanowi ona czynności podlegającej zaskarżeniu do sądu administracyjnego (wyrok WSA w Warszawie z 8 lipca 2008 r., VII SA/WA 535/08). Z tego też powodu, zgłaszający nie ma możliwości złożenia skargi na bezczynność prezesa UOKiK.
Podobnie, nierozpatrzenie zawiadomienia w terminie z art. 35 k.p.a. nie skutkuje możliwością złożenia zażalenia z art. 37 § 1 k.p.a., ponieważ zgłaszający nie ma statusu strony w rozumieniu art. 88 u.o.k.i.k., a prezes UOKiK jest centralnym organem administracji rządowej, który nie jest podległy organowi wyższego stopnia. —Marcin Alberski
Zdaniem autora
Miara sukcesu - Marcin Alberski, prawnik w zespole prawa konkurencji kancelarii Bird & Bird
Miarą sukcesu skargi lub zawiadomienia nie powinien być fakt nałożenia kary, a samo zakończenie niedozwolonej praktyki, co może nastąpić już w chwili przedłożenia tej informacji, w szczególności gdy skarżący publicznie informuje o przekazaniu informacji organom ochrony konkurencji. Poza tym, zamiast prowadzenia postępowania antymonopolowego, organ ochrony konkurencji może podjąć inne działania prowadzące do zaniechania praktyki przez przedsiębiorcę, a wybór konkretnego działania zależy od charakteru praktyki oraz aktualnych priorytetów ochrony konkurencji. Jednocześnie organy ochrony konkurencji nie mogą zaniechać podejmowania działań, ponieważ inny urząd może zareagować w sposób sprzeczny z celami polityki ochrony konkurencji.
Alternatywnym sposobem na zaangażowanie przedsiębiorców w ochronę konkurencji jest sądowe dochodzenie odszkodowania za szkody powstałe w wyniku stosowania praktyk ograniczających konkurencję. Możliwe jest bowiem wystąpienie z powództwem o zapłatę, nawet gdy prezes UOKiK nie wydał decyzji o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję, ponieważ sądy mogą samodzielnie ocenić spełnienie przesłanek z art. 6 lub art. 9 uokik lub art. 101 lub art. 102 TFUE. Takie rozwiązanie umożliwia potwierdzenie nieważności umowy łączącej powoda z ewentualnym naruszycielem oraz uzyskanie odszkodowania w ramach jednego postępowania. Jest ono również promowane w niektórych państwach członkowskich UE jako realna alternatywa do działań organów ochrony konkurencji (Czechy, Holandia, Szwecja, Wielka Brytania).
Skarżący w prawie UE
Prawa skarżącego w prawie UE regulowane są przede wszystkim w rozporządzeniach Rady (WE) nr 1/2003 oraz nr 773/2004.
Ocena skargi odbywa się w ramach procedury, która jest opisana w orzecznictwie TSUE oraz w "Zawiadomieniu Komisji w sprawie rozpatrywania skarg przez Komisję zgodnie z art. 81 i 82 TWE [obecnie art. 101 i 102 TFUE]".
Procedura rozpatrywania skargi zasadniczo trwa cztery miesiące i może zakończyć się wszczęciem dalszego postępowania lub odrzuceniem skargi. Podobnie jak prezes UOKiK, KE nie jest związana treścią skargi i ma szerokie uprawnienia przy jej rozpoznawaniu. Ma ona jednak obowiązek uważnego zbadania wszystkich elementów stanu faktycznego i prawnego, które zostały przedstawione przez skarżącego. Odrzucając skargę KE musi wskazać prawne i faktyczne podstawy swej decyzji. Taka decyzja nie określa czy zaskarżona praktyka jest zgodna z prawem UE (sprawa Ufex i in., C?119/97 P), ale powinna odnosić się do każdego naruszenia wskazanego przez skarżącego. KE odrzuca skargę:
- ze względu na brak wystarczającego interesu UE (sprawa Automec II, T-24/90);
- ze względu na brak uzasadnionego interesu skarżącego (art. 72 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003);
- z przyczyn związanych z pierwszeństwem (art. 13 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003; art. 9 rozporządzenia Rady (WE) nr 773/2004);
- z przyczyn merytorycznych (art. 291 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003; art. 72 rozporządzenia Rady (WE) nr 773/2004).
Warto podkreślić, że KE może odrzucić skargę, która została wcześniej odrzucona przez krajowy organ ochrony konkurencji, pod warunkiem, że wcześniejsza ocena została przeprowadzona w świetle prawa UE (sprawa easyJet, T-355/13).
W przypadku odrzucenia skargi, złożonej na formularzu C, skarżący może odwołać się do sądu UE na podstawie art. 263 TFUE, ale kontrola sądu ograniczona jest do zbadania czy sporna decyzja nie została oparta na niedokładnych ustaleniach faktycznych lub czy nie została wydana z naruszeniem prawa oraz tego, czy nie jest dotknięta oczywistym błędem w ocenie lub nadużyciem władzy (sprawa CEAHR, T?427/08).