Nie będzie przekształcania spółdzielni pracy w spółki prawa handlowego

Propozycje w tym zakresie przygotowała senacka komisja ustawodawcza. Senatorowie chcą w końcu zrealizować wyrok Trybunału Konstytucyjnego sprzed dwóch lat, tj. z 2015 r. TK uznał za niekonstytucyjną część przepisów prawa spółdzielczego dotyczącą przekształceń spółdzielni pracy w spółki.

W swoim wyroku tłumaczył, że nie ma nic przeciwko przekształceniom, jeżeli dokonywane są na podstawie trzech zasad, tzn. dobrowolności, pełnej ochrony praw wszystkich członków oraz zachowania ciągłości działania przekształconego podmiotu. Tymczasem w zakwestionowanych przepisach doszło do ich naruszeń. Za nieostre uznał uregulowanie, które pozwala zawiadamiać spółdzielców poprzez ogłoszenie. Według niego, ustawodawca nie doprecyzował, jak ma ono wyglądać. Przepisy można rozumieć dwojako, a to jest niedopuszczalne.

Trybunałowi Konstytucyjnemu nie podobało się również to, że określono górną granicę wypłat dla członków, którzy nie zamierzają przejść do spółki. To zdaniem TK zdecydowanie uszczupla ich prawa majątkowe, a leży w interesie przekształconej spółki.

Po wyroku TK część przepisów przestało obowiązywać z dniem publikacji wyroku. TK zobowiązał też Sejm do poprawienia reguły przekształcania spółdzielni w spółki.

Senacka komisja ustawodawcza zajęła się tym dopiero teraz. Doszło ona jednak do wniosku, że nie będzie poprawiać prawa spółdzielczego, tylko uchyli przepisy tego prawa, dotyczące przekształceń.

Oznacza to powrót do zasad sprzed 2011 r., kiedy najpierw trzeba było spółdzielnię pracy zlikwidować, by następnie powołać do życia spółkę na podstawie kodeksu spółek prawa handlowego.

Ich zdaniem dzięki temu prawa majątkowe oraz pracownicze członków spółdzielni będą zdecydowanie lepiej zabezpieczone. Członkowie spółdzielni muszą być przez nią zatrudnieni na podstawie spółdzielczej umowy o pracę.

Senatorowie proponują zastosowanie nowych przepisów do toczących się procesów przekształceniowych.

Senacka propozycja podoba się Jerzemu Jankowskiemu, przewodniczącemu prezydium Zgromadzenia Ogólnego Krajowej Rady Spółdzielczej

– Popieramy ten projekt. Faktycznie to bardzo korzystne rozwiązania dla spółdzielców. W grę wchodzi często duży majątek. Procedura likwidacji spółdzielni pozwoli na prawidłowy jego podział. Spółdzielcy na pewno na tym nie stracą, czego nie gwarantowały przepisy prawa spółdzielczego dotyczące przekształceń – potwierdza Jerzy Jankowski.

I dodaje, że spółdzielnie pracy to specyficzna forma prowadzenia działalności.

Podstawowym celem nie jest, jak przy klasycznej działalności gospodarczej, osiągnięcie zysku, ale zapewnienie pracy jej członkom. Może prowadzić działalność gospodarczą i zarabiać pieniądze, jak zwyczajne przedsiębiorstwo. Nadwyżki są rozdysponowywane pomiędzy członków spółdzielni i są dodatkiem do wynagrodzenia za pracę.

Senatorowie proponują również, by nowe przepisy weszły w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Senatorowie proponują, by po trzech latach od wejścia w życie tej ustawy sprawdzić jej funkcjonowanie w praktyce. Mianowicie, czy spółdzielnie pracy podejmują decyzję o swojej likwidacji, a jeżeli tak, to jak powołanie do życia spółki prawa handlowego wpływa na na wartość praw majątkowych członków spółdzielni. Z obowiązującymi od 2011 r. przepisami prawa spółdzielczego od początku były problemy. Po wyroku TK stały się jeszcze bardziej ułomne i nikt z nich już nie korzystał.

Według szacunków senatorów obecnie funkcjonuje 700 spółdzielni na terenie całego kraju. W takiej formie świadczone są m.in. usługi lekarskie, kosmetyczne, spożywcze odzieżowe, obuwnicze, galanteryjne. W okresie 1988–2015 liczba spółdzielni znacznie spadła. W 1988 r. działało ich jeszcze 2340, podczas gdy w 2015 r. już zaledwie 700.

Przed tym orzeczeniem TK udało się przekształcić w spółkę prawa handlowego spółdzielnię pracy wydającą znany tygodnik „Polityka". ©

etap legislacyjny: przed pierwszym czytaniem w Senacie