Jedną z najbezpieczniejszych form płatności w handlu międzynarodowym jest akredytywa dokumentowa, w szczególności ta potwierdzona przez bank eksportera. Polecana w szczególności przy dużych transakcjach, gdzie występuje odroczony termin płatności i/lub dodatkowo nie mamy pełnego zaufania do zagranicznego kontrahenta, ma jednak jedną istotną wadę. Jest stosunkowo droga. Dlatego ciekawą alternatywę dla niej może stanowić instytucja rachunku zastrzeżonego.

Polega ona na sporządzeniu umowy (np. pomiędzy eksporterem i importerem), zgodnie z którą kupujący (zamawiający) wpłaca na wskazany rachunek określoną kwotę, a sprzedający zobowiązuje się w określonym czasie dokonać dostawy towaru lub wykonać określoną usługę. Wykonawcą tej umowy, czy mówiąc inaczej podmiotem czuwającym nad przestrzeganiem ustalonych reguł jest bank. Oczywiście nie chodzi tu o czuwanie nad prawidłowym wykonaniem umowy w sensie badania, czy jakość towaru lub wykonanej usługi była prawidłowa. To muszą rozstrzygnąć same zainteresowane strony lub sąd. Natomiast bank czuwa nad tym, aby żadna ze stron nie straciła pieniędzy na skutek nieuczciwego działania kontrahenta.

Chodzi więc o to, że np. importer nie będzie mógł podjąć swoich środków (są one jakby zamrożone) do czasu, gdy zostanie ustalone, że eksporter nie wykonał swojej części kontraktu w terminie i nie zamierza tego zrobić lub zrobił to w sposób nieprawidłowy. Z drugiej strony także eksporter nie będzie mógł żądać wypłaty wynagrodzenia z rachunku zastrzeżonego do czasu, aż wykona swoje obowiązki. Jeżeli jednak to zrobi, przedstawiając np. fakturę handlową, dokumenty przewozowe potwierdzające nadanie towaru do odbiorcy lub poświadczające, że ten znalazł się w magazynie (terminalu) wskazanym przez zamawiającego i jest gotowy do odbioru, bank uruchomi przelew na wskazany przez eksportera rachunek. W ten sposób obie strony są chronione przez nieuczciwym działaniem kontrahenta lub po prostu nieprzewidzianymi wydarzeniami, nawet niezawinionymi przez strony, ale niosącymi dla nich poważne problemy finansowe

Elastyczność rachunku zastrzeżonego polega na tym, że strony dość dowolnie mogą ustalić warunki zawieszające w umowie (czyli te, od których spełnienia uzależniona jest wypłata lub zwrot środków). Należy jednak pamiętać, aby do takich negocjacji włączyć bank, z którego usług chcemy skorzystać. Każda taka instytucja może mieć bowiem pewne swoje minimalne wymagania w tym zakresie.