Brexit a rynek ubezpieczeń: konsekwencje dla zakładów ubezbieczeń oraz zakładów reasekuracji

Obecnie ważą się losy Brexitu. Jeśli Wielkiej Brytanii nie uda się wypracować rozwiązania w sprawie wyjścia z UE do 12 kwietnia 2019 roku, bezumowne wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE (tzw. „twardy Brexit") może stać się faktem.

Publikacja: 05.04.2019 07:00

Brexit a rynek ubezpieczeń: konsekwencje dla zakładów ubezbieczeń oraz zakładów reasekuracji

Foto: Adobe Stock

Dla zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji, które mają swoją siedzibę w Wielkiej Brytanii twardy Brexit oznacza, że nie będą one mogły wykonywać swojej działalności na terytorium UE na dotychczasowych zasadach, tj. w oparciu o zasadę jednolitej licencji. Potwierdziła to Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) w komunikacie z 29 stycznia 2019 roku, a także Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) w rekomendacjach dla sektora ubezpieczeniowego z 19 lutego 2019 roku.

Czytaj także: Brexit - co oznacza dla polskich firm

Ważna zasada

Warto przypomnieć, że zasada jednolitej licencji (zwana również zasadą jednolitego paszportu) to jedna z nadrzędnych zasad podejmowania i prowadzenia działalności regulowanej przez instytucje finansowe na terytorium UE. W myśl tej zasady instytucja finansowa posiadająca siedzibę i zezwolenie na prowadzenie działalności w jednym z państw UE (tzw. państwo macierzyste), może również prowadzić taką działalność w pozostałych państwach UE (tzw. państwa goszczące) bez konieczności ubiegania się o odrębną licencję. Co do zasady, w przypadku zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji warunkiem skorzystania z zasady jednolitej licencji w państwach goszczących jest powiadomienie organu nadzoru państwa macierzystego o zamiarze prowadzenia tam działalności transgranicznej (tzw. procedura notyfikacji).

Wykonywanie zawartych umów

Dotychczas nie było jasne, czy w przypadku twardego Brexitu zakłady ubezpieczeń oraz zakłady reasekuracji z Wielkiej Brytanii, które obecnie działają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP) w oparciu o zasadę jednolitej licencji, będą mogły dalej wykonywać zawarte tu umowy.

Wątpliwości te usuwa uchwalona przez Sejm 15 marca 2019 roku ustawa o zasadach prowadzenia działalności przez niektóre podmioty rynku finansowego ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Gibraltaru w związku z wystąpieniem z UE. W zeszłym tygodniu ustawa została podpisana przez prezydenta a rozwiązania w niej zawarte mają wejść w życie z dniem wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE bez porozumienia.

Jak może być

Na podstawie przepisów ustawy zakłady ubezpieczeń z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze będą mogły wykonywać zawarte na terytorium RP umowy ubezpieczenia w oparciu o dotychczasowe zasady - ale tylko w ograniczonym, przejściowym okresie. W przypadku umów ubezpieczenia na życie okres ten będzie wynosił maksymalnie 24 miesiące, a dla pozostałych umów ubezpieczenia – 12 miesięcy, licząc od 30 marca 2019 roku. Jednocześnie, ustawa nakłada na zakłady ubezpieczeń korzystające z okresu przejściowego pewne ograniczenia. W tym okresie zakłady ubezpieczeń nie będą mogły:

? zawierać nowych umów ubezpieczenia,

? przedłużać zawartych umów ubezpieczenia,

? obejmować ochroną ubezpieczeniową nowych ryzyk,

? podwyższać sum ubezpieczenia,

? ani dokonywać zmian umów ubezpieczenia zwiększających odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń.

Co po okresie przejściowym

Po ustaniu okresu przejściowego ww. zakłady ubezpieczeń nie będą mogły kontynuować wykonywania umów ubezpieczenia, chyba że uzyskają od KNF zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej na terytorium RP. W przypadku braku zamiaru kontynuowania takiej działalności konieczne będzie przeniesienie portfela umów ubezpieczenia na zakład ubezpieczeń, który ma prawo wykonywania działalności ubezpieczeniowej na terytorium RP.

Analogiczne rozwiązania zostały przewidziane w odniesieniu do zakładów reasekuracji z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze, które przed dniem 30 marca 2019 roku wykonywały działalność reasekuracyjną w RP. Okres przejściowy w tym wypadku wynosi 24 miesiące, licząc od dnia 30 marca 2019 roku. Co istotne, w przypadku zakładów reasekuracji projektodawca nie ustanowił katalogu zakazanych czynności, których instytucje te nie będą mogły wykonywać w okresie przejściowym.

Kto ma nadzorować

W okresie przejściowym nadzór nad zakładami ubezpieczeń oraz zakładami reasekuracji z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze, w zakresie działalności prowadzonej na terytorium RP, ma sprawować KNF. Choć ma on być sprawowany na dotychczasowych zasadach (tj. w sposób subsydiarny, z uwzględnieniem zasady, że główny nadzór należy do organu nadzoru państwa macierzystego, w którym zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji ma swoją siedzibę), ustawa wyposaża KNF w nowe kompetencje nadzorcze. Zgodnie z ustawą, KNF w ściśle określonych przypadkach będzie mogła bezpośrednio (m.in. bez powiadamiania organu nadzoru państwa macierzystego) zastosować wobec zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji środki, które przysługują jej w stosunku do krajowych zakładów ubezpieczeń lub krajowych zakładów reasekuracji (np. nałożenie kar pieniężnych). Co ciekawe, ustawodawca nie wyposażył KNF w podobne uprawnienia względem innych instytucji finansowych (np. banków), do których znajduje zastosowanie ustawa.

Rozwiązania na szczeblu unijnym

W obawie przed twardym Brexitem, oprócz inicjatyw lokalnych podejmowane są również działania o charakterze ponadnarodowym. 5 marca 2019 roku EIOPA oraz organy nadzoru z państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego uzgodniły z brytyjskimi organami nadzoru treść umów dotyczących wzajemnej współpracy oraz wymiany informacji na wypadek twardego Brexitu.

Ponadto, tak jak wyżej, 19 lutego 2019 roku EIOPA wydała rekomendacje, w których wezwała organy nadzoru państw członkowskich UE do zminimalizowania negatywnych konsekwencji twardego Brexitu dla ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia. Łagodzenie skutków twardego Brexitu ma przede wszystkim polegać na stworzeniu rozwiązań służących wygaszeniu zawartych umów oraz zapobieganiu wykonywania działalności ubezpieczeniowej bez zezwolenia. Rekomendacje EIOPA zawierają szereg wytycznych w tym zakresie. Przykładowo, wskazują na jakie aspekty krajowe organy nadzoru powinny zwrócić uwagę udzielając zakładom ubezpieczeń z Wielkiej Brytanii zezwolenia na prowadzenie działalności w formie głównego oddziału z państwa trzeciego.

—Ewa Świderska, radca prawny, kieruje Zespołem Instytucji i Usług Finansowych w kancelarii CMS

—Marta Szwarczyńska, radca prawny.

Dla zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji, które mają swoją siedzibę w Wielkiej Brytanii twardy Brexit oznacza, że nie będą one mogły wykonywać swojej działalności na terytorium UE na dotychczasowych zasadach, tj. w oparciu o zasadę jednolitej licencji. Potwierdziła to Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) w komunikacie z 29 stycznia 2019 roku, a także Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) w rekomendacjach dla sektora ubezpieczeniowego z 19 lutego 2019 roku.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego