Konkursy na dotacje w dziedzinie B+R: od dobrego pomysłu, przez badania do bezzwrotnego wsparcia

Czym różnią się badania przemysłowe od prac rozwojowych, gdzie szukać finansowego wsparcia na rozwój nowych produktów i kiedy startują konkursy z zakresu B+R dla firm wyjaśnia dr Ewa Zielińska, menedżer ds. funduszy unijnych, PM Doradztwo Gospodarcze sp. z o.o. w rozmowie z Michałem Kołtuniakiem

Publikacja: 30.03.2018 06:10

Konkursy na dotacje w dziedzinie B+R: od dobrego pomysłu, przez badania do bezzwrotnego wsparcia

Foto: Fotolia.com

Rz. Przeglądając programy wsparcia skierowane do przedsiębiorców a współfinansowane ze środków unijnych, można dostrzec, że znaczna część tych środków ma służyć prowadzeniu badań i prac rozwojowych. Na czym polega istota takich programów i do kogo skierowana jest ta oferta?

Ewa Zielińska: Rzeczywiście, przedsiębiorstwa, które planują opracowanie nowych lub istotnie ulepszonych produktów, usług bądź technologii w perspektywie 2014–2020, mogą korzystać z bezzwrotnego wsparcia na tzw. projekty badawczo-rozwojowe (B+R). Jest ono adresowane do firm, które za pomocą własnego zespołu lub we współpracy z podmiotem zewnętrznym są w stanie stworzyć innowacyjny wyrób lub technologię wyróżniającą się pod względem charakterystyki na tle konkurencji. Przewagi te powinny dotyczyć porównania z alternatywnymi rozwiązaniami dostępnymi w skali polskiego rynku, a w przypadku najambitniejszych projektów – w skali rynku międzynarodowego.

Rolą projektów badawczo-rozwojowych jest podnoszenie innowacyjności przedsiębiorstw funkcjonujących w Polsce, ze szczególnym ukierunkowaniem na firmy o profilu produkcyjnym i związane z sektorem nowoczesnych technologii. Instytucje przyznające dotacje na projekty B+R oczekują, że ich rezultaty znajdą zastosowanie w działalności gospodarczej firmy, albo też znajdą na rynku nabywcę lub licencjobiorcę.

Mowa jest tutaj o projektach badawczo-rozwojowych. Czy w praktyce istotne jest zróżnicowanie na badania i prace rozwojowe, czy przedsiębiorca musi umieć rozdzielić te dwie części?

Projekty badawczo-rozwojowe to przedsięwzięcia ukierunkowane na stworzenie nowych lub znacząco ulepszonych rozwiązań w sferze produktów, usług oraz procesów technologicznych. Można wyróżnić w nich dwie zasadnicze fazy: badania przemysłowe i eksperymentalne prace rozwojowe. Na przykładzie prac nad nowym produktem: badania przemysłowe obejmują etapy od określenia koncepcji nowego rozwiązania do wytworzenia prototypu lub fizycznego modelu produktu w warunkach odwzorowujących warunki jego przyszłego użytkowania. Na gruncie dotacyjnym badania przemysłowe są wyżej dofinansowane (do 80 proc. kosztów kwalifikowanych), ponieważ wiążą się ze zdobyciem nowej wiedzy lub umiejętności z dziedziny nauki i/lub technologii w zespole prowadzącym prace, są także obarczone większym ryzykiem niepowodzenia.

Na eksperymentalne prace rozwojowe składają się etapy od: przetestowania prototypu rozwiązania, wprowadzenia poprawek i korekt aż do walidacji, tj. potwierdzenia spełnienia przez produkt specyfikacji projektowej, opracowania dokumentacji technicznej i do potwierdzenia gotowości do zastosowania w warunkach docelowych. Maksymalny pułap dofinansowania wynosi 60 proc. kosztów.

W przypadku prac rozwojowych łączymy i czerpiemy z elementów aktualnie dostępnej wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii oraz biznesu dla osiągnięcia celu, jakim jest stworzenie innowacyjnego wyrobu. Składając wniosek o przyznanie dotacji na projekt proinnowacyjny, przedsiębiorca powinien sobie odpowiedzieć na pytanie, czy zaplanowane przez niego działania obejmują etap badań przemysłowych, czy raczej odpowiadają specyfice prac rozwojowych.

Po przeprowadzeniu prac rozwojowych – w ramach dotacji - przedsiębiorcy zwykle mogą skorzystać również z dofinansowania do działań bezpośrednio poprzedzających wprowadzenie danego produktu na rynek. Są to m.in. badania zgodności produktu z właściwymi dla niego normami, certyfikacja, opracowanie i wniesienie przez firmę wniosku o ochronę praw własności przemysłowej (m.in. usługi rzecznika patentowego), czy analizy gospodarcze, dotyczące np. kanałów dystrybucji nowości na danym rynku.

Jak przygotować się do starań o dotację na projekt badawczo-rozwojowy?

Przygotowując się do pozyskania dotacji, należy określić cel projektu: co chcemy opracować – jaki to będzie produkt, usługa lub jaka technologia, do kogo zostanie zaadresowana. Istotne jest, aby zdefiniować kryteria innowacyjności planowanego rozwiązania – te punkty, w których będziemy wyróżniać się na tle oferty konkurencji.

Innowacyjność może tkwić w parametrach technicznych produktu, jego komponentach i materiałach z jakich został zbudowany, a także – w funkcjonalnościach. Nieodzownym krokiem przy określeniu sedna innowacyjności naszego produktu jest skonfrontowanie go z alternatywnymi wyrobami w danej kategorii, dostępnymi na krajowym lub międzynarodowym rynku. W następnym kroku powinniśmy zastanowić się, jakich specjalistów zaangażujemy do prac B+R, czy potrzebujemy merytorycznego wsparcia ze strony podmiotów zewnętrznych, a także – jakie zasoby techniczne (lokalowe, sprzętowe, materiałowe) będą nam potrzebne.

Jak już to wiemy, możemy przystąpić do tworzenia kosztorysu naszego projektu. W ostatniej fazie – wypełniając wniosek o dofinasowanie przedsięwzięcia – staramy się pokazać w jakiej postaci i według jakiej polityki cenowej, będziemy komercjalizować opracowaną nowość.

Gdzie konkretnie przedsiębiorcy mogą szukać wsparcia na przedstawione przez Panią projekty?

Najważniejszymi źródłami środków na projekty badawczo-rozwojowe są fundusze dostępne dla przedsiębiorców w ramach ogólnopolskiego programu „Inteligentny rozwój", działanie 1.1 Projekty B+R przedsiębiorstw, poddziałanie 1.1.1 Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa (tzw. „szybka ścieżka", z przyspieszoną procedurą oceny wniosku). W tym przypadku nabory konkursowe wniosków o udzielenie dotacji są przeprowadzane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju z siedzibą w Warszawie. W pierwszej połowie 2018 r. firmy z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw mogą składać wnioski w rundach miesięcznych od 1 marca do 30 maja. Termin aplikowania o dotację dla dużych przedsiębiorstw i konsorcjów firm upływa 29 czerwca.

Wiemy już, że dotacje mają pomóc w prowadzeniu prac B+R i przyczynić się do stworzenia nowego produktu lub jego znaczącego udoskonalenia. A na co w praktyce można przeznaczyć pozyskane pieniądze?

Uzyskane dofinansowanie – na przykładzie konkursu ogólnopolskiego „szybka ścieżka" – pozwala na sfinansowanie m.in. kosztów: wynagrodzenia personelu (badaczy, techników, pracowników pomocniczych) w takim zakresie, w jakim są zatrudnieni do realizacji prac B+R, aparatury naukowo-badawczej oraz sprzętu, który służy do realizacji projektu badawczego, w zakresie i przez okres wykorzystywania ich na potrzeby projektu, wartości niematerialnych i prawnych, m.in. wiedzy, patentów, ekspertyz, analiz lub raportów, które zostały zakupione lub są użytkowane na podstawie licencji udzielonej przez podmioty zewnętrzne na warunkach pełnej konkurencji.

Z dotacji wolno także sfinansować zakup usług ze strony podwykonawców, którym zlecono część merytorycznych prac w projekcie (wraz z ewentualnym udostępnieniem przez nich własnych zasobów), kosztów związanych z użytkowaniem budynków i gruntów, przeznaczonych na realizację prac B+R, a także kosztów ogólnych ponoszonych bezpośrednio w wyniku realizacji projektu (w tym m.in. kosztów materiałów i surowców niezbędnych do prac B+R, sprzętu laboratoryjnego, elementów, które służą do budowy i są na stałe zainstalowane w prototypie innowacyjnego rozwiązania, instalacji pilotażowej lub demonstracyjnej, wynajmu powierzchni laboratoryjnej, pomocniczych usług zewnętrznych, promocji projektu). W pewnym stopniu współfinansowane mogą być także koszty pośrednie.

Program „Inteligentny rozwój" to jednak nie jedyne źródło wsparcia. Gdzie jeszcze firmy mogą szukać dotacji na projekty badawczo-rozwojowe?

Oprócz krajowych dotacji na projekty B+R, środki wspierające innowacyjność firm są przyznawane także w ramach regionalnych programów operacyjnych. Według aktualnych informacji ze stron internetowych instytucji zarządzających tymi programami można wskazać, że niemal we wszystkich województwach przedsiębiorcy już mogą lub wkrótce będą mogli, sięgać po dotacje.

Przykładowo w województwie dolnośląskim na wrzesień zaplanowany jest konkurs, w ramach którego możliwe będzie uzyskanie wsparcia na rozpoczęcie lub rozwinięcie działalności B+R. W województwie kujawsko-pomorskim konkurs pozwalający na uzyskanie dofinansowania do prowadzenia prac B+R rozpocznie się w maju. Podobnie w województwie lubelskim. W województwie lubuskim możliwe będzie uzyskanie dotacji na między innymi przeprowadzenie projektów B+R przedsiębiorstw. Konkurs rozpocznie się w czerwcu.

Z kolei w województwie łódzkim przewidziane zostały cztery konkursy mające na celu wsparcie przeprowadzania prac badawczo-rozwojowych. Rozpoczną się one w: kwietniu, maju, czerwcu i listopadzie. W województwie małopolskim stosowny konkurs już trwa. Rozpoczął się pod koniec lutego i potrwa do końca września. W województwie mazowieckim zostały przewidziane trzy konkursy wspierające prace badawczo-rozwojowe. Warto wspomnieć o tym, który ma zostać ogłoszony w listopadzie – wówczas możliwe ma być zgłaszanie projektów, które nie wpisują się w mazowieckie regionalne inteligentne specjalizacje.

Szansę pozyskania dotacji na projekty B+R ze środków programu regionalnego będą także miały firmy z województw: opolskiego (konkurs w październiku), podlaskiego (listopad), pomorskiego (sierpień), śląskiego (kwiecień), świętokrzyskiego (III kwartał), warmińsko-mazurskiego (konkurs już trwa) i zachodniopomorskiego (małe projekty B+R, konkurs rusza w październiku).

Podsumowując, przedsiębiorcy mają dostępne różne źródła finansowania projektów B+R. Trzeba tylko mieć ciekawy pomysł, dostrzegać potrzebę wprowadzania innowacji w firmie, ciągłego poprawiania swojej konkurencyjności i pozycji na rynku. I wszystko to przekuć na dobry wniosek o dofinansowanie.

—rozmawiał Michał Kołtuniak

Rz. Przeglądając programy wsparcia skierowane do przedsiębiorców a współfinansowane ze środków unijnych, można dostrzec, że znaczna część tych środków ma służyć prowadzeniu badań i prac rozwojowych. Na czym polega istota takich programów i do kogo skierowana jest ta oferta?

Ewa Zielińska: Rzeczywiście, przedsiębiorstwa, które planują opracowanie nowych lub istotnie ulepszonych produktów, usług bądź technologii w perspektywie 2014–2020, mogą korzystać z bezzwrotnego wsparcia na tzw. projekty badawczo-rozwojowe (B+R). Jest ono adresowane do firm, które za pomocą własnego zespołu lub we współpracy z podmiotem zewnętrznym są w stanie stworzyć innowacyjny wyrób lub technologię wyróżniającą się pod względem charakterystyki na tle konkurencji. Przewagi te powinny dotyczyć porównania z alternatywnymi rozwiązaniami dostępnymi w skali polskiego rynku, a w przypadku najambitniejszych projektów – w skali rynku międzynarodowego.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami