- Burmistrz chce zobowiązać naczelników wydziałów urzędu miejskiego i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, którzy dysponują nieruchomościami stanowiącymi mienie gminy, do tego, aby nie udostępniali tych nieruchomości na cele związane z objazdowymi przedstawieniami cyrkowymi z udziałem zwierząt. Czy takie zarządzenie będzie zgodne z przepisami?
Kwestia te budzi rozbieżności w orzecznictwie. W art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) przewidziano, że do zadań wójta (burmistrza, prezydenta miasta) należy m.in. gospodarowanie mieniem komunalnym. Uchwała rady gminy jest potrzebna tylko w sprawach majątkowych przekraczających zakres zwykłego zarządu, o których mowa w art. 18 ust. 2 pkt 9 u.s.g. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 maja 2011 r. (sygn. II OSK 2301/10, LEX nr 992513) zwrócono uwagę, że art. 30 ust. 2 pkt 3 u.s.g. nie daje podstaw do stanowienia przez wójta aktów prawa miejscowego. Wójt może natomiast zwrócić się z dyspozycją do podległych mu jednostek.
W postanowieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 11 października 2016 r. (II SA/Bk 361/16, LEX nr 2147035) stwierdzono, że w sytuacji, gdy zarządzenie wójta nie zakazuje prowadzenia działalności cyrkowej z udziałem zwierząt, a tylko wyłącza możliwość wynajmu lub dzierżawy nieruchomości stanowiących mienie gminy na cele związane z prowadzeniem takiej działalności, należy uznać je za dopuszczalne. Gmina ma prawo wskazać, czy jej nieruchomość w ogóle zostanie komukolwiek wynajęta, w jakim celu (z jakim przeznaczeniem), na jaki okres i na jakich warunkach. Gmina nie ma natomiast obowiązku wynajęcia komunalnego gruntu z przeznaczeniem na określoną działalność, czy w konkretnie określonym celu (por. także postanowienie WSA w Łodzi z 6 lipca 2016 r., sygn. III SA/Łd 422/16, LEX nr 2089589).
Takie stanowisko bywa jednak kwestionowane. Przykładowo w wyroku WSA w Warszawie z 14 września 2016 r. (sygn. I SA/Wa 604/16, LEX nr 2177279) stwierdzono, że wójt nie może wyeliminować pewnej grupy podmiotów prowadzących legalną działalność gospodarczą z możliwości ubiegania się o zawarcie umowy najmu mienia komunalnego. W wyroku tym podkreślono, że gmina jako osoba prawna, której przysługuje prawo własności, ma oczywiście pełne prawo do dysponowania nią w granicach zakreślonych przez ustawy. Jednak gmina – oprócz tego, że jest osobą prawną, której przysługuje prawo własności – jest również jednostką samorządu terytorialnego wykonującą zadania publiczne, w tym uprawnioną do władczego ustalenia sytuacji prawnej innych podmiotów.
Zgodnie z art. 22 Konstytucji RP ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. W myśl art. 32 ust. 1 Konstytucji obowiązuje także zasada równego traktowania przez władze publiczne. W sytuacji, gdy akt administracyjny wyróżnia i traktuje określoną klasę podmiotów (podmioty związane z organizowaniem i przeprowadzaniem objazdowych przedstawień cyrkowych z udziałem zwierząt) odmiennie od pozostałych podmiotów obrotu prawnego z gminą w sprawie pojawia się wątek realizacji zasady równości (postanowienie NSA z 25 sierpnia 2016 r., sygn. I OZ 935/16, LEX nr 2100978). W wyroku WSA w Gliwicach z 19 stycznia 2017 r. (sygn. II SA/Gl 580/16, LEX nr 2201069) zwrócono uwagę, że celem takiego zarządzenia nie jest kwestia gospodarowania nieruchomościami, ale ochrona zwierząt. Jest to zatem pewnego rodzaju obejście prawa, skoro ustawodawca nie wyposażył wójta w odpowiednie kompetencje służące w takiej sytuacji ochronie zwierząt, a organ ten wykorzystuje w tym celu inne swoje kompetencje.
