Wszyscy przedsiębiorcy, którzy zostali pokrzywdzeni przestępstwem, czy też osoby reprezentujące interesy pokrzywdzonych spółek muszą pamiętać o tym, że ze swoimi problemami mogą zwrócić się o pomoc do organów ścigania – policji i prokuratury, a także innych wyspecjalizowanych służb, takich jak Centralne Biuro Antykorupcyjne.
Można już żądać kopii zawiadomienia
Jeżeli przedsiębiorca uważa, że został pokrzywdzony przestępstwem, to ma prawo złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Zawiadomienie takie może złożyć na piśmie, ale też ustnie do protokołu przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie czy też protokołu przesłuchania w charakterze świadka – pokrzywdzonego. Składając takie ustne zawiadomienie, przedsiębiorca musi pamiętać o obowiązku mówienia prawdy. W przeciwnym razie naraża się na surową odpowiedzialność karną. Składanie fałszywych zeznań stanowi bowiem przestępstwo. Zgodnie z art. 233 § 1 kodeksu karnego kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, popełnia przestępstwo. Grozi za nie do trzech lat pozbawienia wolności. Warunkiem odpowiedzialności jest to, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie. Przestępstwem jest również fałszywe zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Zgodnie z art. 238 kodeksu karnego kto zawiadamia o przestępstwie lub o przestępstwie skarbowym organ powołany do ścigania wiedząc, że przestępstwa nie popełniono, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do dwóch lat.
Przedsiębiorca składający ustne zawiadomienie o przestępstwie powinien pamiętać także o tym, że może on uzyskać kopię zawiadomienia. Musi jednak złożyć taki wniosek. O prawie do otrzymania kopii powinien wcześniej zostać pouczony przez funkcjonariusza przyjmującego zawiadomienie. To nowe uprawnienie jest skutkiem nowelizacji procedury karnej, która obowiązuje od 13 lutego tego roku. Przepisy te mają na celu wdrożenie do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2012 r. Te unijne przepisy ustanowiły podstawowe działania w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw.
Tylko miesiąc na wszczęcie śledztwa
Jeżeli funkcjonariusz przyjmujący zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa uzna, że zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, to jego obowiązkiem jest wszczęcie śledztwa czy dochodzenia. Obliguje go do tego art. 303 kodeksu postępowania karnego. Powinno to nastąpić w terminie 30 dni od otrzymania zawiadomienia. Tyle bowiem mogą trwać tzw. czynności sprawdzające (art. 307 k.p.k.). Termin ten ma jednak charakter instrukcyjny.
W przypadku wszczęcia postępowania przygotowawczego – zgodnie z art. 305 § 4 k.p.k. – pokrzywdzony powinien zostać o tym zawiadomiony. Wraz z zawiadomieniem powinien otrzymać pouczenie o przysługujących mu uprawnieniach.