Zawezwanie do próby ugodowej jest instytucją służącą do polubownego załatwienia sprawy. Jej celem jest przede wszystkim dochodzenie, ustalenie, zaspokojenie oraz zabezpieczenie roszczenia. Jest to alternatywne rozwiązanie dla osób, które nie chcą wkraczać na drogę procesu sądowego.
Aktualnie jednak wniosek o zawezwanie do próby ugodowej jest w głównej mierze stosowany jako środek służący do przerwania biegu terminu przedawnienia – wystąpienie z wnioskiem dotyczącym wezwania dłużnika do próby ugodowej stanowi bowiem czynność podjętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia. Wniosek taki przedłuża więc czas, w którym wierzyciel może dochodzić swojego roszczenia.
Wielokrotne wnioski
W literaturze i orzecznictwie ukształtowany jest pogląd, iż pierwszy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia. Pojawiły się jednak wątpliwości co tego, czy kolejne zawezwanie do próby ugodowej w tej samej sprawie również powoduje ten sam skutek. W orzecznictwie można zaobserwować dwa poglądy.
Pierwszy z poglądów dopuszcza możliwość wielokrotnego korzystania z instytucji zawezwania do próby ugodowej w celu przerwania biegu przedawnienia. Jego uzasadnieniem jest przede wszystkim to, że skoro żaden przepis procedury cywilnej nie zabrania wielokrotnego korzystania z instytucji zawezwania do próby ugodowej, to brak jest podstaw do przyjęcia, że wyłącznie pierwsze zawezwanie do próby ugodowej spowoduje przerwanie biegu przedawnienia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. W wyroku z 14 czerwca 2013 roku (sygn. I ACa 74/13), Sąd Apelacyjny w Gdańsku wskazał, iż do przerwania biegu przedawnienia nie jest konieczna realizacja roszczenia najdalej idącego, tj. zaspokojenie uprawnionego przez np. zawarcie ugody, lecz wystarczy podjęcie czynności przed sądem w celu dochodzenia tego roszczenia. Nawet wówczas, gdy strona zdaje sobie sprawę ze stanowiska swojego wierzyciela odmawiającego zapłaty żądanego roszczenia, ma ona prawo korzystać z kodeksowych instytucji prowadzących do przerwania biegu przedawnienia.
Na podobnym stanowisku stanął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 stycznia 2016 roku (sygn. III CSK 50/15). Jego zdaniem zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością przerywającą bieg przedawnienia, jeżeli stanowczo nie ustalono, że przedsięwzięto ją bezpośrednio w innym celu niż wskazany w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Sąd podkreśla więc, że dana czynność musi bezpośrednio zmierzać do dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia oraz zabezpieczenia roszczenia. Z kolei o czynności zmierzającej bezpośrednio w celu określonym tym przepisem nie może świadczyć wyłącznie prowadzenie uprzednio pertraktacji między stronami. Sąd w wyroku jednoznacznie stwierdził, iż nie można więc formułować generalizujących ocen, że celem każdego kolejnego zawezwania do próby ugodowej jest jedynie przerwanie biegu przedawnienia. W konsekwencji uznał, iż kolejne zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia.