Niższe koszty obsługi, ale wyższe ryzyko niewypłacalności

Swapy cechuje elastyczność w kształtowaniu warunków umownych. Nie wymagają one wniesienia depozytów zabezpieczających i prowizji maklerskich.

Publikacja: 01.02.2017 01:00

Niższe koszty obsługi, ale wyższe ryzyko niewypłacalności

Foto: 123RF

Kontrakt swap jest umową zamiany przyszłych płatności na warunkach z góry określonych przez strony. Polega on na równoczesnym nabyciu jednego i sprzedaży drugiego instrumentu bazowego, zbliżonego wartościowo, przy realizacji zysków przez obie strony. Swap jest transakcją, w ramach której jedna strona jako odbiorca pierwszego instrumentu zobowiązuje się do płatności z tego tytułu na rzecz drugiej strony, natomiast druga strona jako nabywca drugiego instrumentu jest zobligowana do zrealizowania płatności z tego tytułu na rzecz pierwszej strony. Kwoty i terminy płatności ustalane są odrębnie dla każdego instrumentu podstawowego. Cechą charakterystyczną kontraktów swap jest zamiana jednego ryzyka na drugie, które w ocenie zawierającego tę umowę jest niższe. Zawarcie, trwanie i zamknięcie kontraktu swapowego nie wymaga fizycznej dostawy aktywów bazowych przez strony kontraktu. Swapy mogą mieć charakter towarowy lub finansowy. Jako umowy pozagiełdowe cechuje je duża elastyczność w indywidualizowaniu warunków umownych. Nie wymagają one wniesienia depozytów zabezpieczających i prowizji maklerskich, dzięki czemu pozwalają obniżyć koszt finansowy ich obsługi. Dowolność w zabezpieczaniu obarcza je jednak wysokim ryzykiem niewypłacalności kontrahentów.

Kontrakt swap wymaga dokonania następujących księgowań:

1. Wycena bilansowa transakcji swap

a) kontrakt swap stanowi aktywa finansowe

Wn „Pozostałe rozrachunki"

Ma „Przychody finansowe"

b) kontrakt swap stanowi zobowiązanie finansowe

Wn „Koszty finansowe"

Ma „Pozostałe rozrachunki"

2. Rozliczenie instrumentu pochodnego swap

a) wpływ płatności netto

Wn „Rachunki bankowe"

Ma „Pozostałe rozrachunki"

b) zapłata płatności netto na rzecz drugiej strony kontraktu

Wn „Pozostałe rozrachunki"

Ma 13 „Rachunki bankowe".

Bez płatności na początku

W przypadku transakcji swap, w momencie początkowym nie są dokonywane żadne płatności. Dlatego początkowa wartość takich transakcji wynosi zero. Nie wymagają one – co do zasady – początkowego zaewidencjonowania w księgach. Dopiero na dzień wyceny bilansowej należy je ująć w ewidencji, w ich aktualnej wartości godziwej. Kontrakt swap można jednak ująć – w zależności od decyzji danego podmiotu – w ewidencji, w dacie jego zawarcia. Wówczas, powinno to nastąpić w wartości nominalnej transakcji, przy równoczesnym zaliczeniu jej do aktywów i zobowiązań finansowych (w konsekwencji, wartość godziwa kontraktu wykazywana w bilansie wyniesie zero).

Jako pozostałe rozrachunki

Gdy w ewidencji nie jest wykazywana nominalna wartość derywatu spekulacyjnego (równocześnie na koncie aktywów i zobowiązań finansowych), wówczas do ujęcia efektów jego wyceny na dzień bilansowy można wykorzystać jedno konto aktywno-pasywne (np. „Pozostałe rozrachunki"; w analityce: „Instrument pochodny swap"). Taki instrument pochodny, zależnie od salda końcowego, będzie ujmowany albo jako składnik aktywów finansowych (saldo Wn), albo komponent zobowiązań finansowych (saldo Ma). Skutki zmian wartości kontraktu swap zaliczane są w rachunku wyników do przychodów lub kosztów finansowych.

Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego