- Spółka ma siedzibę na terenie innym niż ten, na którym znajduje się jej sklep. Czy postępowanie administracyjne w sprawie dotyczącej tego sklepu powinien prowadzić organ (państwowy powiatowy inspektor sanitarny) właściwy dla siedziby spółki?
Nie. Zasady ustalania właściwości miejscowej organów określono w art. 21 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.). Przyjęto w nim, że w sprawach dotyczących nieruchomości właściwość miejscową organu ustala się według miejsca położenia tej nieruchomości, a w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy – według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony. Dopiero w innych sprawach właściwość miejscową organu ustala się według miejsca zamieszkania (siedziby) strony.
Jak wyjaśniono w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 kwietnia 2017 r. (sygn. II OSK 1998/15, LEX nr 2316277), właściwość miejscowa organu to zdolność do załatwiania indywidualnych spraw należących do jego właściwości rzeczowej, powstałych na przypisanym temu organowi obszarze działania. Ustalając właściwość miejscową organu, trzeba najpierw określić charakter (przedmiot) sprawy administracyjnej oraz rozstrzygnąć, czy ta sprawa dotyczy nieruchomości albo zakładu pracy. W razie negatywnej odpowiedzi, zastosowanie mają kryteria przewidziane dla innych spraw. W sprawach dotyczących zakładu pracy przy ustaleniu właściwości organu nie bierze się za podstawę siedziby czy miejsca zamieszkania właściciela, ale miejsce, w którym jest prowadzona działalność (wyrok NSA z 12 sierpnia 2010 r., sygn. I OSK 290/10, LEX nr 745204).
Zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w wyroku NSA z 29 września 2015 r. (sygn. II OSK 1403/14, LEX nr 1987021), miejsce prowadzenia zakładu pracy jest miejscem położenia zakładu w znaczeniu przedmiotowym. W przypadku sklepu, którego lokalizacja jest miejscem prowadzenia działalności przez daną osobę prawną poza jej siedzibą, właściwy miejscowo jest organ miejsca prowadzenia działalności przez sklep. Przez zakład pracy należy rozumieć nie tylko osobę prawną zatrudniającą pracowników, ale także jednostkę organizacyjną stanowiącą część składową tego podmiotu. NSA zwrócił uwagę, że pojęcie: sprawy dotyczące prowadzenia zakładu obejmuje nie tylko wąski zakres spraw dotyczących zadań pracodawcy prowadzącego zakład pracy, ale także sprawy związane z działalnością gospodarczą wykonywaną przez daną osobę prawną. W wyroku NSA z 13 maja 2014 r. (sygn. II OSK 2953/12, LEX nr 1481947) podkreślono, że na ustalenie właściwości organów kontrolnych ma wpływ sposób organizacji podmiotu prowadzącego działalność podlegającą ich kontroli. Taki podmiot może np. wydzielić filie, miejsca dystrybucji czy działy zaopatrzenia, a trudno byłoby przyjąć, że organ właściwy ze względu na siedzibę danego podmiotu (np. spółki) byłby właściwy do przeprowadzenia kontroli w każdej jednostce tego podmiotu zlokalizowanej na terenie kraju. ?
—Anna Puszkarska, radca prawny
