Do tej pory w prawie unijnym brak było przepisów regulujących problematykę umów o zamówienie publiczne. We wciąż obowiązujących dyrektywach z zakresu zamówień publicznych (dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31 lipca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi oraz dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31 lipca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych) ustawodawca unijny poprzestał na kompleksowej regulacji procedury prowadzącej do udzielenia zamówienia publicznego.
Trybunał wyprzedził ustawodawcę
Nie oznacza to jednak, że w prawie unijnym problematyka etapu realizacji umowy została zupełnie pominięta. Pewne wskazówki dla państw członkowskich dotyczące wprowadzania do prawa krajowego przepisów dotyczących umów o zamówienie publiczne sformułował w swoim orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Dotyczyły one dopuszczalnych granic swobody dokonywania zmian w kontraktach publicznych, a w szczególności dookreślenia pojęcia „istotnej" zmiany umowy.
Tylko nieistotne modyfikacje w umowach o zamówienie publiczne mogą być bowiem wprowadzane przez strony tych umów bez szczególnych ograniczeń. W przypadku intencji dokonania zmian potencjalnie istotnych może natomiast zajść konieczność przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia.
Wraz z uchwaleniem nowych dyrektyw unijnych, tj. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (Nowa dyrektywa klasyczna) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającej dyrektywę 2004/17/WE (Nowa dyrektywa sektorowa), ustawodawca unijny po raz pierwszy wprowadził do unijnego prawa zamówień publicznych przepisy wprost odnoszące się do etapu realizacji umowy.
Przesłanki dokonywania zmian w umowach o zamówienie publiczne uregulowano w art. 72 Nowej dyrektywy klasycznej i art. 89 Nowej dyrektywy sektorowej. Przepisy obu dyrektyw są w tym zakresie identyczne.