Nowy rok ze zmienionymi wytycznymi liczenia wydatków

Zmienione wytyczne są stosowana od 1 stycznia 2021 r., natomiast częściowe zawieszenie obowiązywania dotychczasowych wytycznych obowiązuje od 1 lutego 2020 r. i zostaje przedłużone do 31 grudnia 2021 r. także dla najnowszej wersji tego dokumentu. W wyniku nowelizacji wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014–2020 w treści dokumentu wprowadzono następujące zmiany:

? w rozdziale 6.5 wprowadzono odniesienia do ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (DzU z 2019r., poz. 2019), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2021r.,

? w rozdziale 8.2 wprowadzono obowiązek potwierdzania dokumentem urzędowym statusu uczestników na rynku pracy, w przypadku projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego skierowanych do osób bezrobotnych lub osób biernych zawodowo.

Czytaj także: Dotacje unijne na zakładanie nowych firm w 2020 roku

Urzędowe zaświadczenia

Pierwszą zmianę wymusiło wejście w życie nowych przepisów z zakresu zamówień publicznych i nie wymaga ona specjalnego komentarza, jeżeli przypomnimy, że część 6.5 wytycznych odnosi się właśnie do zamówień udzielanych w zakresie realizacji projektów. Natomiast druga zmiana wynika z wcześniejszych zastrzeżeń Komisji Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, które nakazały zwiększyć kontrolę w zakresie badania dopuszczalności udziału konkretnych osób, jako uprawnionych uczestników projektów. I to właśnie wymusiło odstąpienie od dotychczas stosowanych oświadczeń osób zainteresowanych udziałem w projekcie (np. szkoleniowym, doradczym, podnoszącym kwalifikacje, dającym dostęp do bezzwrotnej dotacji na założenie własnego przedsiębiorstwa itp.) na rzecz urzędowych zaświadczeń.

Zmiany w wytycznych nie są więc istotne, co zresztą wynikało z wcześniejszych zapowiedzi resortu, że w końcówce wykorzystywania funduszy unijnych z perspektywy 2014–2020 istotnych zmian nie będzie się już wprowadzać.

Zawieszenie w mocy

Dużo istotniejsze dla wszystkich obecnie korzystających z unijnych dotacji, w tym rozliczających swoje inwestycje lub różnego rodzaju tzw. projekty miękkie, jak i podmiotów, które jeszcze będą starać się o wsparcie, jest to, że w mocy pozostaje zawieszenie części wytycznych. Wprowadzone na początku ubiegłego roku miało pomagać rozliczać unijne wsparcie w trudnym okresie pandemii (wymuszającej dokonanie zmian w haromonogramach, inne przesunięcia, dodatkowe zaangażowanie personelu, zagrażającej nieosiągnięciu założonych celów/rezultatów, a tym samym nieosiągnięciu wszystkich wskaźników).

Jaki zakres

Zgodnie z najnowszą wersją „zawieszenia" wytycznych (z dnia 23 grudnia 2020r.) tymczasowo nie stosuje się następujących postanowień tego dokumentu (w nawiasach podajemy treść zamrożonych przepisów):

? sekcja 6.12.1 pkt 6, (w ramach projektów współfinansowanych ze środków EFS, dopuszczalny procentowy poziom wartości wydatków na zakup środków trwałych o wartości jednostkowej wyższej niż 10 tys. zł netto w ramach kosztów bezpośrednich projektu oraz wydatków w ramach cross-financingu określany jest przez instytucję zarządzającą programem operacyjnym w programie operacyjnym lub w szczegółowym opisie osi priorytetowych, pod warunkiem zachowania zgodności z zapisami programu operacyjnego i rozporządzenia ogólnego oraz zasadności przyjęcia określonego poziomu w danym typie projektów. Wydatki ponoszone na zakup środków trwałych oraz cross-financing powyżej dopuszczalnej kwoty określonej w zatwierdzonym wniosku o dofinansowanie projektu są niekwalifikowalne.),

? podrozdział 6.15 pkt 8 lit. b, (wydatki związane z zaangażowaniem zawodowym personelu projektu w projekcie lub projektach są kwalifikowalne, o ile: łączne zaangażowanie zawodowe personelu projektu, niezależnie od formy zaangażowania, w realizację wszystkich projektów finansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności oraz działań finansowanych z innych źródeł, w tym środków własnych beneficjenta i innych podmiotów, nie przekracza 276 godzin miesięcznie. Do ww. limitu wlicza się okres urlopu wypoczynkowego oraz czas niezdolności do pracy wskutek choroby.),

? sekcja 6.15.1 pkt 1, (umowa o pracę obejmuje wszystkie zadania wykonywane przez pracownika beneficjenta pełniącego rolę personelu projektu, co jest udokumentowane zgodnie z pkt 2 lit. c. Tym samym, nie jest możliwe angażowanie pracownika do realizacji zadań w ramach projektu na podstawie stosunku cywilnoprawnego, z wyjątkiem umów, w wyniku których następuje wykonanie oznaczonego dzieła. Jeżeli jednak szczególne przepisy dotyczące zatrudniania danej grupy pracowników (np. ustawa Karta Nauczyciela – w przypadku nauczycieli szkół) uniemożliwiają wykonywanie przez nich zadań w ramach projektu na podstawie stosunku pracy, właściwa instytucja będąca stroną umowy może wyrazić zgodę na ich zaangażowanie przez beneficjenta na podstawie stosunku cywilnoprawnego w ramach danego projektu z uwzględnieniem warunków określonych w podrozdziale 6.5.),

? sekcja 6.15.1 pkt 6, (koszty wyposażenia stanowiska pracy są kwalifikowalne (z zastrzeżeniem sekcji 6.12.1), gdy wymiar czasu pracy personelu projektu wynosi co najmniej pół etatu.),

? podrozdział 7.5 pkt 2. (koszty pośrednie mogą być kwalifikowalne w ramach projektu, o ile tak stanowią wytyczne, szczegółowy opis osi priorytetowych, regulamin konkursu, dokumentacja dotycząca projektów zgłaszanych w trybie pozakonkursowym lub umowa o dofinansowanie projektu.).

Jakie cele

Jak można wywnioskować z przytoczonych powyżej fragmentów wytycznych, które tymczasowo nie obowiązują, oraz informacji podanych na stronie Ministerstwa Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej częściowe zawieszenie wytycznych ma na celu:

? umożliwienie uznania za dopuszczalny procentowego poziomu wartości wydatków na zakup środków trwałych o wartości jednostkowej wyższej niż 10 tys. netto w ramach kosztów bezpośrednich projektu oraz wydatków w ramach cross-financingu przy projektach współfinansowanych ze środków EFS wykraczającego ponad poziom określany przez instytucję zarządzającą danym programem lub wynikający z zapisów tzw. uszczegółowienia programu operacyjnego,

? umożliwienie uznania kwalifikowalności wydatków związanych z zaangażowaniem zawodowym personelu projektu w projekcie lub projektach mimo, że łączne zaangażowanie zawodowe personelu projektu, niezależnie od formy zaangażowania, w realizację wszystkich projektów finansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności oraz działań finansowanych z innych źródeł, w tym środków własnych beneficjenta i innych podmiotów, przekracza 276 godzin miesięcznie,

? umożliwienie uznania kwalifikowalności kosztów zaangażowania pracownika beneficjenta pełniącego rolę personelu projektu, do realizacji zadań w ramach projektu także na podstawie stosunku cywilnoprawnego,

? umożliwienie uznania kwalifikowalności kosztów wyposażenia stanowiska pracy personelu projektu zaangażowanego na podstawie stosunku pracy niezależnie od wymiaru czasu pracy,

? umożliwienie uznania kwalifikowalności kosztów pośrednich projektów EFRR/FS mimo, że możliwość ta nie wynika z wytycznych, szczegółowego opisu programu operacyjnego, regulaminu konkursu, dokumentacji dotyczącej projektów zgłaszanych w trybie pozakonkursowym lub umowy o dofinansowanie projektu.

Termin zawieszenia

Stosowanie wytycznych w opisanym zakresie zostaje zawieszone do 31 grudnia 2021 r. Jednak jak informuje ministerstwo odpowiedzialne za fundusze unijne, zmiana zakresu oraz terminu zawieszenia wytycznych może nastąpić w każdym czasie, w drodze wydania kolejnej informacji o zawieszeniu wytycznych. ?

Podstawa zamrożenia

Częściowe zawieszenie stosowania wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków nastąpiło na podstawie art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 3 kwietnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. (DzU z 2020r. poz. 694).

Kontrola i komitety monitorujące

Równolegle do częściowego i czasowego zawieszenia wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków, proces ten dotknął także wytycznych w zakresie kontroli realizacji programów operacyjnych oraz wytycznych w zakresie komitetów monitorujących.

W pierwszym dokumencie zawieszone pozostają następujące postanowienia:

? rozdział 4 pkt 6 (zawiesza się obowiązek aktualizacji rocznego planu kontroli jako dokumentu, w którym przekazuje się do IK UP (Instytucja Koordynująca Umowę Partnerstwa) do akceptacji zmiany w zakresie liczby podmiotów wyłonionych do kontroli systemowej lub zmiany przedmiotu tych kontroli (wielkość próby procesów),

? rozdz. 4 pkt 7 (zawiesza się obowiązek prowadzenia kontroli systemowej, co do zasady, w siedzibie instytucji kontrolowanej),

? rozdz. 5.1 pkt 8 (zawiesza się obowiązek rejestracji listy sprawdzającej z weryfikacji wniosku o płatność w SL2014 w postaci skanu),

? rozdz. 6 pkt 3 (zawiesza się obowiązek prowadzenia kontroli realizacji umowy o finansowaniu, co do zasady, w siedzibie instytucji, z którą zawarta została umowa, o której mowa w art. 38 ust. 7 rozporządzenia ogólnego),

? załącznik nr 2 pkt 6 lit. a (zawiesza się obowiązek aktualizacji rocznego planu kontroli jako dokumentu, w którym przekazuje się do IK UP do akceptacji zmiany w zakresie liczby lub odsetka projektów wyłonionych do kontroli na podstawie metodyki, o której mowa w zał. nr 2 pkt 3 lit. d tiret drugie i trzecie wytycznych.

W przypadku drugiego z dokumentów, zamraża się stosowanie następujących postanowień rozdziału 6 (tryb działania komitetu monitorującego):

? pkt 9 lit. a,

? pkt 13 (z wyjątkiem zapisu: w szczególnie uzasadnionych sytuacjach możliwe jest podejmowanie uchwał w trybie obiegowym),

? pkt 14,