Czy diety wypłacane członkom obwodowych komisji wyborczych są zwolnione z PIT

Diety wypłacane członkom obwodowych komisji wyborczych za wykonywanie ich obowiązków, także podczas głosowania do Europarlamentu, podlegają zwolnieniu z PIT do limitu 3000 zł miesięcznie.

Publikacja: 08.05.2019 06:40

Czy diety wypłacane członkom obwodowych komisji wyborczych są zwolnione z PIT

Foto: AdobeStock

Wybory do Parlamentu Europejskiego coraz bliżej, 26 maja 2019 r. Polacy zdecydują, kto w nim zasiądzie. Zanim jednak lokale wyborcze zostaną otwarte, wszystkie sprawy organizacyjne powinny zostać dopięte na ostatni guzik. Z podatkowego punktu widzenia istotne jest ustalenie zasad opodatkowania przychodów osiągniętych przez członków obwodowych komisji wyborczych.

Przychód z działalności wykonywanej osobiście

Zasady wynagradzania członków komisji wyborczych reguluje ustawa z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks Wyborczy (DzU z 2018 r., poz. 754 ze zm.) oraz uchwała nr 6/2019 Państwowej Komisji Wyborczej z 27 lutego 2019 r. w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom komisji wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Parlamentu Europejskiego oraz sposobu dokumentowania dni zwolnienia od pracy (MP z 2019 r., poz. 261). Zgodnie z brzmieniem § 3 przywołanej uchwały, członkom komisji, w związku z wykonywaniem zadań w kraju, przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów, na zasadach określonych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (DzU poz. 167), z uwzględnieniem przepisów uchwały.

Czytaj także: Jak obniżono płace w samorządach

Otrzymane przez członków obwodowych komisji wyborczych wynagrodzenie jest uznawane za przychody z działalności wykonywanej osobiście. Zgodnie z art. 13 pkt 5 ustawy o PIT są nimi przychody, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów wymienionych w pkt 7.

Wyłączenie, o którym mowa (art. 13 pkt 7 ustawy o PIT), nie znajduje tu zastosowania, ponieważ odnosi się do przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.

Społeczny i obywatelski charakter

Czynności wykonywane przez członków komisji wyborczych mieszczą się w zakresie pełnienia obowiązków społecznych lub obywatelskich. Zgodnie z ukształtowanym przez doktrynę poglądem, wyrażenie „osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich" – z uwagi na brak legalnej definicji – powinno być interpretowane zgodnie z zasadami wykładni językowej. Słownik Języka Polskiego PWN określa sformułowanie „społeczny" jako „zorganizowany, przeznaczony dla społeczeństwa, do obsługiwania społeczeństwa, do zaspokojenia jego potrzeb, będący przedstawicielem społeczeństwa, pracujący dla społeczeństwa, dla dobra ogółu". Natomiast wyraz „obywatelski" należy rozumieć jako „obowiązek obywatelski, prawa obywatelskie, komitet, sąd obywatelski, straż obywatelską zorganizowaną z osób prywatnych, ochotników, niefachowców, do doraźnej pomocy władzom, jako instytucje tymczasowe".

Potwierdzenie znaleźć można m.in. w interpretacji z 27 lipca 2018 r. (0115-KDIT2-2.4011.245. 2018.1.IL). Organ podatkowy wskazał w niej, że: „obowiązkami społecznymi i obywatelskimi w przypadku czynności i zadań związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych są obowiązki wynikające z funkcji np. radnego, posła czy senatora. Będą to przede wszystkim obowiązki związane z uczestniczeniem obywateli w sprawowaniu władzy publicznej (zarówno wykonawczej, sądowniczej, jak i ustawodawczej). Dotyczy to również określonych funkcji w ramach organizacji o charakterze społecznym (organizacje pozarządowe), w tym również w ramach wolontariatu".

Tak przedstawione wyjaśnienie prowadzi do wniosku, że z pełnieniem obowiązków społecznych mamy do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (np. samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu jej problemów w jej interesie (tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych). W związku z tym za pełnienie obowiązków obywatelskich i społecznych uznaje się działalność posłów i senatorów, radnych oraz innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, składów inspekcji Państwowej Komisji Wyborczej i inspekcji wojewódzkich komisarzy wyborczych powołanych do prze- prowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Trybunału Stanu, ławników sądów powszechnych, a także Europarlamentu.

Czy przysługuje preferencja

Zaliczenie wynagrodzenia członków komisji wyborczych do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, determinuje sposób jego podatkowego rozliczenia.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o PIT płatnik, który dokonuje świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 tej ustawy, czyli z działalności wykonywanej osobiście, jest obowiązany pobierać zaliczki na podatek dochodowy, stosując do tego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne, najniższą stawkę podatkową określoną w skali (tj. 18 proc.).

Zastosowanie kosztów uzyskania przychodu w przypadku wypłacanego wynagrodzenia za pełnienie funkcji członka komisji wyborczej określa szczegółowo art. 22 ust. 9 pkt 5 ustawy o PIT. Płatnik jest tu obowiązany do obliczenia dochodu poprzez zastosowanie do przychodów kosztów uzyskania w wysokości 111,25 zł, a następnie do pobra- nia od dochodu zaliczek na podatek w wysokości 18 proc. stawki podatku.

Istotne natomiast jest, przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT, zwolnienie od opodatkowania. Zgodnie z nim, wolne o d podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 3000 zł.

Przy wypłacie należności dla członków komisji wyborczych nie potrąca się zatem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, jeśli wynagrodzenie to nie przekroczy miesięcznie kwoty 3000 zł. W innym przypadku podmiot wypłacający zobowiązany będzie do poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych według stawki 18 proc.

Jaki PIT wypełnić

Podmiot wypłacający członkom komisji wyborczych diety za wykonanie czynności związanych z wyborami, ma obowiązek sporządzić i przekazać właściwemu urzędowi skarbowemu oraz członkom komisji wyborczych formularz PIT-R – informację o wypłaconych podatnikowi kwotach z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich. Informację tę jest obowiązany przesłać w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym (dla informacji składanych urzędowi skarbowemu) oraz w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym (dla informacji przesyłanych podatnikowi).

Wzór informacji obowiązujący od 1 stycznia 2019 r. został zawarty w rozporządzeniu ministra rozwoju i finansów z 22 listopada 2018 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU z 2018, poz. 2237).

W informacji PIT-R płatnik wykazuje ogólną kwotę wypłat dokonanych należności w danym miesiącu, z uwzględnieniem kwot wolnych od podatku dochodowego (na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT). Kwoty wolne prezentowane są w odrębnej kolumnie PIT-R.

Dodatkowo w PIT-R płatnik wykazuje nadwyżkę między kwotą wypłaconych należności a sumą kwot wolnych od podatku dochodowego, która podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz kwotę pobranych zaliczek na podatek dochodowy. W przypadku przekroczenia kwoty wolnej od podatku płatnik ma obowiązek sporządzić również PIT-11, w którym wykaże kwotę podlegającą opodatkowaniu oraz kwotę zaliczek pobranych przez płatnika. Informacja ta jest składana w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym (dla informacji składanych urzędowi skarbowemu) oraz w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym (dla informacji przesyłanych podatnikowi).

Urzędnik rozliczany inaczej

Wykonywanie funkcji urzędnika wyborczego wynika wprost z treści art. 191a § 1 kodeksu wyborczego. W myśl tego przepisu w każdej gminie działają urzędnicy wyborczy, powoływani przez Szefa Krajowego Biura Wyborczego.

Kodeks wyborczy określa jednocześnie, że w przypadku powołania na stanowisko urzędnika wyborczego, pracodawca obowiązany jest zwolnić powołanego z wykonywania pracy zawodowej w celu umożliwienia mu realizacji zadań. Urzędnikom wyborczym przysługuje wynagrodzenie proporcjonalne do czasu ich wykonywania, przy założeniu, że wysokość wynagrodzenia za miesiąc pracy ustalana jest na podstawie kwoty bazowej, przyjmowanej do ustalenia wynagrodzenia osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, z zastosowaniem mnożnika 2,5. Zatem wysokość wynagrodzenia za pełen miesiąc pracy urzędnika wyborczego wynosi 4473,55 zł. W przypadku pracy niewykonywanej przez cały miesiąc kwota ta ulega proporcjonalnemu pomniejszeniu. (uchwała nr 5/2019 Państwowej Komisji Wyborczej z 27 lutego 2019 r. w sprawie określenia szczegółowego zakresu zadań urzędników wyborczych, sposobu ich realizacji oraz zasad wynagradzania za ich realizację, a także zasad zwolnienia od pracy zawodowej na czas wykonywania obowiązków urzędnika wyborczego).

Otrzymane przez urzędnika wyborczego wynagrodzenie jest uznawane za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o PIT. Zgodnie z nim, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności.

Zaliczenie tego rodzaju przychodów do źródła, o którym mowa w art. 13 pkt 6 ustawy PIT, determinuje zasady ich rozliczenia. Płatnik jest obowiązany do obliczenia dochodu urzędnika wyborczego poprzez zastosowanie do przychodów kosztów uzyskania w wysokości 20 proc. uzyskanego przychodu (obliczonych według art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o PIT), a następnie do pobrania od dochodu zaliczek na podatek w wysokości 18 proc. stawki podatku. Po zakończeniu roku podatkowego płatnik zobowiązany będzie do wystawienia PIT-11.

Otrzymane przez urzędnika wyborczego wynagrodzenie nie korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT, ponieważ przepis ten odwołuje się bezpośrednio do diet oraz kwot stanowiących zwrot kosztów ponoszonych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich.

Autorka jest doradcą podatkowym, menedżerem ds. podatków obsługującym polską spółkę giełdową, wykładowcą Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu

I Ogólnopolska Konferencja Przedsiębiorców i Księgowych

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce zaprasza na I Ogólnopolską Konferencję Przedsiębiorców i Księgowych pod hasłem „Poznajmy się".

W programie wykłady:

- Globalne otoczenie biznesu

- Fortuna kołem się toczy. Żądza zysku czy etyka?

- Zmiany w przepisach podatkowych w 2019 r. – ryzyko dla przedsiębiorców

- Ewolucja rozwiązań w zakresie przepisów o rachunkowości

- Quo vadis fiscus?

oraz panele dyskusyjne:

- Współpraca przedsiębiorców z biurami rachunkowymi i księgowymi

- Nowoczesna technologia a współpraca i komunikacja z biurem rachunkowym

- Zysk przedsiębiorcy z dobrego księgowego

- Prawo przedsiębiorców i Kodeks spółek handlowych

- Jak pozyskać i utrzymać najlepszych pracowników

Konferencja odbędzie się w dniach 1-2 października 2019 r. w Warszawie (hotel Novotel).

O rozpoczęciu rejestracji organizator poinformuje w terminie późniejszym.

Wybory do Parlamentu Europejskiego coraz bliżej, 26 maja 2019 r. Polacy zdecydują, kto w nim zasiądzie. Zanim jednak lokale wyborcze zostaną otwarte, wszystkie sprawy organizacyjne powinny zostać dopięte na ostatni guzik. Z podatkowego punktu widzenia istotne jest ustalenie zasad opodatkowania przychodów osiągniętych przez członków obwodowych komisji wyborczych.

Przychód z działalności wykonywanej osobiście

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe