NIK o wykorzystaniu samorządowego majątku

Samorządy nie zawsze potrafiły właściwie wykorzystać nowe projekty i inwestycje z korzyścią dla lokalnych społeczności – wskazuje NIK, która sprawdziła, jak cztery gminy Opolszczyzny zarządzały inwestycjami współfinansowanymi ze środków europejskich.

Aktualizacja: 05.05.2017 09:53 Publikacja: 05.05.2017 09:15

NIK o wykorzystaniu samorządowego majątku

Foto: Fotolia

NIK przeprowadziła kontrolę zarządzania majątkiem jednostek samorządu terytorialnego w województwie opolskim, w ramach której sprawdzono, jak cztery gminy Opolszczyzny: Baborów, Byczyna, Opole i Polska Cerekiew gospodarowały nowopowstałymi obiektami sportowo-rekreacyjnymi oraz instytucjami otoczenia biznesu, których budowa została sfinansowana przy współudziale środków Unii Europejskiej.

Ustalenia kontroli wskazują, że samorządy nie zawsze potrafiły właściwie wykorzystać nowe projekty i inwestycje z korzyścią dla lokalnych społeczności. Wynikało to zarówno z błędów popełnianych na etapie przygotowania działań inwestycyjnych, jak i z zaniechań, do których dopuszczono już po oddaniu obiektów do użytkowania. W skrajnym przypadku działania podejmowane przez władze Gminy Byczyna nie doprowadziły do utworzenia Byczyńskiego Inkubatora Przedsiębiorczości w Polanowicach, pomimo wydatkowania na ten cel kwoty ponad 2,6 mln zł.

Wyniki tej kontroli wskazują, że na poziom wykorzystania obiektów istotny wpływ miał stopień dopasowania charakteru oraz skali zrealizowanych przedsięwzięć do rzeczywistych potrzeb mieszkańców. Negatywne skutki błędów występujących na etapie planowania działań, najbardziej uwidoczniły się w przypadku tych inwestycji, które nie koncentrowały się na właściwie zidentyfikowanych potrzebach społeczności lokalnych.

W przypadku Byczyńskiego Inkubatora Przedsiębiorczości w Polanowicach popełniono wiele błędów zarówno na etapie przygotowania, jak również w trakcie jego budowy. Przewidziano bowiem remont budynków, które w większości nadawały się jedynie do rozbiórki. Skutkowało to nieuprawnioną zmianą pierwotnie zakładanego zakresu robót, do którego wykonania zobowiązał się wykonawca. W efekcie - pomimo wydatkowania na ten cel przez Gminę Byczyna ponad 2,6 mln zł. - nie uzyskano zakładanego efektu w postaci gotowych do użytkowania obiektów. Jednocześnie NIK zwraca uwagę, że wprowadzona bez podstawy prawnej zmiana do umowy umożliwiła niezrealizowanie przez wykonawcę pełnego zakresu zamówienia, przy jednoczesnym zachowaniu jego prawa do wynagrodzenia w wysokości wynikającej z pierwotnie zawartej umowy.

Również w przypadku Wielofunkcyjnego Ośrodka Sportowo-Rekreacyjnego w Zakrzowie, który stanowić miał kompleks przeznaczony do uprawiania sportów konnych o statusie Ośrodka Szkolenia Olimpijskiego w dyscyplinie ujeżdżenie, błędy oraz zaniechania popełnione na etapie planowania tej inwestycji oraz nieskuteczność działań podejmowanych w zakresie gospodarowania tym ośrodkiem, uniemożliwiły jego właściwe wykorzystanie.

Władze Gminy Polska Cerekiew nie posiadając żadnego doświadczenia w zakresie prowadzenia działalności jeździeckiej, zleciły opracowanie dokumentacji planistycznej podmiotowi, który pozyskiwał środki europejskie na projekty inwestycyjne. Jednak przedmiot i zakres tych projektów znacząco odbiegał od planów gminy i nie dotyczył tak unikatowego w skali kraju i cechującego się wąską specjalizacją przedsięwzięcia, jaką są sporty konne. Ponadto podmiot ten opracowując dokumentację planistyczną posiłkował się niezweryfikowanymi informacjami przekazanymi mu przez Ludowy Klub Jeździecki Lewada, który zgodnie z założeniami miał zapewnić i organizować działalność jeździecką w nowym ośrodku. Gmina nie podjęła jednak skutecznych działań, aby jednoznacznie ustalić zasady współpracy z tym klubem. W konsekwencji tych zaniechań zakres i skala prowadzonej działalności jeździeckiej była niewielka. W obiekcie wynajmowano mniej niż połowę boksów dla koni, nie organizowano kursów instruktorskich ani lekcji jeździeckich. Niepełne wykorzystanie potencjału ośrodka przełożyło się na jego ujemne wyniki finansowe. Ponadto w ośrodku organizowano imprezy okolicznościowe (wesela, urodziny, chrzciny itp.) tj. działalność wykraczającą poza sferę zadań użyteczności publicznej oraz w zakresie niezwiązanym z zaspokajaniem potrzeb społeczności lokalnej, której służyć miał ośrodek. Przychody z takiej działalności znacząco przekraczały przychody uzyskiwane z jeździectwa, a usługi gastronomiczne, które miały być uzupełnieniem działalności sportowo-rekreacyjnej, stały się w praktyce dominujące.

Nieprawidłowo gospodarowano także Centrum Sportu w Opolu. Zarządzające nim władze Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji nie podjęły działań w celu ustalenia przyczyn powstania rys i spękań na ścianach budynku administracyjnego. Działania ograniczono jedynie do poprawy estetyki budynku i usuwania oznak spękań, co nie wyeliminowało przyczyny ich powstawania. W konsekwencji wad nie usunięto w ramach zobowiązań gwarancyjnych wykonawcy usunięcia wad i usterek, a na działania naprawcze po wygaśnięciu gwarancji wydano ponad 300 tys. zł.

Z kolei kompleks sportowo-rekreacyjny w Baborowie wykorzystywany był na potrzeby społeczności lokalnej, jednak z wykorzystania wyłączono boisko trawiaste do piłki nożnej. Wcześniej nie przestrzegano bowiem zasad jego właściwej pielęgnacji (m.in. nawadniania i nawożenia) co w efekcie mogło przyczynić się do zniszczenia nawierzchni trawiastej(na części boiska brakowało trawy i w wielu miejscach uwidoczniły się kamienie).

Efektywnie wykorzystywany był natomiast Park Naukowo-Technologiczny w Opolu. Wszystkie dostępne pomieszczenia przeznaczone na cele biurowe, laboratoryjne i doświadczalne zostały wynajęte przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą m.in. w zakresie informatyki lub teleinformatyki, odnawialnych źródeł energii, holdingów finansowych, produkcji filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych oraz sprzedaży żywności, zgodnie z przyjętymi założeniami w tym zakresie.

W trakcie kontroli NIK jedna z hal produkcyjnych została wynajęta na potrzeby zagranicznego inwestora, planującego rozpoczęcie produkcji elementów oświetlenia na Opolszczyźnie. Podejmowano także działania wspierające osoby planujące prowadzenie działalności gospodarczej oraz rozszerzano działalność badawczo-naukową.

Od początku funkcjonowania tej instytucji systematycznie zwiększał się zakres oferowanych usług oraz wzrastała liczba podmiotów, które z nich korzystały. Jedną z istotniejszych usług był tzw. Program Preinkubacji, który polegał na weryfikacji pomysłu biznesowego. W wyniku takiej weryfikacji pięć przedsięwzięć znalazło zastosowanie w warunkach rynkowych. W ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej dokonano natomiast zgłoszenia sześciu wynalazków do Urzędu Patentowego, w wyniku których wydano jedną decyzję o udzieleniu patentu, a w ramach działań rozwojowych, podjęto prace zmierzające do budowy trzeciego obiektu Parku Naukowo Technologicznego tj. Budynku Wysokich Technologii IT i Projektowania Inżynierskiego wraz z Centrum Przetwarzania Danych. Działania korygujące podjęte przez jednostki kontrolowane w związku z kontrolą NIK

Część gmin zarówno w trakcie czynności kontrolnych, jak też bezpośrednio po ich zakończeniu podjęła działania mające na celu m.in. modyfikację modelu zarządzania majątkiem, czy odzyskanie dotychczas zainwestowanych środków publicznych na jego utworzenie.

Rada Gminy Polska Cerekiew w październiku 2016 r. utworzyła gminną jednostkę budżetową - Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji z siedzibą w Zakrzowie, której działalność ma obejmować: realizację zadań Gminy z zakresu kultury fizycznej i sportu; administrowanie i zarządzanie przekazanymi obiektami sportowo-rekreacyjnymi oraz promocję Gminy. Jednostce tej zostały przekazane obiekty Ośrodka w Zakrzowie, z wyjątkiem restauracji oraz kuchni wraz z zapleczem, którymi nadal ma zarządzać samorządowa spółka prawa handlowego.

Burmistrz Gminy Byczyna po dokonaniu w grudniu 2015 r. odbioru obiektów Byczyńskiego Inkubatora Przedsiębiorczości w Polanowicach, zwrócił się do Marszałka Województwa Opolskiego z prośbą o wskazanie takich projektów, które umożliwiłyby dokończenie tej inwestycji z jednoczesną możliwością uznania za wydatki kwalifikowane kosztów, które do tej pory zostały poniesione. Jednocześnie, jako alternatywny sposób na odzyskanie poniesionych dotychczas kosztów, Burmistrz wskazał na możliwość sprzedaży podmiotowi trzeciemu obiektów Inkubatora w obecnym stanie technicznym oraz podjął już w tym kierunku działania polegające na zleceniu wyceny wartości oraz geodezyjnego podziału nieruchomości w Polanowicach.

NIK przeprowadziła kontrolę zarządzania majątkiem jednostek samorządu terytorialnego w województwie opolskim, w ramach której sprawdzono, jak cztery gminy Opolszczyzny: Baborów, Byczyna, Opole i Polska Cerekiew gospodarowały nowopowstałymi obiektami sportowo-rekreacyjnymi oraz instytucjami otoczenia biznesu, których budowa została sfinansowana przy współudziale środków Unii Europejskiej.

Ustalenia kontroli wskazują, że samorządy nie zawsze potrafiły właściwie wykorzystać nowe projekty i inwestycje z korzyścią dla lokalnych społeczności. Wynikało to zarówno z błędów popełnianych na etapie przygotowania działań inwestycyjnych, jak i z zaniechań, do których dopuszczono już po oddaniu obiektów do użytkowania. W skrajnym przypadku działania podejmowane przez władze Gminy Byczyna nie doprowadziły do utworzenia Byczyńskiego Inkubatora Przedsiębiorczości w Polanowicach, pomimo wydatkowania na ten cel kwoty ponad 2,6 mln zł.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe