Zmiana celu użytkowania wieczystego bez opłat dla gminy

Wójt czy burmistrz nie może określić w zarządzeniu opłat za zmianę przeznaczenia gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste. Żaden przepis nie przyznaje im takich kompetencji.

Publikacja: 05.04.2016 06:10

Zmiana celu użytkowania wieczystego bez opłat dla gminy

Foto: 123RF

Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo wskazać można wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 lutego 2015 r. (sygn. I OSK 2698/14), wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 1 lipca 2014 r. (sygn. I SA/Wa 1234/13) czy chociażby ostatni, nieprawomocny jeszcze wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 16 marca 2016 r. (sygn. II SA/Kr1456/14). W przywołanych wyrokach sądy administracyjne uznały, że pobieranie przez gminy opłat za zmianę celu i przeznaczenia nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste jest nielegalne.

Bez podstawy prawnej

Opłaty za zmianę celu i przeznaczenia nieruchomości gminy pobierały na podstawie zarządzeń wydawanych przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast). Przykładem może być zarządzenie nr 259/2011 prezydenta miasta stołecznego Warszawy z 16 lutego 2011 r. w sprawie ustalenia zasad zmian umów użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność m.st. Warszawy.

Zgodnie z tym zarządzeniem zmiana sposobu użytkowania nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, nabytej w drodze bezprzetargowej, mogła nastąpić dopiero po wpłacie przez użytkownika wieczystego kwoty odpowiadającej 12,5 proc. różnicy pomiędzy wartością nieruchomości określoną dla nowego sposobu użytkowania i zagospodarowania nieruchomości a aktualną wartością nieruchomości określoną dla dotychczasowego sposobu jej użytkowania i zagospodarowania. Zarządzenie zastrzegało jednocześnie, że kwota, do której wpłacenia zobowiązany był użytkownik wieczysty, nie może być niższa niż 12,5 proc. aktualnej wartości nieruchomości lub jej części, której dotyczy wniosek, określonej dla nowego sposobu użytkowania i zagospodarowania.

Niezgodność z prawem tego zarządzenia stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 1 lipca 2014 r. (sygn. I SA/Wa 1234/14). W ocenie WSA prezydent m.st. Warszawy nie miał podstaw prawnych do wydania zarządzenia nakładającego na użytkowników wieczystych obowiązek wniesienia jednorazowej opłaty za przystąpienie przez miasto do zmiany treści umowy użytkowania wieczystego.

– Podstawą prawną do wydania takiego zarządzenia nie może być w szczególności ani przywołany przez prezydenta miasta art. 30 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 11a ust. 3 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym i art. 239 § 1 kodeksu cywilnego. A to dlatego, że z żadnej z powołanych wyżej norm prawnych nie wynika dla prezydenta kompetencja do kształtowania stosunków cywilnoprawnych, tj. ustalania warunku zmiany umowy użytkowania wieczystego w postaci wpłaty jednorazowej opłaty, drogą aktu podejmowanego w sprawie z zakresu administracji publicznej – uzasadniał sąd. Stanowisko WSA, że zarządzenie prezydenta m.st. Warszawy w sprawie opłat za zmianę celu i przeznaczenia użytkowania wieczystego wydane zostało bez podstawy prawnej, zaaprobował w pełni NSA w wyroku z 11 lutego 2015 r. (sygn. I OSK 2698/14).

Wynagrodzenie w umowie

Zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym do zadań wójta należy w szczególności gospodarowanie mieniem komunalnym, zaś art. 11a ust. 3 ww. ustawy stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o wójcie, należy przez to rozumieć także prezydenta miasta. Stosownie zaś do art. 239 § 1 kodeksu cywilnego sposób korzystania z gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków przez wieczystego użytkownika powinien być określony w umowie.

Co istotne, WSA w Warszawie w omawianym wyroku nie kwestionował prawa m.st. Warszawy jako właściciela nieruchomości do wynagrodzenia za zmianę określonego w umowie sposobu zagospodarowania oddanej w użytkowanie wieczyste nieruchomości.

– Miasto działa w tej sytuacji wyłącznie jako właściciel nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, a nie jako organ administracji publicznej, któremu przepisami prawa zostały przyznane określone kompetencje do wyrażania władztwa administracyjnego. Realizacja uprawnień właścicielskich miasta występujących w badanej sprawie powinna następować w formach właściwych dla tego rodzaju stosunków, tj. stosunków cywilnoprawnych, a nie w formach właściwych dla stosunków administracyjnoprawnych, tj. w drodze aktu podejmowanego w sprawach z zakresu administracji publicznej – przypominał WSA w Warszawie.

Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo wskazać można wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 lutego 2015 r. (sygn. I OSK 2698/14), wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 1 lipca 2014 r. (sygn. I SA/Wa 1234/13) czy chociażby ostatni, nieprawomocny jeszcze wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 16 marca 2016 r. (sygn. II SA/Kr1456/14). W przywołanych wyrokach sądy administracyjne uznały, że pobieranie przez gminy opłat za zmianę celu i przeznaczenia nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste jest nielegalne.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami