VAT: stosowanie prewspółczynnika przez gminy

Gdy przy okazji wykonywanej działalności gospodarczej gmina pobiera należności o charakterze publicznoprawnym, nie jest zobowiązana do stosowania tzw. prewspółczynnika.

Publikacja: 22.02.2017 03:00

VAT: stosowanie prewspółczynnika przez gminy

Foto: 123RF

Wątpliwości w sprawie miały związek z tzw. centralizacją VAT w samorządach. We wniosku o interpretację zarząd infrastruktury komunalnej i transportu wskazał, że jest jednostką budżetową gminy. Obecnie jest traktowany jako odrębny od gminy podatnik VAT. Zarząd tłumaczył, że on i miasto zamierzają utrzymać odrębność podatkową najprawdopodobniej do 1 stycznia 2017 r. To znaczy do daty, od której – zgodnie z komunikatem Ministerstwa Finansów z 15 stycznia 2016 r. oraz projektem tzw. ustawy o centralizacji – utraci status podatnika VAT.

Wątpliwości podatnika miały związek z obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Chodziło o to, czy regulacja ta ma wpływ na zakres jego prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z wydatków alokowanych wyłącznie i w całości do jego działalności w zakresie transportu publicznego. Zakład tłumaczył, że poza usługami transportu publicznego świadczonymi za odpłatnością, świadczy również usługi nieodpłatne na rzecz określonych grup pasażerów. Jego wątpliwości sprowadzały się do tego, czy od 1 stycznia 2016 r. jest zobligowany do odliczania podatku naliczonego wynikającego z nabycia towarów i usług związanych bezpośrednio, w całości i wyłącznie z transportem zbiorowym, zgodnie ze sposobem określenia proporcji, w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Zwłaszcza, że w działalności świadczy też usługi nieodpłatnie na rzecz uprzywilejowanych grup pasażerów wskazanych w aktach prawnych rangi ustawowej oraz prawa miejscowego.

Wykładnia fiskusa okazała się być nie po myśli podatnika. Organ stwierdził bowiem, że od 1 stycznia 2016 r. zarząd jest zobligowany do odliczania podatku naliczonego wynikającego z nabycia towarów i usług związanych bezpośrednio, w całości i wyłącznie z transportem zbiorowym, zgodnie ze sposobem określenia proporcji w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Urzędnicy wskazali jednak, że obowiązek ten nie jest spowodowany świadczeniem przez nią usług nieodpłatnych na rzecz uprzywilejowanych grup pasażerów, lecz wykonywaniem zadań z zakresu działania organu władzy publicznej.

Fiskus wskazał dalej na rozporządzenie ministra finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników. Wymieniono w nim m.in. samorządową jednostkę budżetową i najbardziej odpowiadającą jej specyfice metodę określania proporcji, uwzględniającą charakter prowadzonej przez nią działalności gospodarczej oraz statutowej. W ocenie urzędników, na podstawie przepisów rozporządzenia strona ma możliwość precyzyjnego ustalenia danych niezbędnych do wyliczenia właściwej proporcji.

WSA w Krakowie nie potwierdził takiej wykładni przepisów. Nie zgodził się przede wszystkim, że opłaty publicznoprawne za korzystanie z przystanków przez przewoźników uniemożliwiają pełne odliczenie podatku i powodują konieczność zastosowania art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Odwołał się w tym zakresie do orzecznictwa NSA dotyczącego poboru opłaty targowej na zlokalizowanych i urządzonych targowiskach gminnych. Wynika z niego, że gdy przy okazji wykonywanej przez gminę działalności gospodarczej pobiera ona należności o charakterze publicznoprawnym, to nie jest zobowiązana do stosowania tzw. prewspółczynnika. W ocenie WSA analogiczna sytuacja zachodzi w spornej sprawie. Wybudowane przez skarżącą przystanki są w całości wykorzystywane przez nią do prowadzenia działalności gospodarczej. Nie służą do poboru opłat od przewoźników za zatrzymywanie się na tych przystankach, lecz do wykonywania czynności związanych z transportem zbiorowym, czyli wykonywaniem czynności opodatkowanych. Pobór opłat nie następuje w związku ze świadczeniem usług przez skarżącą, lecz w związku z korzystaniem przez przewoźników z przystanków. Obowiązek zapłaty opłaty przez przewoźników nie jest zależny od świadczenia wzajemnego.

W ocenie sądu potwierdzenie stanowiska fiskusa prowadziłoby do sytuacji, w której jeżeli od jakiegoś składnika przedsiębiorstwa gminy pobierana byłaby jakakolwiek należność publicznoprawna na jej rzecz, to składnik ten nie mógłby zostać zakwalifikowany jako wyłącznie związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przyjęcie takiego stanowiska jest jednak nieuzasadnione. Jak zauważył WSA, wyjątek wskazany w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT mógłby ewentualnie mieć miejsce jedynie w przypadku uznania, że skarżąca budując, utrzymując, czy też modernizując przystanki, wykonuje te działania w celu otrzymania opłaty od przewoźników. Tymczasem opłata ta pobierana jest przez niego jako organ władzy publicznej.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 9 stycznia 2017 r. (I SA/Kr 1354/16).

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl

Komentarz eksperta

Michał Wojtas, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL

Rozstrzygnięcie sądu nie dziwi, nie powinno też zaskakiwać ministra finansów. Brak zdolności do polemiki z racjonalną argumentacją podatnika staje się powoli negatywnym standardem przy rozpatrywaniu wniosków o interpretacje. Podatnicy nie składają wniosków po to, żeby przysporzyć ministrowi pracy, lecz z braku konstruktywnego podejścia do wsparcia podatników w stosowaniu nowych przepisów. Oby wprowadzenie od 2017 r. objaśnień podatkowych zmieniło nieco tę sytuację.

Wprowadzenie do ustawy o VAT prewspółczynnika miało ograniczyć prawo do odliczenia VAT jednostkom samorządu terytorialnego od 2016 r. Miało też działać zniechęcająco. Wrażenie to jest wzmacniane przez organ w komentowanej sprawie. W interpretacji pomija się orzecznictwo NSA w analogicznych stanach, tj. rozstrzygnięciach dotyczących odróżnienia nakładów na tworzenie targowiska jako powiązanych z działalnością gospodarczą a opłaty targowej jako opłaty publiczno-prawnej niezwiązanej z tą działalnością. Ma to fundamentalne znaczenie dla uznania, że prewspółczynnik nie ma zastosowania w przypadku pobierania przez jednostkę od przewoźników opłat za korzystanie z przystanków (zatrzymywania się na nich). Związek wydatków na przystanki wynika z prowadzenia przez jednostkę działalności w zakresie transportu zbiorowego.

Ponadto, odmowa polemiki z argumentacją podat- nika ze względu na jej nieprzekonujący charakter skutkuje zwiększaniem chaosu i niepewności w rozumieniu i stosowaniu skomplikowanych zasad liczenia prewspółczynnika.

Wątpliwości w sprawie miały związek z tzw. centralizacją VAT w samorządach. We wniosku o interpretację zarząd infrastruktury komunalnej i transportu wskazał, że jest jednostką budżetową gminy. Obecnie jest traktowany jako odrębny od gminy podatnik VAT. Zarząd tłumaczył, że on i miasto zamierzają utrzymać odrębność podatkową najprawdopodobniej do 1 stycznia 2017 r. To znaczy do daty, od której – zgodnie z komunikatem Ministerstwa Finansów z 15 stycznia 2016 r. oraz projektem tzw. ustawy o centralizacji – utraci status podatnika VAT.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe