NIK: słaba współpraca nauki z biznesem

Mimo stworzonych rozwiązań współpraca nauki z biznesem, a konkretnie wdrażanie wiedzy do technologii, pozostawia dużo do życzenia. Spółki celowe tworzone przez przez instytuty naukowe nie sprawdziły się jako skuteczne narzędzie pozwalające na transfer wyników badań naukowych i prac rozwojowych do gospodarki – ocenia NIK w raporcie, który poznała „Rzeczpospolita".

– Mimo nakładów finansowych efekty prac takich spółek celowych są mizerne, a przychody znikome, uzyskiwane głównie z usług doradczych i szkoleniowych – mówi Krzysztof Kwiatkowski, prezes NIK.

Skromne wpływy

Z prowadzonych od 2008 r. badań Komisji Europejskiej wynika, że Polska nie należy do liderów innowacji w gospodarce. W rankingu innowacyjności państw unijnych zajmujemy 25. miejsce na 28 krajów. – Polskę zalicza się do „umiarkowanych innowatorów" – przypomina raport Izby.

Jednym z pomysłów na podniesienie naszej pozycji w tym rankingu są m.in. przyjęte w ostatnich latach rozwiązania pozwalające instytutom naukowym PAN, badawczym i wyższym uczelniom tworzyć tzw. spółki celowe. Ich zadaniem jest komercjalizacja wyników badań naukowych i prac rozwojowych do gospodarki. NIK sprawdziła, jakie są efekty działania takich spółek.

Pod lupę wzięła po trzy uczelnie publiczne, instytuty naukowe PAN i instytuty badawcze oraz osiem utworzonych przez nie spółek. Wnioski? Rozwiązania skuteczne w innych krajach, na razie, u nas nie zadziałały – ocenia Izba i wskazuje konkrety.

Efekty działalności spółek to sześć udzielonych licencji i siedem wdrożeń wyników badań lub prac rozwojowych – podaje Izba. O jakie licencje chodzi, nie wiadomo – to tajemnica przedsiębiorstwa.

Jedynie dwie spółki z ośmiu badanych uzyskały skromne wpływy ze sprzedaży trzech praw do wyników prac badawczych i czterech wdrożeń rozwiązań technicznych.

Inne wnioski: tylko połowie spółek instytuty przekazały prawa do wyników badań naukowych. A z badania kwestionariuszowego wynika, że w 39 spółkach prawa do wyników badań jako zasobu do komercjalizacji otrzymało tylko 28 proc. spółek – tylko cztery z nich sprzedały wyniki prac badawczych za łącznie 6639 tys. zł. Przy czym 95 proc. tych środków pochodziło z jednej spółki i było głównym źródłem jej przychodów – podaje NIK.

„Spółki w zdecydowanej większości nie dysponowały wynikami badań czy technologią o wysokim stopniu gotowości do wdrożenia, na które było rzeczywiste zapotrzebowanie gospodarcze" – podaje NIK. Właśnie to – według prezesów spółek – wpłynęło na niepowodzenie przedsięwzięcia.

W tej sytuacji spółki celowe skupiały się głównie na sprzedaży usług doradczych, badawczych, szkoleniowych czy wykonywaniu ekspertyz. Mogły to robić, ale cel ich powstania był bardziej ambitny.

„Podsumowując: zwłaszcza działalność spółek utworzonych przez instytuty naukowe PAN oraz badawcze nie była skuteczną metodą transferu wyników badań lub prac rozwojowych do gospodarki" – ocenia NIK. Lepiej radziły sobie spółki uczelniane.