Prestiżowe czasopisma naukowe zestawiają pod koniec roku rankingi odkryć, przyznają im kolejne miejsca, co przypomina sportowe tabele. Sądzimy, że nie da się sensownie porównywać wyników uzyskanych przez archeologów i astronomów, fizyków i genetyków. Dziś przedstawiamy niektóre tegoroczne osiągnięcia naukowe, które uważamy za szczególnie znaczące.
1. Europejska sonda Rosetta zakończyła swoją misję. To pierwszy ziemski pojazd, który wszedł na orbitę komety, a niesiony przez nią lądownik Philae to pierwszy aparat, jaki opuścił się na powierzchnię takiego obiektu. Misja zebrała informacje o pochodzeniu komet i początkach Układu Słonecznego. Rosetta z lądownikiem Philae badała kometę 67P/Czuriumow-Gierasimienko. W 2014 r. lądownik Philae próbował miękko osiąść na jej powierzchni, jednak odbił się i koziołkował. Rosetta zakończyła misję, uderzając w powierzchnię komety. Zanim się rozbiła, wykonała zdjęcia i wysłała je na Ziemię.
2. Naukowcy zaobserwowali fale grawitacyjne przewidziane przez Einsteina 100 lat temu. Fale pochodziły ze zderzenia czarnych dziur. Zostały zarejestrowane przez detektory laserowe LIGO (Laser Interferometer Gravitational Wave Observatory), mierzące odkształcenia promieni lasera o długości 4 km. Odchylenie wiązki było 10 tys. razy mniejsze niż proton. Fale umożliwią prowadzenie obserwacji najdalszych i najstarszych obiektów we Wszechświecie.
3. W jednym z najstarszych miast świata – Çatalhöyük w Turcji – Polacy znaleźli figurki przedstawiające nagie kobiety o obfitych kształtach. Spoczywały w domu sprzed 8300 lat. Zespołem kierował prof. Arkadiusz Marciniak z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W Çatalhöyük odkryto już kilkaset figurek, ale te znalezione przez Polaków są wyjątkowe, doskonale zachowane.
4. Abrahim Hassan to pierwsze dziecko, które urodziło się dzięki nowej metodzie zapłodnienia in vitro. Ma materiał genetyczny trzech osób. Jego rodzice starali się o zdrowego potomka od 20 lat. Pomocy szukali u nowojorskiego lekarza Johna Zhanga. Usunął on z komórki jajowej matki jądro (pozostawiając wadliwe DNA mitochondrialne) i umieścił w komórce dawczyni ze zdrowymi mitochondriami. Następnie komórkę zapłodniono nasieniem ojca. Abrahim jest zdrowy.
