Mairead Keigher: Raportowanie w obszarze praw człowieka: konieczność czy korzyść?

Nasilenie inicjatyw ustawodawczych, zainteresowania ze strony inwestorów oraz kontroli ze strony społeczeństwa obywatelskiego, które nastąpiło po przyjęciu Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka w 2011 r., podkreśliło znaczenie ujawniania informacji na temat poszanowania praw człowieka przez firmy.

Publikacja: 27.02.2018 14:10

Mairead Keigher

Mairead Keigher

Foto: materiały prasowe

Zarówno akcjonariusze, jak i inni interesariusze chcą wiedzieć, czy firmy prowadzą interesy z poszanowaniem praw człowieka. Ustawodawstwo kształtujące nowe obowiązki dla firm, takie jak brytyjska ustawa o współczesnym niewolnictwie (oryg. Modern Slavery Act, 2015), francuska ustawa Devoir de Vigilance (2017), kalifornijska ustawa o przejrzystości w łańcuchach dostaw (2010) czy dyrektywa UE dotycząca sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych (2014) wymagają od firm ujawnienia informacji związanych z polityką w obszarze praw człowieka, procesami zarządzania ryzykiem i ich wynikami. Co więcej, zaobserwowaliśmy rozpowszechnienie wskaźników wydajności, indeksów i ocen firm, takich jak Behind the Brands, Corporate Human Rights Benchmark, Ranking Digital Rights oraz Workforce Disclosure Initiative.

Wytyczne ONZ objaśniły, że odpowiedzialność za poszanowanie praw człowieka wymaga, aby firmy kładły nacisk na ryzyko dla osób, na które ich działalność wywiera wpływ, a nie tylko ryzyko dla samego biznesu. Nie pozostawiły również wątpliwości, że podejście "nie szkodzić" jest niewystarczające, zamiast tego wymagając aktywnego podejścia do rozwiązywania wyzwań i problemów związanych z prawami człowieka. Wytyczne ONZ, dając przedsiębiorstwom niezbędne narzędzia, umożliwiły im odejście od działań post factum, w reakcji na sytuację, gdy już zostały "wytknięte palcem i zawstydzone" (named and shamed) na rzecz podejścia opartego na zasadzie "wiedzieć i informować" (know and show).

 

W ciągu ostatnich kilku dekad zwiększyła się liczba raportów firm na temat "zrównoważonego rozwoju" lub "CSR". Jednak często kładły one nacisk na działalność charytatywną lub wolontariat społeczny, a także na kwestie środowiskowe. Ostatnie badania, które przeprowadziliśmy w 74 spółkach z listy FT500, wykazały pewne niepokojące fakty:

Ponad 50 proc. analizowanych firm nie wskazało, którymi kwestiami z obszaru praw człowieka zarządzają. 16 proc. w ogóle nie ujawniało żadnych informacji na temat zarządzania prawami człowieka w ich organizacji, a dalsze 45 proc. nie podało żadnych szczegółów na temat tego, gdzie jest zlokalizowana w firmie odpowiedzialność w tych kwestiach;

90 proc. nie miało spójnej narracji na temat wewnętrznych procesów zarządzania i łagodzenia pojawiających się problemów z obszaru praw człowieka. Tylko 8 proc. podało konkretne informacje dotyczące zaangażowania interesariuszy, w tym, w jaki sposób ich wkład pomógł w podejmowaniu decyzji przez firmę.

Wdrożenie do polskiego prawodawstwa dyrektywy dotyczącej ujawniania informacji niefinansowych oznacza, że polskie i inne europejskie firmy muszą zająć się tymi lukami w ujawnianiu informacji. Proces ten jest również szansą: odpowiednie ujawnienie (informacji niefinansowych) - tj. ujawnienie informacji w sposób w pełni zgodny z Wytycznymi ONZ - może stać się katalizatorem poprawy wyników w obszarze praw człowieka.

To chęć ponownego połączenia praktyk firm w zakresie raportowania danych dotyczących praw człowieka z dobrym zarządzaniem ryzykiem w tym obszarze spowodowała, że Shift, wspólnie z Mazars, opracował Ramy sprawozdawczości zgodnej z Wytycznymi ONZ. Było to wynikiem szeroko zakrojonych konsultacji z firmami, inwestorami, rządami i społeczeństwem obywatelskim. Po raz pierwszy wydane w 2015 roku w języku angielskim zostały przetłumaczone na język polski w 2016 roku przy wsparciu Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu oraz sponsorów i zostały udostępnione m.in. na stronie internetowej polskiego Ministerstwa Rozwoju.

Ramy sprawozdawczości pomagają firmom zrozumieć, na czym polega prawidłowe ujawnianie informacji z obszaru praw człowieka. Wymagają od firm, aby zaczęły od skoncentrowania się na najistotniejszych kwestiach związanych z prawami człowieka, a następnie dostarczyły informacji na temat ładu organizacyjnego (governance) i zarządzania tymi kwestiami. Zawierają zestaw pytań, na które firmy muszą znać odpowiedzi - przynajmniej wewnątrz firmy - aby wiedzieć, czy skutecznie identyfikują ryzyka związane z prawami człowieka i podejmują skuteczne działania, aby im zapobiec. W ten sposób Ramy sprawozdawczości umożliwiają przedsiębiorstwom "pokazanie", że "wiedzą", jakie są ich zagrożenia związane z prawami człowieka, i że stają się one mapą drogową do osiągnięcia lepszego wyniku firmy.

Wiarygodne raportowanie zazwyczaj ma kilka cech: gotowość informowania o wyzwaniach, a nie tylko opisywanie sukcesów; uwzględnienie przykładów obrazujących funkcjonowanie procesów w praktyce; podanie informacji na temat długoterminowych planów dalszych usprawnień. Tego rodzaju informacje nie muszą być publikowane w oddzielnym sprawozdaniu. Dziesiątki firm, takich jak Electrolux, H&M, Microsoft, NEC i Novo Nordisk, wykorzystują Ramy sprawozdawczości, aby wzmocnić treści odnoszące się do praw człowieka w swoich sprawozdaniach sporządzanych w oparciu o kompleksowe standardy dot. raportów zrównoważonego rozwoju czy też raportowania zintegrowanego, takich jak Global Reporting Initiative lub International Integrated Reporting Framework. Także koalicja 87 inwestorów reprezentujących ponad 5,3 biliona dolarów zarządzanych aktywów, która wspiera Ramy sprawozdawczości, zachęca firmy do kontynuowania tego trendu.

Od Europy przez RPA do Indii, gdzie współpracowałam z firmami, słyszymy, że oparte na wartościach i pragmatyczne podejście Ram sprawozdawczości zgodnej z Wytycznymi ONZ pomaga firmom poprawić zarówno raportowanie w obszarze praw człowieka, jak i usprawnić procesy należytej staranności dotyczące praw człowieka, o których piszą w swoich sprawozdaniach. Jak mówi Sofie Nystrom z H&M, "Wytyczne ONZ mówią nam, że powinniśmy "wiedzieć i pokazać", że szanujemy prawa człowieka w praktyce. Aby móc pokazać, musisz wiedzieć. Aby wiedzieć, musisz działać. Ramy sprawozdawczości pomagają odkryć obszary, na których należy się skupić i je poprawić, więc to, co należy zrobić, staje się jasne".

Ramy sprawozdawczości okazują się być lewarem, który wspiera przejście od "raportowania dla raportowania" ku sprawozdawczości prowadzącej do osiągania lepszych wyników dla ludzi i pomaga firmom zabezpieczyć ich biznes na przyszłość. Połączenie jasnych standardów i narzędzi z rosnącymi oczekiwaniami akcjonariuszy i społeczeństwa sprawia, że sprawa jest jasna: teraz jest czas dla firm - także w Polsce - by wiedzieć i pokazać, że prowadzą swoje interesy w sposób zapewniający poszanowanie ludzi.

- Autorka jest Reporting Program Manager, Shift

 

Zarówno akcjonariusze, jak i inni interesariusze chcą wiedzieć, czy firmy prowadzą interesy z poszanowaniem praw człowieka. Ustawodawstwo kształtujące nowe obowiązki dla firm, takie jak brytyjska ustawa o współczesnym niewolnictwie (oryg. Modern Slavery Act, 2015), francuska ustawa Devoir de Vigilance (2017), kalifornijska ustawa o przejrzystości w łańcuchach dostaw (2010) czy dyrektywa UE dotycząca sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych (2014) wymagają od firm ujawnienia informacji związanych z polityką w obszarze praw człowieka, procesami zarządzania ryzykiem i ich wynikami. Co więcej, zaobserwowaliśmy rozpowszechnienie wskaźników wydajności, indeksów i ocen firm, takich jak Behind the Brands, Corporate Human Rights Benchmark, Ranking Digital Rights oraz Workforce Disclosure Initiative.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Materiał partnera
Najważniejsza jest idea demokracji. Także dla gospodarki
Wydarzenia Gospodarcze
Polacy szczęśliwsi – nie tylko na swoim
Materiał partnera
Dezinformacja łatwo zmienia cel
Materiał partnera
Miasta idą w kierunku inteligentnego zarządzania
Materiał partnera
Ciągle szukamy nowych rozwiązań