Technologia pomogła wikingom

Ekspansja wikingów była możliwa dzięki masowej produkcji smoły służącej do uszczelniania kadłubów ich łodzi.

Publikacja: 22.11.2018 17:08

Technologia pomogła wikingom

Foto: shutterstock

Czy innowacją technologiczną można tłumaczyć rajdy wikingów, zarazem wojownicze, jak i handlowe? Używanie smoły i substancji żywicopochodnych do zatykania szpar w poszyciu łodzi na terenie Skandynawii znane jest naukowcom od dawna, jednak najnowsze badania przeprowadzone na terenie Szwecji rzucają nowe światło na sposób wytwarzania tych substancji.

Dr Andreas Hennius z Uniwersytetu w Uppsali w artykule opublikowanym w „Antiquity" przedstawia proces wytwarzania smoły na skalę przemysłową. Innowacja ta ułatwiała podejmowanie dalekich rejsów, co wiązało się z długim przebywaniem łodzi na wodzie.

Autor opisuje wiele odkrytych struktur w formie lejów, służących do tej produkcji. Były to swego rodzaju piece umożliwiające uzyskiwanie smoły podczas powolnego spalania drewna sosnowego. Niektóre z tych lejów-pieców były w stanie dostarczać jednorazowo do 500 litrów smoły. Naukowcy szacują, że do budowy jednej długiej łodzi wikingów zużywano do 130 litrów smoły.

W Skandynawii produkcja smoły na własne domowe potrzeby, w obrębie gospodarstwa rodzinnego, poświadczona jest dowodami archeologicznymi już w IV wieku. Jednak od VIII wieku leje-piece smołowe, coraz liczniejsze, lokowane były w bezpośredniej bliskości lasów, a nie przy domostwach. Zdaniem Andreasa Henniusa dowodzi to rosnącego zapotrzebowania na ten produkt.

Gdy dwie dekady temu pierwsze takie piece zaczęły ukazywać się podczas wykopalisk w Szwecji, w historycznej prowincji Uppland, naukowcy mylnie sądzili, że są to miejsca wypalania węgla drzewnego.

„Nasilenie aktywności morskiej wikingów ma związek ze wzrostem produkcji smoły, stała się ona produktem poszukiwanym, rozwinął się handel smołą. W latach 680–900 przybywało smołowych warsztatów, stawały się coraz większe, wydajniejsze. Intensywne wytwarzanie smoły wymagało nowej organizacji pozyskiwania i transportu drewna, czuwania nad procesem technologicznym" – zauważa Andreas Hennius.

Smoła szwedzka jeszcze raz w dziejach odegrała istotną rolę, także w związku z żeglugą morską. W XVII i XVIII wieku ówczesnym potęgom morskim – Holandii, Francji, Anglii – nie wystarczała rodzima produkcja, kupowały smołę szwedzką – w tamtym okresie podstawowy produkt eksportowy tego kraju.

Czy innowacją technologiczną można tłumaczyć rajdy wikingów, zarazem wojownicze, jak i handlowe? Używanie smoły i substancji żywicopochodnych do zatykania szpar w poszyciu łodzi na terenie Skandynawii znane jest naukowcom od dawna, jednak najnowsze badania przeprowadzone na terenie Szwecji rzucają nowe światło na sposób wytwarzania tych substancji.

Dr Andreas Hennius z Uniwersytetu w Uppsali w artykule opublikowanym w „Antiquity" przedstawia proces wytwarzania smoły na skalę przemysłową. Innowacja ta ułatwiała podejmowanie dalekich rejsów, co wiązało się z długim przebywaniem łodzi na wodzie.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Archeologia
Kolos Konstantyna powrócił do Rzymu. Można go zobaczyć w Muzeach Kapitolińskich
Archeologia
Egipt restauruje piramidę w Gizie. "Dar dla świata XXI wieku"
Archeologia
We włoskim Paestum odkryto dwie nowe świątynie doryckie
Archeologia
Cucuteni-Trypole. Wegeosady sprzed sześciu tysięcy lat
Archeologia
Szwajcaria. Detektorysta znalazł na polu marchwi biżuterię sprzed 3,5 tysiąca lat