Projekt nowelizacji, którym we wtorek zajmie się Rada Ministrów, może być niezgodny z konstytucją – uważają eksperci z Rządowego Centrum Legislacji.
Chodzi o zasady uszczelniania systemu. Teraz zdarza się bowiem, że wnioskujący o świadczenie sztucznie zaniżają swój dochód, by uzyskać świadczenie wychowawcze. Rozwiązują umowę o pracę, ale od razu z dotychczasowym pracodawcą zawierają nową, opiewającą na niższe wynagrodzenie. Dzięki zastosowaniu przepisów o utracie dochodów spełniają kryterium 800 zł na osobę w rodzinie i mogą otrzymać świadczenie. Po zmianach się to zmieni.
Dopasowywanie dochodów
Projekt przewiduje bowiem, że przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i dochodu z tytułu wyrejestrowania lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny utracił dochód z tych tytułów i w okresie trzech miesięcy uzyskał dochód u tego samego pracodawcy lub zleceniodawcy czy zamawiającego dzieło lub ponownie rozpoczął pozarolniczą działalność gospodarczą. Zdaniem RCL kłóci się to z zasadą sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa, bo obejmie też osoby, które z przyczyn losowych utraciły zatrudnienie, a następnie zostały zatrudnione na gorszych warunkach. Wątpliwości budzi też to, że regulacja nie obejmie osób, które w krótkim czasie zatrudnią się u innego pracodawcy – ich sytuacja materialna może być przecież jednakowa jak sytuacja osób, które są zatrudnione w dotychczasowej firmie.
– Takie wyłączenie będzie działać automatycznie. Nie będzie możliwości korekty i wykazania, że wnioskujący o świadczenie nie miał na celu ominięcia przepisów. Projektowana regulacja poprzez swoją bezwzględność wydaje się więc obarczona ryzykiem nieproporcjonalności, a w konsekwencji może doprowadzić do niesprawiedliwego potraktowania części rodzin – ocenia dr hab. Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.
Przy ryczałcie minister sam ustali
RCL źle ocenia też pomysł ustalania obwieszczeniem dochodu niektórych osób wnioskujących o świadczenie. Według projektu prowadzący działalność gospodarczą i rozliczający się z fiskusem ryczałtem nie będzie mógł już bez ograniczenia odliczać kosztów uzyskania przychodu przy wnioskowaniu o 500+ na pierwsze dziecko. Ich dochód co roku, 1 sierpnia, będzie ogłaszał minister rodziny obwieszczeniem.