Rząd chce zmian w KPO. Bruksela się na to zgodzi?

Nie będzie podatku od aut spalinowych, będą dopłaty do elektryków. Więcej pieniędzy dostaną m.in. szpitale i rolnicy.

Publikacja: 02.05.2024 04:30

Rząd chce zmian w  KPO. Bruksela się na to zgodzi?

Foto: Bloomberg

Rząd przyjął we wtorek, uchwałę w sprawie zmiany Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Chodzi o takie przesunięcie jego różnych elementów, by udało się na czas wydać jak najwięcej unijnych pieniędzy pomocowych. Przyspieszenie jest konieczne, bo pieniądze z KPO dla Polski były przez długi czas zamrożone na skutek konfliktu rządu PiS z Komisją Europejską o praworządność w naszym kraju. Unijne euro z tego programu zaczęły płynąć do nas tak naprawdę w tym roku, kiedy nowy rząd unormował stosunki z KO i przystąpił do naprawy wymiaru sprawiedliwości.

Jakie zmiany w KPO

– Kilka miesięcy temu mieliśmy zablokowane KPO z opóźnionymi reformami i nierealistycznymi inwestycjami. Dzięki zmianom zapisanym w rewizji tego planu więcej pieniędzy dostaną szpitale powiatowe, rolnicy, mali przedsiębiorcy. Będą pieniądze na laptopy dla nauczycieli z klas 1–3 oraz na docieplenie większej liczby budynków wielorodzinnych – zapowiedziała Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej.

W ramach Krajowego Planu Odbudowy Polska może sięgnąć po niemal 60 mld euro (blisko 260 mld zł). Prawie 25,3 mld euro (109 mld zł) z tej puli to bezzwrotne dotacje, pozostałe zaś przeszło 34,5 mld euro (148,6 mld zł) to pieniądze na preferencyjne pożyczki. Każda z tych części podzielona jest na siedem komponentów. Te komponenty to: odporność i konkurencyjność gospodarki, zielona energia i zmniejszenie energochłonności, cyfrowa transformacja, efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowie, zielona, inteligentna mobilność oraz REPowerEU, czyli mówiąc w uproszczeniu: uniezależnienie Unii od rosyjskich surowców energetycznych. Przyjęta przez rząd rewizja KPO obejmie 6 z 7 komponentów tego planu, w tym 14 z 55 reform (10 z części grantowej i 4 z części pożyczkowej) oraz 27 z 56 inwestycji (18 z części grantowej i 9 z części pożyczkowej).

Czytaj więcej

Jest nowy bilans obecności Polski w UE. Jesteśmy na dużym plusie

– Proponowane zmiany przyczynią się do lepszej realizacji działań m.in. w obszarach: zielonej transformacji, inteligentnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego, rozwoju miejsc pracy, wsparcia produktywności i konkurencyjności, badań naukowych oraz innowacji, wsparcia dla rynku wewnętrznego z silnymi małymi i średnimi przedsiębiorstwami, opieki zdrowotnej, transformacji cyfrowej oraz polityki na rzecz dzieci i młodzieży, w tym rozwoju edukacji i umiejętności – wylicza rząd. I zapewnia, że dzięki realizacji KPO Polska będzie mogła sprostać wyzwaniom związanym ze zmianami klimatycznymi i demograficznymi, a także aktywnie uczestniczyć w tworzeniu z nowych technologii oraz korzystać z dobrodziejstw cyfryzacji.

Dopłaty do elektryków i inne przesunięcia

– Rewizja KPO zakłada, że nie będzie podatku od aut spalinowych. Zamiast tego będą dopłaty w wysokości około 30 tys. zł dla tych, którzy będą chcieli kupić auta elektryczne. W przypadku złomowania auta i mniej zamożnych osób będzie to wyższe wsparcie. Program ruszy jeszcze w tym roku, pracuje nad nim Ministerstwo Klimatu i Środowiska – zapowiedziała Pełczyńska-Nałęcz.

– Zablokowaliśmy podatek, których chciał Polakom zafundować rząd PiS. Zamiast kar będą zachęty – wtórował jej wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.

Pieniądze na ten cel – ok. 374 mln euro, czyli ok. 1,6 mld zł – znajdą się dzięki realizacji Funduszu Elektromobilności z budżetem w wysokości ok. 1,1 mld euro, czyli 4,9 mld zł, w ramach części pożyczkowej KPO. Uwolnione w ten sposób środki z części grantowej zostaną przeznaczone ponadto na: bezpieczeństwo żywności i rolnictwo w tym m.in. na dodatkowe 86 centrów dystrybucyjno-magazynowych i rynków hurtowych – 600 mln euro (ok. 2,6 mld zł); ocieplenie bloków i kamienic – 140 mln euro (ok. 605 mln zł); szpitale powiatowe – 150 mln euro (648 mln zł); zakup laptopów dla nauczycieli klas 1–3, którzy dotąd nie byli objęci tym programem – 40 mln euro (ok. 173 mln zł); cyfryzację samorządów – 127 mln euro (ok. 549 mln zł).

Według szacunków rządu realizacja KPO w 2024 r. spowoduje wzrost realnego poziomu PKB o dodatkowe 0,5 proc. Natomiast w 2027 r., dzięki wdrożeniu KPO, tempo realnego wzrostu gospodarczego będzie wyższe dodatkowo o 0,9 proc. Realizacja KPO wpłynie również pozytywnie na polski rynek pracy.

Geneza i dalsze losy rewizji

Rząd tłumaczy, że rewizja KPO to efekt przeglądu stanu realizacji reform i inwestycji zapisanych w tym programie, który w styczniu i lutym 2024 r. przeprowadziło Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej i inne resorty odpowiedzialne za jego poszczególne komponenty. Jej celem jest zminimalizowanie ryzyka otrzymania z Komisji Europejskiej niepełnych refundacji za wnioski o płatność z KPO. W czasie prac nad przygotowaniem rewizji przez miesiąc prowadzone były konsultacje społeczne, w czasie których zgłoszono ponad 1100 uwag.

Po drodze odbyły się też wysłuchanie publiczne oraz spotkanie z członkami komitetów monitorujących dla KPO i programów polityki spójności. Przez ostatnie dwa miesiące rząd prowadził też dialog techniczny i polityczny z Komisją Europejską. Odbyło się kilkadziesiąt spotkań z KE. Zdecydowaną większość zmian udało się wstępnie uzgodnić.

Rząd zapowiedział we wtorek, że jeszcze tego dnia przyjęta przezeń rewizja KPO zostanie przesłana do Brukseli. Komisja Europejska ma dwa miesiące na jej formalną ocenę. Na 16 lipca zaplanowane jest przyjęcie zmienionej decyzji wykonawczej przez Radę do spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN), a na przełomie lipca i sierpnia powinny zostać aneksowane umowy finansowa i pożyczkowa z KE oraz zatwierdzone tzw. ustalenia operacyjne.

To otworzy możliwość złożenia przez Polskę kolejnych wniosków o wypłatę pieniędzy z KPO. W połowie kwietnia do Polski trafiło 6,3 mld euro, czyli ok. 27 mld zł, w ramach pierwszej transzy środków z tego programu. Był to największy jednorazowy przelew, który wpłynął z UE do Polski w czasie naszego 20-letniego członkostwa. Resort funduszy zapowiedział, że pieniądze te pójdą w pierwszej kolejności na inwestycje w czyste powietrze, dostęp do szybkiego internetu, bezpieczną kolej i transport, wsparcie mikro-, małych i średnich firm w rolnictwie i miejsca w żłobkach.

– Po wakacjach chcemy złożyć jednocześnie drugi i trzeci wniosek o płatność. Jeśli będziemy działać efektywnie, to pieniądze wpłyną do końca roku – zapowiedziała Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Jest nowy bilans obecności Polski w Unii Europejskiej

175 mld euro „na czysto” zyskała Polska dzięki obecności Polski w UE. To pieniądze z funduszy spójności, KPO i wspólnej polityki rolnej. – W okresie od 1 maja 2004 r. do końca marca 2024 r. do Polski napłynęło z UE 261 mld euro. Polska wpłaciła do unijnego budżetu 85,8 mld euro. Na czysto otrzymaliśmy więc w tym czasie 175 mld euro. To prawdziwy bilans naszej 20-letniej obecności w Unii Europejskiej – mówiła we wtorek w czasie konferencji prasowej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej. Wyliczała, że 165 mld euro napłynęło do Polski w ramach polityki spójności, 11,4 mld euro to pieniądze, które do tej pory dostaliśmy z KPO, a 78 mld euro – to pieniądze wypłacone nam w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Ekonomiści zwracają jednak uwagę, że ważniejszy niż pieniądze jest dostęp do wspólnego unijnego rynku. ∑

Rząd przyjął we wtorek, uchwałę w sprawie zmiany Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Chodzi o takie przesunięcie jego różnych elementów, by udało się na czas wydać jak najwięcej unijnych pieniędzy pomocowych. Przyspieszenie jest konieczne, bo pieniądze z KPO dla Polski były przez długi czas zamrożone na skutek konfliktu rządu PiS z Komisją Europejską o praworządność w naszym kraju. Unijne euro z tego programu zaczęły płynąć do nas tak naprawdę w tym roku, kiedy nowy rząd unormował stosunki z KO i przystąpił do naprawy wymiaru sprawiedliwości.

Pozostało 92% artykułu
1 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Fundusze europejskie
Polska może stracić duże środki z funduszy unijnych. KE wykryła nieprawidłowości
Fundusze europejskie
KPO: do Polski wpłynął największy jak dotąd przelew z UE
Fundusze europejskie
KE zaakceptowała pierwszy wniosek Polski o płatność z KPO. „Czekamy na przelew”
Fundusze europejskie
Wsparcie w biegu po unijne miliardy
Fundusze europejskie
Nadciąga 28 mld euro z KPO dla energetyki. Na co pójdą pieniądze?