Hanna Litwińczuk

Hanna Litwińczuk

Profesor, Uniwersytet Warszawski ,Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Finansowego

Specjalizuje się w prawie podatkowym; swoje zainteresowania naukowe koncentruje wokół problematyki międzynarodowego prawa podatkowego i unijnego prawa podatkowego (podatki bezpośrednie), opodatkowania działalności gospodarczej podatkami dochodowymi, ze szczególnym uwzględnieniem opodatkowania spółek, w tym podatkowych aspektów restrukturyzacji ; ostatnie publikacje : Międzynarodowe Prawo Podatkowe Warszawa 2020 , Opodatkowanie spółek Warszawa 2022 (redaktor i współautor).

Cofnięcie kontrasygnaty i wybór kandydatów na prezesa Izby Cywilnej SN

Teza 1: W związku z cofnięciem przez premiera swojej kontrasygnaty pod umocowanie przez Prezydenta sędziego do przewodniczenia zgromadzeniu wyborczemu Izby Cywilnej SN, wybór trzech kandydatów na szefa tej izby jest nielegalny, a status nowego prezesa IC SN może być podważany.

W związku z cofnięciem przez premiera swojej kontrasygnaty pod umocowanie przez Prezydenta sędziego do przewodniczenia zgromadzeniu wyborczemu Izby Cywilnej SN, wybór trzech kandydatów na szefa tej izby jest nielegalny, a status nowego prezesa IC SN może być podważany.

Teza 2: Likwidację dwóch Izb Sądu Najwyższego: Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Izby Odpowiedzialności Zawodowej naprawi sytuację w Sądzie Najwyższym

Likwidację dwóch Izb Sądu Najwyższego: Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Izby Odpowiedzialności Zawodowej naprawi sytuację w Sądzie Najwyższym

Młodzi sędziowie zachowają swój status? Eksperci podzieleni ws. pomysłów Bodnara

Teza 1: Tzw. młodzi sędziowie, czyli osoby, które skończyły Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, zrobiły asesurę i po ocenie przez neoKRS zostały powołane na stanowiska sędziowskie, otrzymają status sędziów powołanych zgodnie z konstytucją.

Tzw. młodzi sędziowie, czyli osoby, które skończyły Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, zrobiły asesurę i po ocenie przez neoKRS zostały powołane na stanowiska sędziowskie, otrzymają status sędziów powołanych zgodnie z konstytucją.

Teza 2: Osoby, które po 2018 r. awansowały na wyższe stanowiska w sądownictwie lub zostały sędziami Sądu Najwyższego, powinny wrócić na wcześniej zajmowane stanowisko oraz podlegać odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Osoby, które po 2018 r. awansowały na wyższe stanowiska w sądownictwie lub zostały sędziami Sądu Najwyższego, powinny wrócić na wcześniej zajmowane stanowisko oraz podlegać odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Sztuczna inteligencja pomoże sędziom, ale ich nie zastąpi

Teza 1: Sztuczna inteligencja powinna być postrzegana jako realne narzędzie ułatwiające pracę sędziów.

Sztuczna inteligencja powinna być postrzegana jako realne narzędzie ułatwiające pracę sędziów.

Teza 2: Sztuczna inteligencja może być efektywnym wsparciem w orzekaniu i odblokować sądownictwo z dużej ilości spraw.

Sztuczna inteligencja może być efektywnym wsparciem w orzekaniu i odblokować sądownictwo z dużej ilości spraw.

Teza 3: Rozwiązania sztucznej inteligencji powinny być wykorzystywane w sądach jedynie w ograniczonym zakresie i służyć np. automatyzacji procedur i powtarzalnych czynności, co pozwoliłoby sędziom szybciej przygotować się do rozpraw.

Rozwiązania sztucznej inteligencji powinny być wykorzystywane w sądach jedynie w ograniczonym zakresie i służyć np. automatyzacji procedur i powtarzalnych czynności, co pozwoliłoby sędziom szybciej przygotować się do rozpraw.

AI pomoże prawnikom, ale opłaty za ich pracę raczej nie spadną

Teza 1: Sztuczna inteligencja może zastąpić prawników w wykonywaniu wielu kluczowych czynności i zrewolucjonizować rynek usług prawnych.

Sztuczna inteligencja może zastąpić prawników w wykonywaniu wielu kluczowych czynności i zrewolucjonizować  rynek usług prawnych.

Teza 2: Sztuczna inteligencja może pomóc prawnikom w wykonywaniu ich pracy, ale to ludzkie umiejętności, takie jak kreatywność, empatia i rozumienie kontekstu społecznego, pozostaną niezastąpione w tej dziedzinie.

Sztuczna  inteligencja  może pomóc prawnikom w wykonywaniu ich pracy, ale to ludzkie umiejętności, takie jak kreatywność, empatia i rozumienie kontekstu społecznego, pozostaną niezastąpione w tej dziedzinie.

Teza 3: Używanie sztucznej inteligencji będzie domeną dużych kancelarii prawniczych, mniejszym firmom prawniczym nie będzie ona potrzebna.

Używanie sztucznej inteligencji będzie domeną  dużych kancelarii prawniczych, mniejszym firmom prawniczym nie będzie ona potrzebna.

Co eksperci sądzą o zmianach w KRS? Panel prawników o wyborach i nie tylko

Teza 1: Znowelizowana ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa przywróci zgodność z Konstytucją przepisów, które dotyczą wyboru sędziów do KRS.

Znowelizowana ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa przywróci zgodność z Konstytucją przepisów, które dotyczą wyboru sędziów do KRS.

Teza 2: Wybór sędziów do KRS przez wszystkich polskich sędziów, a nie jak do tej pory – przez Sejm zapewni odrębność i niezależność władzy sądowniczej.

Wybór sędziów do KRS przez wszystkich polskich sędziów, a nie jak do tej pory – przez Sejm zapewni odrębność i niezależność władzy sądowniczej.

Teza 3: To, właściwe rozwiązanie, że sędziowie wybrani na podstawie procedury obowiązującej po 2017 r. będą wykluczeni z kandydowania do nowej Krajowej Rady Sądownictwa.

To, właściwe rozwiązanie, że      sędziowie wybrani na podstawie procedury obowiązującej po 2017 r. będą wykluczeni z kandydowania do nowej Krajowej Rady Sądownictwa.

Polskie sądownictwo należy lepiej zabezpieczyć przed działaniami obcych służb

Teza 1: Sprawa Tomasza Szmydta dowodzi, że polskie sądownictwo należy lepiej zabezpieczyć przed działaniami obcych służb.

Sprawa Tomasza Szmydta dowodzi, że polskie sądownictwo należy lepiej zabezpieczyć przed działaniami obcych służb.

Teza 2: Trzeba poprawić dotychczasowe procedury dotyczące dopuszczania sędziów do informacji niejawnych, a także weryfikacji kandydatów na stanowisko sędziego.

Trzeba poprawić dotychczasowe procedury dotyczące dopuszczania sędziów do informacji niejawnych, a także weryfikacji kandydatów na stanowisko sędziego.

Teza 3: Trzeba rozszerzyć procedury sprawdzające kontrwywiadowcze na wszystkich sędziów na takich zasadach jak do wszystkich osób, które mają dostęp do informacji niejawnych.

Trzeba rozszerzyć procedury sprawdzające kontrwywiadowcze na wszystkich sędziów na takich zasadach jak do wszystkich osób, które mają dostęp do informacji niejawnych.

Składka zdrowotna do zmiany. Najlepiej wrócić do rozwiązań sprzed Polskiego Ładu

Teza 1: Należy przywrócić składkę zdrowotną sprzed Polskiego Ładu (przedsiębiorcy płacili ją w stałej kwocie, zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownicy mogli odliczyć jej większą część od podatku).

Należy przywrócić składkę zdrowotną sprzed Polskiego Ładu (przedsiębiorcy płacili ją w stałej kwocie, zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownicy mogli odliczyć jej większą część od podatku).

Za tym rozwiązaniem lub opartym na analogicznych zasadach przemawiają następujące względy : 1) prostota wymiaru składki 2) neutralność ze względu na formę prawną prowadzenia działalności gospodarczej i formę jej opodatkowania. Zróżnicowanie wysokości składki dla różnych form opodatkowania działalności gospodarczej powodowało, że przedsiębiorcy zmieniali formę opodatkowania na taką, która dawała największe " oszczędności składkowe" lub z tych samych powodów zmieniali formę prawną prowadzenia działalności ( np. przekształcenie JDG w spółkę). Tymczasem wybór formy prawnej prowadzenia działalności i formy jej opodatkowania nie powinien być zdominowany przez wysokość składki zdrowotnej, lecz odpowiadać rodzajowi i rozmiarom prowadzonej działalności gospodarczej. Podobnie sposób wymiaru składki nie powinien być dyskryminujący ze względu na źródło przychodu (przychód ze stosunku pracy versus przychód z działalności gospodarczej).

Teza 2: Należy wprowadzić składkę zdrowotną zgodnie z propozycją Ministerstwa Finansów (przedsiębiorcy na skali płacą ją w stałej kwocie, przedsiębiorcom na liniowym PIT i ryczałcie zwiększa się ona po przekroczeniu określonego limitu dochodów/przychodów).

Należy wprowadzić składkę zdrowotną zgodnie z propozycją Ministerstwa Finansów (przedsiębiorcy na skali płacą ją w stałej kwocie, przedsiębiorcom na liniowym PIT i ryczałcie zwiększa się ona po przekroczeniu określonego limitu dochodów/przychodów).

Powiązanie wysokości składki zdrowotnej z wysokością dochodu oznacza podporządkowanie jej wymiaru zasadzie zdolności płatniczej, czyli podatnicy o niższym dochodzie płacą składkę niższą, zaś ci o wyższym dochodzie składkę wyższą, co oznacza, że składka staje się instrumentem dystrybucji dochodów na rzecz mniej zamożnych podatników kosztem tych zamożniejszych. Zasada ta legła u podstaw konstrukcji podatku dochodowego i służą jej takie rozwiązania jak np. progresja podatkowa czy ulgi związane ze zróżnicowaną sytuacją osobistą czy rodzinną podatnika. Z kolei podatnicy, którzy nie są opodatkowani na zasadzie progresji, nie korzystają z niektórych ulg. Składka zdrowotna nosi wszystkie cechy podatku, ale jej specyfika polega na tym, że sama jej nazwa sugeruje powiązanie z celami, które będą finansowane z pochodzących z niej wpływów. Dlatego silne uzależnienie jej wysokości od zdolności płatniczej może być postrzegane przez podatników jako niesprawiedliwe z uwagi na obowiązujące obecnie zasady dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Poza tym zmiana sposobu wymiaru składki zdrowotnej powinna być elementem całościowej zmiany modelu opodatkowania dochodów w Polsce. Obecnie opodatkowanie dochodu jest obarczone wieloma niesprawiedliwymi, dyskryminującymi czy wręcz nielogicznymi rozwiązaniami. Wbudowanie w ten już wadliwy system nowych rozwiązań dotyczących wymiaru składki zdrowotnej i to według zróżnicowanych zasad w zależności od formy opodatkowania może jeszcze uwydatnić jego wady.

Teza 3: Budżet państwa powinien sfinansować ubytek w finansach NFZ po zmianach wysokości składki zdrowotnej, jaką mają płacić przedsiębiorcy.

Budżet państwa powinien sfinansować ubytek w finansach NFZ po zmianach wysokości składki zdrowotnej, jaką mają płacić przedsiębiorcy.

Odpowiedź na to pytanie wymaga poznania dokładnych wyliczeń skutków dla budżetu obu rozważanych rozwiązań. Ponadto określenie" budżet państwa powinien sfinansować ubytek w finansach NFZ" nie daje odpowiedzi na pytanie, jakie konkretnie dochody budżetowe będą przeznaczone na ten cel, czy będą one pochodziły np. ze zmniejszenia wydatków budżetowych, a jeżeli tak to jakich, czy też z podwyższenia innych podatków, np. pośrednich lub wprowadzenia nowych podatków. Dopiero mając taką wiedzę można w pełni ocenić, kto i w jakim zakresie poniesie koszt zmian wynikających z przyjęcia nowych zasad wymiaru składek zdrowotnych.

Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy

Teza 1: Proponowane zmiany przez Ministerstwo Sprawiedliwości dadzą gwarancje niezależności i bezstronności Trybunałowi Konstytucyjnemu teraz i w przyszłości.

Proponowane zmiany przez Ministerstwo Sprawiedliwości dadzą gwarancje niezależności i bezstronności Trybunałowi Konstytucyjnemu teraz i w przyszłości.

Teza 2: Tzw. sędziowie dublerzy nie będą mogli orzekać i powinni ustąpić miejsca poprawnie wybranym sędziom TK.

Tzw. sędziowie dublerzy nie będą mogli orzekać i powinni ustąpić miejsca poprawnie wybranym sędziom TK.

Teza 3: Wybór przez Sejm sędziów TK większością kwalifikowaną 3/5 głosów zapewni niezależność Trybunału.

Wybór przez Sejm sędziów TK większością kwalifikowaną 3/5 głosów zapewni niezależność Trybunału.

Panel prawników: Czy uchwały sejmowe mogą być podstawą do wprowadzania zmian w prawie?

Teza 1: Wprowadzanie zmian w mediach publicznych w oparciu o uchwałę sejmową jest dopuszczalne

Wprowadzanie zmian w mediach publicznych w oparciu o uchwałę sejmową jest dopuszczalne

Wątpliwości budzi sformułowanie użyte w ankiecie „w oparciu o uchwałę”, gdyż w zależności od jego rozumienia można wybrać różne warianty odpowiedzi. Można je rozumieć tak, że uchwała ma być bezpośrednio powołana jako podstawa prawna określonych decyzji lub tak, że zobowiązuje do podjęcia pewnych działań i otwartym pozostawia dobór środków prawnych. Odpowiedzi udzieliłam przy założeniu, że chodzi o rozumienie pierwsze. Uchwała Sejmu nie jest źródłem obowiązującego prawa, może natomiast określać cele i strategie działania w określonych obszarach, np. mediów publicznych. Odrębną kwestią jest dobór odpowiednich środków prawnych, które służyłyby realizacji celów (strategii) nakreślonych uchwałą. Problemem nie jest charakter prawny uchwały, ale rodzaj środków podjętych dla jej realizacji. Powołanie się na przepisy KSH jako podstawę prawną dla przeprowadzenia niektórych zmian w obszarze mediów publicznych działających w formie spółek prawa handlowego mieści się, moim zdaniem, w granicach prawa.

Teza 2: Wprowadzanie zmian w wymiarze sprawiedliwości w oparciu o uchwałę sejmową będzie dopuszczalne

Wprowadzanie zmian w wymiarze sprawiedliwości w oparciu o uchwałę sejmową będzie dopuszczalne

Wątpliwości budzi sformułowanie użyte w ankiecie „w oparciu o uchwałę”, gdyż w zależności od jego rozumienia można wybrać różne warianty odpowiedzi. Można je rozumieć tak, że uchwała ma być bezpośrednio powołana jako podstawa prawna określonych decyzji lub tak, że zobowiązuje do podjęcia pewnych działań i otwartym pozostawia dobór środków prawnych. Odpowiedzi udzieliłam, przy założeniu, że chodzi o rozumienie pierwsze. Uchwała Sejmu nie jest źródłem prawa, może natomiast określać cele i strategie działania w określonych obszarach, daje pewną wizję zmian, np. dotyczących sądownictwa. Odrębną kwestią jest dobór (dostępność) odpowiednich środków prawnych, które służyłyby realizacji celów (strategii) nakreślonych uchwałą, gdyby uchwała taka została podjęta. Problemem nie jest charakter prawny uchwały, ale rodzaj środków podjętych dla jej realizacji, czy można by uznać je za mieszczące się w granicach prawa, a w szczególności za dające się pogodzić ze standardami konstytucyjnymi.