Na przestrzeni ostatnich dwunastu miesięcy coś, co początkowo wyglądało na zwykły spór o skład Trybunału Konstytucyjnego, przekształciło się w poważny kryzys konstytucyjny związany z przestrzeganiem podstawowych zasad praworządności.
Przed wyborami parlamentarnymi 25 października 2015 r. Sejm podjął decyzję o wyborze pięciu nowych sędziów Trybunału. Trzech z nich zostało wybranych na miejsce sędziów, którzy zgodnie z obowiązującym prawem powinni zostać wybrani przez Sejm poprzedniej kadencji, natomiast pozostałych dwóch na miejsce sędziów, którzy powinni zostać wybrani już przez obecny Sejm. Po zaskarżeniu przepisów ustawy będących podstawą tej decyzji, Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 3 grudnia 2015 r. orzekł, że wybór pierwszych trzech sędziów był zgodny z prawem, natomiast wybór pozostałych dwóch został uznany za nieważny.
Odpowiedź Komisji Weneckiej
Jednakże Sejm nie tylko podjął decyzję, że powoła sędziów na dwa wciąż nieobsadzone stanowiska, ale także stwierdził nieważność zgodnego z prawem wyboru trzech sędziów i postanowił na ich miejsce wybrać trzech innych kandydatów. Decyzja dotycząca wyboru trójki nowych sędziów została uchylona przez Trybunał Konstytucyjny orzeczeniem z 9 grudnia 2015 r., które stanowiło, że zgodnie z konstytucją prezydent RP powinien zaprzysiąc trzech sędziów, którzy zostali zgodnie z prawem wybrani przez Sejm poprzedniej kadencji. Niestety, polskie władze nie zastosowały się do tych orzeczeń. Do tej pory trzech sędziów, wybranych zgodnie z prawem przez Sejm poprzedniej kadencji, nie zostało zaprzysiężonych przez prezydenta.
Ponadto 22 grudnia 2015 r. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zawierającą wiele przepisów, które, w przypadku ich zastosowania, mogłyby poważnie zakłócić funkcjonowanie Trybunału. 9 marca 2016 r. ustawa nowelizująca została uznana przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodną z konstytucją. Skrytykowała ją także Komisja Wenecka, organ doradczy Rady Europy, w opinii przygotowanej na wyraźną prośbę rządu polskiego. Po raz kolejny rząd RP nie uznał orzeczenia Trybunału i odmówił jego publikacji. Co więcej, polski rząd od tego momentu nie uznaje działalności orzeczniczej TK za legalną.
22 lipca 2016 r. Sejm przyjął nową ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, która usunęła niektóre kwestie sporne, lecz przy tej okazji wprowadziła nowe rozwiązania. Komisja Wenecka skrytykowała tę nową ustawę, której przepisy zostały częściowo podważone przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 11 sierpnia 2016 r. Rząd po raz kolejny odmówił uznania tego orzeczenia i jego publikacji. Co gorsza, od 11 sierpnia rząd nie uznaje ani nie publikuje żadnych wyroków Trybunału.
