Wspólne bogactwo Wschodu

Europejski Stadion Kultury w Rzeszowie to część Wschodu Kultury – projektu kulturalnego integrującego środowiska artystyczne miast wschodniej Polski: Rzeszowa, Lublina i Białegostoku, oraz artystów Polski i krajów Partnerstwa Wschodniego: Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Ukrainy. Realizowany jest przez Narodowe Centrum Kultury oraz trzy wspomniane miasta.

Duża frekwencja

– Pierwsze rozmowy na temat Europejskiego Stadionu Kultury odbyły się w 2010 roku – powiedział Tadeusz Ferenc, prezydent Rzeszowa. – Pierwszą edycję przygotowaliśmy tuż przed Euro, tym organizowanymi przez Polskę i Ukrainę. To miało symboliczny wymiar. Lata mijają i trwamy przy pomyśle. Wspaniałe jest to, że wspierają nas wszystkie rządy. Mamy przydzielone pieniądze i pomagają nam specjaliści z Warszawy. Oczywiście impreza się rozwija, bo do Rzeszowa dołączył Lublin, a potem Białystok, tak więc trzy największe miasta na granicy wschodniej są w tej wspaniałej akcji. Na pewno jest to największa impreza kulturalna w Polsce, z czego bardzo się cieszymy. Pierwszy koncert na rzeszowskim rynku miał widownię około 20 tysięcy ludzi. W zeszłym roku podczas koncertu na Stadionie Miejskim w Rzeszowie pojawiło się 50 tysięcy słuchaczy. W tym roku zapraszamy na fantastyczne imprezy z udziałem artystów z dziesięciu krajów. Zabawa będzie wspaniała!

– Formuła głównego koncertu jest następująca: występują międzynarodowe kolektywy, czyli artyści z Polski razem z muzykami z Ukrainy, Macedonii, Gruzji, Wielkiej Brytanii – mówi Aneta Radaczyńska, dyrektor Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki w Rzeszowie. Bywa, że muzycy spotykają się po raz pierwszy w naszym mieście, co nas bardzo cieszy. Wspólnie przygotowują nowe interpretacje swoich utworów, które wykonują w imponującej oprawie na scenie Stadionu Miejskiego.

Odbędzie się też piąta edycja Art Celebration, w którym biorą udział artyści związani z Rzeszowem.

– W tym roku postanowiliśmy pokazać Rzeszów od strony muzycznej, a wykonamy ukłon w stronę legendarnych twórców, którzy pochodzą ze Wschodu albo są związani z naszym miastem – dodaje dyrektor Radaczyńska. – Zaplanowaliśmy trzy przedsięwzięcia. „Muzyczny Rzeszów" przedstawi w nowych aranżacjach utwory między innymi Wojciecha Kilara oraz Tomasza Stańki. W odsłonie „Lem. Muzyczne sfery" pokażemy związki wybitnego pisarza ze Wschodem. Trzeci projekt to „Mama Warhola", ukazujący związki Andy'ego Warhola z Podkarpaciem. Przypomnimy wydany w Nowym Jorku album z pieśniami ludowymi Julii Warhol, matki papieża popartu. Ta ebonitowa płyta została wysłana do jej siostry, która mieszkała w Bieszczadach. Teraz pieśni zostaną wykonane przez bieszczadzki zespół Tołhaje.

Jak powiedziała dyrektor Radaczyńska, zderzone zostaną archiwalne nagrania z muzyką graną na żywo z użyciem liry korbowej i cymbałów, a także z dźwiękami elektronicznymi nawiązującymi do nowojorskiego undergroundu.

Trzy miasta

– Wschód Kultury to jest promocja dobrej kultury, która ma dodatkowy walor różnorodności oraz pokazanie wschodniej Europy niezwykle dla nas ważnej – powiedział Piotr Gliński, wicepremier i minister kultury. – Zaczynamy w czerwcu w Rzeszowie, potem w lipcu będzie Lublin, zaś w sierpniu Białystok. Także nazwy: Europejski Stadion Kultury w Rzeszowie, Inne Brzmienia w Lublinie, Inny Wymiar w Białymstoku, oddają nasze intencje. Proponujemy program z udziałem setek artystów dla ponad 100 tysięcy uczestników. Dzięki tego typu kontaktom wzbogacamy się kulturowo, wymieniamy doświadczenia w dziedzinie sztuki, pokazujemy treści nie zawsze w Polsce znane, a ciekawe i cenne dla szerokiej publiczności. Dzięki wsparciu z programu Kultura Dostępna są niebiletowane.

– Narodowe Centrum Kultury przyzwyczaiło już chyba odbiorców do projektów, które łączą to, co lokalne, regionalne, z tym, co zewnętrze, uniwersalne – twierdzi Rafał Wiśniewski, dyrektor NCK. – Wschodu zresztą nie trzeba chyba reklamować: ma swoją kolebkę i odrębność. Ale warto ciągle przypominać jego specyfikę. Każde z miast biorących udział w projekcie pokaże, co je wyróżnia, ale też co ma wspólnego z innymi. Przyjadą przyjaciele z Ukrainy, Rosji, Armenii i Gruzji oraz wielu, wielu innych. Udowodnimy, że można być geograficznie bardzo daleko, a mentalnie niezwykle blisko.

Koncert główny na Stadionie Miejskim w Rzeszowie odbędzie się w piątek, 23 czerwca, o godz. 20. Będzie to wielkie widowisko w zjawiskowej oprawie świetlnej i scenografii, z udziałem plejady polskich gwiazd, które w duetach z partnerami muzycznymi z Europy i świata wykonają specjalnie zaaranżowane utwory.

Koncert otworzy Bovska. Była jednym z największych muzycznych objawień 2016 roku. Pierwszy nakład jej debiutanckiej płyty „Kaktus" wyprzedał się w dwa dni, a ostatecznie zdobyła Złotą Płytę. Piosenka „Kaktus" stała się motywem przewodnim serialu „Druga szansa". W marcu 2017 roku ukazał się drugi album Bovskiej, „Pysk".

W drugiej części koncertu, zatytułowanej „Kolektywy", wystąpią: Bednarek i DrymbaDaDzyga (Ukraina); LemON i Rustavi Ensemble (Gruzja), Enej i Dzambo Agusevi Orchestra (Macedonia); Brodka i Unkle (Wielka Brytania). W finale zaplanowano występ gwiazdy zagranicznej, czyli brytyjskiego zespołu The Kooks.

Brytyjczycy uznawani są za jedną z najważniejszych grup indie-rocka. Zespół zadebiutował w 2006 roku albumem „Inside In/Inside Out", który rozszedł się na świecie w ponad 1,5 milionach kopii. Płyta spędziła ponad pół roku na brytyjskiej liście 20 najpopularniejszych albumów, uzyskując status poczwórnej platyny. Kolejne płyty zespołu również cieszyły się dużą popularnością. To „Konk" (2008), „Junk of the Heart" (2011) i „Listen" (2014).

Najpopularniejsze single The Kooks to „Naive" z wynikiem ponad 45 milionów wyświetleń na YouTubie i „Bad Habit".

Koncert na Stadionie Miejskim poprowadzą aktorzy Katarzyna Kołeczek i Grzegorz Daukszewicz. Zaś finałem finału będzie wspólne wykonanie przewodniego motywu z obsypanego Oscarami filmu „La La Land". Artystom i prowadzącym towarzyszyć będzie Orkiestra Rozrywkowa Politechniki Warszawskiej The Engineers Band.

Celebracja sztuki

Łącznie od 22 do 25 czerwca w wielu punktach Rzeszowa odbędzie się kilkadziesiąt imprez, w tym koncerty, wystawy, warsztaty aktorskie, konkursy, spotkania z twórcami, widowiska muzyczne.

Pierwszego dnia studenci Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie przedstawią multimedialną prezentację o kulturze białoruskiej i ukraińskiej oraz opowiedzą o dobranockach swojego dzieciństwa. Wystąpi Wacław Zimpel i wyjątkowe trio Rogiński/Trzaska/Moretti.

O godzinie 19 w Filharmonii Podkarpackiej pod szyldem „Art Celebration: East United" zagrają muzycy związani z Podkarpaciem, którzy nawiążą w swoich występach do legendarnych artystów pochodzących ze wschodu: Stanisława Lema, Andy'ego Warhola, Wojciecha Kilara, Nahuma Sternheima i Tomasza Stańki.

Odbędzie się polska premiera koncertu „Lem. Muzyczne sfery" Vitolda Reka, pochodzącego z Rzeszowa wybitnego kontrabasisty i kompozytora.

Miłośników inteligentnego humoru, barwnych opowieści i niebanalnych piosenek na pewno ucieszy możliwość posłuchania na żywo urodzonego w Lesku popularnego dziennikarza i artysty kabaretowego Artura Andrusa.

Drugiego dnia w Podziemnej Trasie Turystycznej, czyli historycznych podziemnych korytarzach Rzeszowa, odbędzie się koncert poezji śpiewanej „Lwów. Szkice miejskie" duetu Kuba Blokesz i Michał Szuba.

Trzeciego dnia w Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa zaplanowano wernisaż wystawy Tatiany Cariuk-Falewicz „Świteź i Nowogródek  200 lat po Mickiewiczu". Białoruska artystka z aparatem fotograficznym przemierzyła Białoruś i Litwę śladami Adama Mickiewicza i Elizy Orzeszkowej.