Lotniczy region kraju

Trzy strefy ekonomiczne i 14 uczelni wyższych to dwa z kilku atutów Podkarpacia.

Publikacja: 19.03.2017 21:00

Lotniczy region kraju

Foto: Rzeczpospolita

W regionie intensywnie rozwija się przemysł lotniczy, farmaceutyczny, informatyczny i spożywczy. Duże połacie lasów czynią województwo istotnym dostawcą drewna oraz dają możliwości wykorzystania biomasy drzewnej do produkcji energii odnawialnej.

Region wyposażony jest w bogate złoża kopalniane, takie jak siarka, ropa naftowa oraz gaz ziemny, a także surowce mineralne: gipsy, piaskowce i wapienie wydobywane na bieżąco w czynnych, nowoczesnych kopalniach.

Główny potencjał do tworzenia kapitału ludzkiego w województwie stanowi 14 uczelni wyższych, w których kształci się 56 tys. studentów, czyli 4 proc. studentów w skali kraju. Atutem jest Politechnika Rzeszowska – największa uczelnia techniczna południowo-wschodniej Polski z jedynym w kraju ośrodkiem kształcenia pilotów lotnictwa cywilnego.

Województwo podkarpackie położone jest na południowym wschodzie Polski. Graniczy ze Słowacją (na południu) i Ukrainą (na wschodzie). To także dobre połączenia komunikacyjne: międzynarodowy port lotniczy, autostrada A4, przebiegające przez województwo główne korytarze transportowe sieci TINA.

Na terenie Podkarpacia działają trzy specjalne strefy ekonomiczne: krakowska, mielecka i tarnobrzeska., w których inwestorzy mogą uzyskać ulgę w podatku dochodowym sięgającą 50–70 proc., w zależności od wielkości przedsiębiorstwa.

Pnie się w górę

W 2015 roku PKB w województwie podkarpackim stanowił równowartość 440 ton sztabek złota i wynosił 70,3 mld zł. W ciągu ostatnich pięciu lat produkt krajowy brutto zwiększył się o 15,8 proc., czyli ponad 1 proc. więcej niż PKB liczony dla kraju. Na Podkarpaciu powstaje 4 proc. polskiego PKB – trzy czwarte w gospodarce, a jedna czwarta w sferze budżetowej. Wartość PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2015 roku kształtowała się na poziomie od 32 tys. zł (województwo lubelskie) do 74,6 tys. zł (mazowieckie). W Podkarpackiem wynosiła 33,1 tys. zł – ponad 13,7 tys. zł mniej niż wskaźnik dla Polski. To także mniej niż w ościennych województwach: świętokrzyskim (33,9 tys. zł) i małopolskim (42,1 tys. zł).

W skali całego kraju region jest czołowym producentem sprzętu lotniczego, co znajduje odzwierciedlenie w 19-proc. udziale województwa w krajowej wartości produkcji sprzedanej. Podkarpackie jest też ważnym producentem wyrobów z drewna oraz korka, słomy i wikliny (9 proc. krajowej wartości produkcji sprzedanej w 2015 roku), a także wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (6 proc.).

Niski poziom inwestycji

Na terenie województw ma siedzibę prawie 165,2 tys. przedsiębiorstw. Od 2010 przybyło niespełna 8,2 proc. Jest tu zarejestrowanych prawie 4 proc. wszystkich firm, z czego 95,8 proc. należy do sektora prywatnego. Podkarpackie zajmuje 11. miejsce pod względem liczby firm wśród województw. W 2015 roku przybyło 14 212 nowych przedsiębiorstw – to o 4,6 proc. mniej niż w 2014. Wyrejestrowano w tym czasie 11 262 podmiotów (o 2,1 proc. mniej niż w 2014 r.). W Polsce w tym okresie zarejestrowano 359 973 firm (wzrost o 0,7 proc.), a wyrejestrowano 292 348 (spadek o 4 proc.).

W 2015 roku przedsiębiorstwa działające na terenie Podkarpacia osiągnęły przychody na poziomie 84,8 mld zł, a zyski na poziomie 3,1 mld zł. Stanowi to odpowiednio 3,4 i 3,4 proc. przychodów i zysków wypracowanych przez firmy w Polsce. 97 proc. przychodów wypracował sektor prywatny, wskaźnik ten jest podobny wyższy niż liczony dla kraju.

Firmy z województwa podkarpackiego inwestują niewiele. Podkarpacie zajmuje dopiero 14 miejsce wśród województw pod względem wartości inwestycji na jednego mieszkańca. W 2015 roku przedsiębiorstwa wydały na inwestycje jedynie 5172 zł na osobę, czyli o 3 proc. mniej niż 2014 roku, a tylko 58,8 proc. to inwestycje sektora prywatnego. Na Liście 500 największych przedsiębiorstw publikowanej przez „Rzeczpospolitą" znajduje się tylko osiem firm z Podkarpacia, na Liście 2000 jest 77. Największe firmy działające na terenie województwa to Asseco Poland z Rzeszowa, Firma Oponiarska Dębica czy Orlen Paliwa.

W rankingu marek publikowanym przez „Rzeczpospolitą" jest pięć podkarpackich marek. Największa z nich to Śnieżka – jej wartość wynosi 109 mln zł – która zajmuje 110. miejsce. Na 141. pozycji znajduje się Firma Oponiarska Dębica – jej wartość to 76 mln zł. W rankingu ujęte są jeszcze Kazar, Zielona Budka i Cobi. Z województwa podkarpackiego na głównym parkiecie giełdy jest dziesięć spółek. Do najbardziej znanych należą Asseco Poland, Firma Oponiarska Dębica czy Sanok Rubber – producent wyrobów gumowych z Sanoka. Na rynku NewConnect notowane są tylko cztery podmioty.

Umiarkowany eksport

Podkarpackie zajmuje ósme miejsce wśród polskich województw pod względem wartości eksportu – z tego regionu pochodzi około 3 proc. naszego eksportu. Szacuje się, że tutejsze firmy osiągają przychody z tytułu sprzedaży zagranicznej na poziomie 4,5–5 mld euro. Około 1800 firm sprzedaje swoje produkty na rynki zagraniczne. Najczęściej wyjeżdżają tworzywa sztuczne, drewno i wyroby z drewna oraz kamienie, ceramika i szkło. Firmy eksportują głównie do Niemiec. Kolejnym ważnym partnerem handlowym są Stany Zjednoczone Ameryki, sporo eksportuje się także do krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

Wśród najważniejszych eksporterów z Podkarpacia jest firma Sanok Rubber Company – produkujący wyroby gumowe przeznaczone m.in. dla przemysłu motoryzacyjnego, budownictwa, rolnictwa. Federal-Mogul z Gorzyc – producent szerokiego asortymentu komponentów dla motoryzacji, czy Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka. Warto wspomnieć także o spółce Inglot – polskiej firmie produkującej kosmetyki kolorowe czy firmie Bispol z Łańcuta, która zajmuje się produkcją świec i podgrzewaczy bezzapachowych oraz wkładów olejowych do zniczy itp., a także o Arkus & Romet Group z Dębicy – produkującej skutery i motocykle.

Firmy z województwa podkarpackiego rozwijają się za granicą, 307 podmiotów ma filie i spółki poza granicami kraju. Najwięcej z nich znajduje się w Niemczech – 33 i na Ukrainie – 23.

Dwucyfrowe bezrobocie

Na terenie Podkarpackiego w styczniu 2017 roku bezrobocie wynosiło 11,9 proc. Od kilku lat spada. W 2012 roku wynosiło 16,4 proc. Jest wyższe niż w analogicznym okresie w kraju – 8,6 proc. Większość bezrobotnych to kobiety – stanowią ponad 51,5 proc. wszystkich osób niepracujących.

Województwo podkarpackie oferuje prawie 810 tys. miejsc pracy, co stanowi 5,6 proc. wszystkich miejsc pracy w Polsce. Jest ósmym największym pracodawcą w kraju. 48 proc. miejsc przeznaczonych jest dla kobiet. Najwięcej osób zatrudnionych jest w rolnictwie i leśnictwie – 32 proc. oraz w przemyśle – 17,8 proc.

W 2015 roku przedsiębiorstwa przyjęły 27,7 tys. nowych pracowników, a zwolniły 16,2 tys. osób. Analogicznie w Polsce zatrudnionych zostało 595,9 tys., a zwolnionych 317,6 tys. osób.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w Podkarpackiem w 2015 r. wynosiło 3528 zł, czyli ponad 623 zł mniej niż w pozostałych częściach kraju. Jest to też mniej niż w ościennym województwie małopolskim – 3906 zł, lubelskim – 3699 zł, i świętokrzyskim – 3581 zł. Najwyższe zarobki są w branży informacyjnej i komunikacyjnej – 6076 zł, najniższe w administracji – 2104 zł.

Opinie

Adam Góral, prezes zarządu Asseco Poland

Urodziłem się w Rzeszowie i zawsze uważałem, że jest to świetne miejsce do prowadzenia firmy. To tutaj wraz ze swoim zespołem rozwinąłem Asseco, które dziś jest szóstym największym producentem oprogramowania w Europie. Uważam, że największą wartością Podkarpacia są zdolni oraz pracowici ludzie, którzy z powodzeniem realizują swoje ambicje, ale jednocześnie czują się związani z regionem i tutaj widzą swoją przyszłość. Cieszę się, że w naszym województwie działa coraz więcej ciekawych firm, z których ponad 250 zrzeszonych jest w Podkarpackim Klubie Biznesu.

Monika Bąk, prezes zarządu AUTOPART SA

Od 35 lat AUTOPART ma swoją siedzibę w Mielcu. Chęć rozwoju i przedsiębiorczość zawsze cechowały tutaj ludzi, choć biznes nigdy nie był oparty na warunkach naturalnych, jak np. na Śląsku, czy na tysiącach wykształconych absolwentów dobrych uczelni, jak w Krakowie czy Warszawie. Zarówno Mielec, jak i pobliski Rzeszów to miasta, które świetnie się rozwijają, dają coraz więcej możliwości. Specjalna Strefa Ekonomiczna ściąga ludzi, ale to tylko sygnał dla nas, że musimy o pracowników dbać, i to robimy. Przykładamy dużą wagę do atmosfery, warunków finansowych i świadczeń dodatkowych. Nasi pracownicy mają czas np. by spędzić chwile z rodziną.

Piotr Mikrut, prezes zarządu FFiL Śnieżka SA

Lokalizacja na Podkarpaciu odegrała dla Śnieżki istotną rolę w dynamicznym rozwoju na rynki wschodnie. Przykładem jest nasza działalność na Ukrainie, gdzie mamy swoją spółkę córkę. Obecnie sprzedajemy nasze wyroby również w znacznie odleglejszych, często nawet egzotycznych kierunkach, dlatego znaczenie lokalizacji dostrzegamy w nieco innych aspektach funkcjonowania firmy. Ponad 30 lat działalności pozwala nam obserwować zachodzące w regionie zmiany, w tym także te infrastrukturalne, np. długo oczekiwany rozwój sieci dróg. Dzięki autostradzie m.in. znacznie łatwiej pozyskujemy pracowników z dalszych lokalizacji.

W regionie intensywnie rozwija się przemysł lotniczy, farmaceutyczny, informatyczny i spożywczy. Duże połacie lasów czynią województwo istotnym dostawcą drewna oraz dają możliwości wykorzystania biomasy drzewnej do produkcji energii odnawialnej.

Region wyposażony jest w bogate złoża kopalniane, takie jak siarka, ropa naftowa oraz gaz ziemny, a także surowce mineralne: gipsy, piaskowce i wapienie wydobywane na bieżąco w czynnych, nowoczesnych kopalniach.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Materiał partnera
Dolny Śląsk mocno stawia na turystykę
Regiony
Samorządy na celowniku hakerów
Materiał partnera
Niezależność Energetyczna Miast i Gmin 2024 - Energia Miasta Szczecin
Regiony
Nie tylko infrastruktura, ale też kultura rozwijają regiony
Regiony
Tychy: Rządy w mieście przejmuje komisarz wybrany przez Mateusza Morawieckiego