Czego dotyczył spór
W lipcu 2015 r. rada gminy podjęła uchwałę w sprawie udzielenia dotacji dla parafii rzymskokatolickiej na budowę dzwonnicy przykościelnej przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków. Rada powołała się na m.in. art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Kolegium regionalnej izby obrachunkowej (RIO) stwierdziło jej nieważność. Powodem było naruszenie art. 81 ustawy o ochronie zabytków.
Kolegium zauważyło, że w świetle tego przepisu dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru może być udzielona przez organ stanowiący gminy, powiatu lub samorządu województwa na zasadach określonych w podjętej przez ten organ uchwale. Rada przyznała z budżetu 30 tys. zł dotacji dla parafii z przeznaczeniem na budowę dzwonnicy przy zabytkowym kościele. Sama dzwonnica nie była jednak objęta ochroną. Zdaniem RIO dotacja przyznana na budowę dzwonnicy niebędącej zabytkiem nie spełnia wymogów przepisów art. 81 ustawy o ochronie zabytków. Dotacja z budżetu gminy może bowiem zostać przyznana na roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.
Gmina nie zgadzała się z tym stanowiskiem. W skardze do sądu administracyjnego tłumaczyła, że do rejestru zabytków województwa świętokrzyskiego wpisany jest faktycznie kościół parafialny. Jednak z wykazu obiektów zabytkowych wyznaczonych przez wojewódzkiego konserwatora do ujęcia w gminnej ewidencji wynika, że należy w niej ująć cały „zespół kościoła parafialnego", tj. znajdujący się w granicach murów z XVII wieku otaczających kościół tzw. cmentarz przykościelny wraz z ogrodzeniem oraz bramką. Dzwonnica będzie wybudowana właśnie na terenie cmentarza przy samym kościele parafialnym.
W ocenie gminy prace budowlane związane z wybudowaniem dzwonnicy należy uznać za prace budowlane wykonywane przy zabytku. To, czy sama dzwonnica jest nowym obiektem czy też obiektem powstającym w miejsce innej współczesnej dzwonnicy, nie ma znaczenia. Istotne jest, że prace budowlane będą wykonywane przy obiekcie zabytkowym, na terenie objętym ochroną.
Rozstrzygnięcie
Ta argumentacja nie przekonała jednak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach. Jego zdaniem wykładnia literalna spornego przepisu wskazuje, że wymienione w nim organy mają kompetencje do udzielenia dotacji na określony rodzaj prac oraz na zasadach określonych w odrębnej uchwale. Istotne jest również to, że wymienione prace mają być pracami przy zabytku wpisanym do rejestru. Skarżąca gmina udzieliła z budżetu gminy dotacji na budowę dzwonnicy przykościelnej przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków. Co prawda zdaniem WSA podjęta uchwała dotyczy jednego z wymienionych w art. 81 ust. 1 ww. ustawy rodzaju prac, tj. prac budowlanych, jednakże nie obejmują one prac przy zabytku wpisanym do rejestru.