W praktyce ta kwestia ma istotne znaczenie. W razie niekorzystnej decyzji ZUS, której nie uda się podważyć w sądzie, może to skutkować obowiązkiem uiszczenia znacznych kwot z tytułu zaległych składek z odsetkami.
Przychód z umowy
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe jest – zgodnie z art. 18 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1778) – przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie zaś do art. 10 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 2032 ze zm.) przychód, którego źródłem jest stosunek pracy, obejmuje wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze lub ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności jest to wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty – niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Przedmiotowe zwolnienie
Ze składek zwolnione są jednak pewne rodzaje przychodów, które – na podstawie upoważnienia z art. 21 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – określił minister pracy i polityki socjalnej w rozporządzeniu z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 2236).
W § 2 ust. 1 pkt 19 tego rozporządzenia wskazano, że z podstawy wymiaru składek wyłączone są świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zfśs). W praktyce wyłączenie to jest często kwestionowane przez ZUS, który odmiennie niż firmy ocenia, czy dane świadczenia miały socjalny charakter.
Ten problem dotyczy zwykle bonów lub okolicznościowych wypłat. Niektórzy pracodawcy uznawali bowiem, że mogą przyznawać swoim pracownikom świadczenia w takiej postaci i nie uwzględniać ich w podstawie wymiaru składek.