Składki ZUS za emeryta po 1 października

Po obniżeniu wieku emerytalnego nie zmieniły się zasady podlegania ubezpieczeniom przez zarobkujących emerytów i rencistów. Nadal wszystko zależy więc od podstawy świadczenia pracy oraz wysokości przychodów.

Publikacja: 31.10.2017 05:40

Składki ZUS za emeryta po 1 października

Foto: AdobeStock

Zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne określają przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1778; dalej ustawa systemowa). Od 1 października br., tj. od dnia obniżenia wieku emerytalnego, zasady te nie uległy zmianie. Tym samym składki za pracujących emerytów należy opłacać na dotychczasowych zasadach.

Etat przy świadczeniu

W myśl art. 9 ust. 4 ustawy systemowej, osoby będące pracownikami, mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Pracodawca, który podpisał umowę z taką osobą, ma obowiązek opłacać za nią składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, a także na ubezpieczenie zdrowotne. Konieczność opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zależy natomiast od wieku pracownika. Nie ma takiego obowiązku w przypadku kobiet, które ukończyły 55 lat, oraz mężczyzn – po ukończeniu 60 lat. Zatem za osobę, która posiada uprawnienia emerytalne, nie trzeba opłacać składek na FP i FGŚP. Natomiast w przypadku rencisty – po osiągnięciu granicznego wieku.

Obowiązkowy charakter składek ZUS jest niezależny od wymiaru czasu pracy ani od wysokości osiąganego wynagrodzenia za pracę. Pracodawca nalicza składki od dochodów, jakie uzyskuje u niego emeryt.

Obowiązek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego pracownika, również tego z ustalonym prawem do emerytury lub renty, trwa od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Umowa zlecenia

W myśl art. 9 ust. 4a ustawy systemowej, osoba mająca ustalone prawo do emerytury lub renty, wykonująca umowę zlecenia, podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostaje w stosunku pracy. Podleganie tym ubezpieczeniom wiąże się jednocześnie z objęciem ubezpieczeniem wypadkowym.

Inaczej jest w przypadku ubezpieczenia chorobowego. Jest ono dla zleceniobiorcy (w tym także emeryta lub rencisty) dobrowolne. Oznacza to, że może on do niego przystąpić na swój wniosek.

Umowa zlecenia stanowi również tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Z art. 9 ust. 4a w związku z art. 9 ust. 2c ustawy systemowej wynikają natomiast zasady ustalania obowiązku ubezpieczenia w przypadku, gdy emeryt / rencista zawrze więcej niż jedną umowę zlecenia. W takiej sytuacji obowiązek opłacania składek społecznych zawsze dotyczy pierwszej umowy. Natomiast następne rodzą ten obowiązek do czasu, aż łączna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia. Kolejna zawarta przez daną osobę umowa zlecenia nie skutkuje wtedy obowiązkiem tych ubezpieczeń.

Jeżeli więc podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych zleceniobiorcy z pierwszej umowy zlecenia w danym miesiącu osiąga kwotę minimalnej płacy, wtedy z drugiej takiej umowy należy go zgłosić tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. Gdy zaś pierwsza umowa nie spełnia tego warunku, taka osoba podlega ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo z tytułu obu umów zlecenia.

Dwie umowy z jedną firmą

W sytuacji, gdy emeryt zawiera umowę zlecenia z własnym pracodawcą, albo gdy wykonuje taką umowę na rzecz własnego pracodawcy (choć zawarł ją z obcym podmiotem), podlega z tego tytułu ubezpieczeniom nie jak zleceniobiorca, ale jak pracownik. Tym samym firma ma obowiązek naliczać składki od sumy przychodów z obydwu umów. -

Wykonawca dzieła

Wykonywanie samodzielnej umowy o dzieło, w tym również przez osobę posiadającą ustalone prawo do emerytury lub renty, nie powoduje powstania w stosunku do niej obowiązku żadnych ubezpieczeń w ZUS (art. 9 ust. 4b ustawy systemowej). Taka umowa rodzi obowiązek ubezpieczeniowy w dwóch ściśle określonych przypadkach. Ma to miejsce wtedy, gdy jest ona zawarta z:

- pracodawcą, z którym wykonawca dzieła pozostaje równocześnie w stosunku pracy

lub

- innym podmiotem, lecz wykonywana jest na rzecz własnego pracodawcy.

Pracodawca nie musi oddzielnie zgłaszać takiej umowy do ZUS. Jednak od obydwu wypłat – z tytułu etatu i dzieła – wylicza:

- składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika i pracodawcę od łącznego przychodu,

- składkę na ubezpieczenie zdrowotne odrębnie od przychodu uzyskanego z umowy o pracę i z umowy o dzieło.

Własna działalność

Zgodnie z art. 9 ust. 5 ustawy systemowej, osoby prowadzące działalność gospodarczą, mające ustalone prawo do emerytury, podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Obowiązkowe jest dla nich jedynie ubezpieczenie zdrowotne. Przystępując dobrowolnie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, przedsiębiorca zostaje objęty obligatoryjnie ubezpieczeniem wypadkowym.

Emeryci prowadzący własną działalność gospodarczą nie mogą natomiast przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, ponieważ może być nim objęta wyłącznie osoba, dla której ubezpieczenia emerytalne i rentowe są obowiązkowe.

Inaczej jest w przypadku osób z ustalonym prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy, które prowadzą działalność gospodarczą. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada na takich przedsiębiorców obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe do czasu ustalenia prawa do emerytury. Muszą też wtedy opłacać składki na ubezpieczenie wypadkowe. Na zasadzie dobrowolności mogą przystąpić jedynie do ubezpieczenia chorobowego.

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego