Oznacza to, że prawa do rekompensaty nie pozbawia fakt, iż ubezpieczony nabył już uprawnienie do emerytury z FUS w podstawowym wieku emerytalnym. Uzasadnia się to tym, że skoro zgodnie z art. 23 ustawy rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a w myśl art. 173 ustawy emerytalnej kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne przed 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnieciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczonej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Podobnie wskazywał Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 14 grudnia 2015 r. (III AUa 1070/15).
W formie dodatku
Rekompensata nie jest wypłacana ubezpieczonemu, lecz stanowi dodatek do kapitału początkowego ustalanego na zasadach przewidzianych w art. 173 i 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Innymi słowy, przyznanie rekompensaty powoduje powiększenie wartości kapitału początkowego ubezpieczonego i w konsekwencji wpływa na podwyższenie wysokości jego emerytury.
Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach
Nazwa stanowiska nie jest najważniejsza
Dla oceny, czy zatrudniony pracował w szczególnych warunkach, nie ma znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. Tak też podnosił Sąd Najwyższy w wyroku z 8 czerwca 2011 r. (I UK 393/10).
Zaliczany okres służby wojskowej
W praktyce sporne było, czy przy ustalaniu 15 lat pracy w warunkach szczególnych można uwzględnić okres odbywania służby wojskowej przez ubezpieczonego. Taką możliwość kwestionował ZUS. Jednak orzecznictwo sądowe przyjęło odmienną koncepcję uznając, że jest to dopuszczalne. Wskazywał na to m.in Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 31 marca 2016 r. (III AUa 1899/15) stwierdzając, że skoro art. 21 ust. 1 ww. ustawy wprost odwołuje się do pojęcia okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.) i jednocześnie nie ma wątpliwości, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 1534) zalicza się na warunkach wynikających z tego przepisu – spełnionych przez ubezpieczonego – do okresu pracy w szczególnych warunkach, to okres ten należy uwzględniać przy ustalaniu prawa do rekompensaty. Podobnie wypowiadał się Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z z 28 października 2015 r. (III AUa 826/15). Uznał, że okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby, ale także okresem pracy w szczególnych warunkach, który brany jest pod uwagę przy ustalaniu rekompensaty.
