ZUS: planując macierzyństwo, czasem warto podwyższyć składkę

Zasiłek macierzyński przysługuje bez tzw. wyczekiwania. Oznacza to, że nie jest istotny okres ubezpieczenia chorobowego. Wyłącznym warunkiem otrzymania tego świadczenia jest podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w momencie narodzin dziecka. Zasiłek otrzymają zatem zarówno osoby, które takiemu ubezpieczeniu podlegają od lat czy miesięcy, jak i te, które urodziły np. po miesiącu, tygodniu, a nawet dniu od daty objęcia ubezpieczeniem chorobowym.

Okres ubezpieczenia

Okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu może jednak wpływać na wysokość zasiłku macierzyńskiego. Szczególnie dotyczy to osób, które zdecydowały się opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od podwyższonej podstawy. Najwyższe świadczenie otrzyma przedsiębiorcza mama, która opłaciła podwyższone składki za 12 miesięcy przed porodem. Każdy miesiąc mniej oznacza, co do zasady, odpowiednie obniżenie podstawy wymiaru zasiłku.

Podwyżka podstawy...

Decydując się na podwyższenie podstawy wymiaru składek, należy pamiętać, że nie można zwiększyć wyłącznie podstawy wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Składkę tę nalicza się od tej samej kwoty, od której naliczane są składki emerytalno-rentowe. Podstawę jej wymiaru stanowi bowiem – podobnie jak w przypadku składki wypadkowej – podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

... nie dotyczy zdrowotnej

Podwyższenie podstawy wymiaru składek społecznych nie zwiększa natomiast „z automatu" podstawy wymiaru składki zdrowotnej przedsiębiorcy. W 2017 r. stanowi ją kwota zadeklarowana, nie niższa niż 3303,13 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2017 r., począwszy od składek należnych od 1 stycznia 2017 r., nie może być niższa niż 297,28 zł (tj. 9 proc. podstawy wymiaru).

- Aleksandra Sudak adwokat, zespół prawa pracy kancelarii Hogan Lovells

Nie mniej niż 1000 zł

- Rozpoczęłam działalność w styczniu 2017 r. Od pierwszego miesiąca opłacam preferencyjne składki na ubezpieczenia społeczne dla nowych przedsiębiorców, w tym również składki na ubezpieczenie chorobowe, tzw. mały ZUS. W jakiej wysokości otrzymam zasiłek, jeżeli dziecko urodzi się w okresie odprowadzania preferencyjnych składek?

Czytelniczka otrzyma zasiłek w wysokości 1000 zł, mimo że podstawą oskładkowania była kwota 600 zł, tj. 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Od 1 stycznia 2016 r., w przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa niż 1000 zł, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochody podwyższa się do wysokości 1000 zł – czyli do wysokości świadczenia rodzicielskiego określonego w ustawie o świadczeniach rodzinnych.

Oznacza to, że minimalny zasiłek macierzyński dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą, opłacającej niskie składki ZUS przez pierwsze 24 miesiące biznesu, zawsze będzie wynosił 1000 zł. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby przedsiębiorcza mama, w celu uzyskania wyższego świadczenia, dobrowolnie odprowadzała składki od wyższej podstawy.

Minimalne składki bez ulgi

- Prowadzę działalność od stycznia 2017 r. Od początku opłacam składki na ubezpieczenia społecznie, w tym również na ubezpieczenie chorobowe, od minimalnej podstawy wynoszącej 2557,80 zł, tzw. duży ZUS. Na jaką wysokość zasiłku macierzyńskiego mogę liczyć, zakładając, że dziecko urodzę w sierpniu?

Czytelniczka otrzyma zasiłek w kwocie wynoszącej w przybliżeniu 1809,90 zł (jego wysokość może się różnić w zależności od liczby dni w danym miesiącu kalendarzowym). W tym przypadku, na wysokość świadczenia nie ma wpływu okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, ponieważ przedsiębiorcza mama za miesiące poprzedzające poród odprowadzi składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie wyższej niż minimalna podstawa. Oznacza to, że zasiłek w tej wysokości przysługiwałby jej również wtedy, gdyby urodziła dziecko w pierwszym miesiącu prowadzenia działalności.

Ważne! Podane kwoty zasiłków stanowią 100 proc. jego wymiaru. W zależności od decyzji ubezpieczonej co do sposobu wypłaty świadczenia, ZUS będzie wypłacał przedsiębiorczej mamie:

- 80 proc. wskazanej kwoty przez 52 tygodnie, albo

- 100 proc. tej kwoty przez pierwsze 26 tygodni, a następnie 60 proc. przez kolejne 26 tygodni.

Za maksymalne wpłaty

- Planując macierzyństwo, za 12 miesięcy przed urodzeniem dziecka zamierzam odprowadzać składki na ubezpieczenia społecznie od maksymalnej podstawy, tj. 10 657,50 zł (kwoty stanowiącej 250 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego). W jakiej wysokości otrzymam zasiłek, jeśli planowany termin porodu przypada w styczniu 2018 r.?

Czytelniczka otrzyma zasiłek w kwocie wynoszącej w przybliżeniu 7540,80 zł – jego wysokość może się różnić w zależności od liczby dni w danym miesiącu kalendarzowym.

Obecnie, aby otrzymać maksymalny zasiłek macierzyński, obliczany od najwyższej podstawy, przedsiębiorcza mama musi odprowadzić składki od najwyższej podstawy za 12 miesięcy przed porodem. Każdy miesiąc w ciągu tych 12 miesięcy poprzedzających poród, za który składki zostaną opłacone od niższej podstawy, powoduje obniżenie świadczenia.

Decyzja po zajściu w ciążę

- Prowadzę działalność gospodarczą od stycznia 2017 r. Przez pierwsze 3 miesiące opłacałam tzw. duży ZUS (tj. od kwoty 2557,80 zł). Po zajściu w ciążę, przez kolejne 9  miesięcy do dnia porodu, chcę opłacić składki od maksymalnej podstawy (tj. od kwoty 10 657,50 zł). Czy mi się to opłaca? Jaki zasiłek dostanę, jeśli mam urodzić w styczniu 2018 r.?

Czytelniczka otrzyma zasiłek w kwocie wynoszącej w przybliżeniu 6108,22 zł – jego wysokość może się różnić w zależności od liczby dni w danym miesiącu kalendarzowym. Do wyliczeń przyjęliśmy założenie, że w ciągu 12 miesięcy poprzedzających poród przedsiębiorcza mama za 3 miesiące odprowadzała minimalne składki (tzw. duży ZUS), a za 9 miesięcy – składki liczone od najwyższej możliwej podstawy.

Działalność po ubezpieczeniach z innego tytułu

- Od 1 stycznia 2015 r. do 31 kwietnia 2017 r. byłam zatrudniona na podstawie umowy zlecenia. Działalność gospodarczą założyłam w maju 2017 r. Odprowadzam składki na ubezpieczenia społecznie, w tym dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, od najwyższej możliwej podstawy (tj. od kwoty 10 657,50 zł). Jaki zasiłek dostanę, jeżeli dziecko urodzę w sierpniu 2017 r.?

Gdy okres ubezpieczenia chorobowego z działalności gospodarczej rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu (w tym przypadku z tytułu umowy zlecenia), w liczbie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia chorobowego uwzględnia się również pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia z poprzedniego tytułu.