Przedsiębiorca aktywny w czasie choroby straci zasiłek

Jeśli w czasie zwolnienia lekarskiego przedsiębiorca wykonuje pracę zarobkową, traci prawo do zasiłku. Jest tak również, gdy okres zwolnienia wykorzystuje niezgodnie z jego celem.

Publikacja: 23.05.2017 06:30

Przedsiębiorca aktywny w czasie choroby straci zasiłek

Foto: Fotolia

Przedsiębiorca, który zachoruje, ma prawo do zasiłku chorobowego, jeżeli podlega ubezpieczeniu chorobowemu i opłaca składki na to ubezpieczenie terminowo i w należnej wysokości. Jeśli niedawno rozpoczął działalność gospodarczą, warunkiem otrzymania zasiłku jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu przez określony czas. Przedsiębiorca nabywa prawo do tego zasiłku po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu zalicza się także wcześniejsze okresy ubezpieczenia chorobowego, jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.

Jeżeli niezdolność do pracy przedsiębiorcy jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, ma on prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, a nie chorobowego. W takiej sytuacji zasiłek przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia.

Ważne! Dla przedsiębiorców ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne (sami deklarują przystąpienie do niego), a ubezpieczenie wypadkowe – obowiązkowe.

Utrata prawa do świadczenia

Przedsiębiorca, któremu lekarz wystawił zwolnienie lekarskie od pracy, powinien stosować się do jego zaleceń. Nie może wykorzystywać okresu orzeczonej niezdolności do pracy w sposób nieprawidłowy, bo straci prawo do zasiłku chorobowego. Z przepisów wprost wynika, że ubezpieczony, który w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie lekarskie od pracy w sposób niezgodny z jego celem, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Zasiłek chorobowy nie przysługuje w razie stwierdzenia choćby jednej z wymienionych okoliczności, czyli jeśli przedsiębiorca:

- w czasie zwolnienia lekarskiego wykonywał pracę zarobkową, lub

- okres zwolnienia wykorzystywał niezgodnie z celem wystawienia zaświadczenia lekarskiego.

Praca zarobkowa wykluczona

Tak zwana ustawa zasiłkowa nie definiuje pojęcia pracy zarobkowej. Jest jednak bogate orzecznictwo sądowe na ten temat. W jego świetle co do zasady każda praca zarobkowa wykonywana w okresie zwolnienia lekarskiego powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego. Pojęcie „pracy" należy zatem rozumieć bardzo szeroko. Jest to nie tylko świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę, ale również wykonywanie czynności na podstawie różnych stosunków prawnych o charakterze cywilnoprawnym, w tym umowy zlecenia oraz prowadzenie własnej działalności gospodarczej.

Zgodnie z orzeczeniami sądów (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 14 kwietnia 2000 r., II UKN 513/99; z 19 lipca 2001 r., II UKN 494/00; z 9 października 2006 r., II UK 44/06; z 5 czerwca 2008 r., II UK 11/08) prowadzenie przez przedsiębiorę, w okresie zwolnienia lekarskiego, działalności gospodarczej powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego. Taką działalnością jest nie tylko wykonywanie konkretnych prac, ale także czynności związanych z prowadzeniem firmy, na przykład:

- nadzór nad pracownikami,

- obsługa klientów,

- wydawanie materiałów.

Jest zasada, są wyjątki

Od reguły zakazu jakiejkolwiek aktywności związanej z działalnością w czasie zwolnienia występują odstępstwa. Uzasadnione są one sporadycznym i formalnym charakterem czynności, wykonywanych zwłaszcza przez osobę prowadzącą firmę jednoosobowo, która jest jednocześnie pracodawcą. Chodzi tu o zadania, których wykonania nie można zlecić innej osobie, a są one niezbędne do zapewnienia funkcjonowania firmy, np. podpisanie sporządzonych przez inną osobę dokumentów finansowych.

Zdaniem sądów taka wymuszona okolicznościami, sporadyczna aktywność, może w niektórych przypadkach usprawiedliwiać zachowanie prawa do zasiłku chorobowego (por. wyroki SN: z 17 stycznia 2002 r., II UKN 71/00; z 7 października 2003 r., II UK 76/03; z 15 czerwca 2007 r., II UK 223/06; z 3 marca 2010 r., III UK 71/09). Rozpatrywane jest to indywidualnie, w konkretnym stanie faktycznym.

Niezgodnie z celem

Drugą przesłanką utraty prawa do zasiłku chorobowego jest wykorzystywanie zwolnienia od pracy niezgodnie z jego celem. Należy przez to rozumieć nieprzestrzeganie wskazań lekarskich lub wręcz wykorzystywanie zwolnienia w innych celach niż lecznicze.

Wątpliwości, czy przedsiębiorca wykorzystywał zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem, rozstrzyga ZUS. Jeśli jest to konieczne, występuje o opinię lekarza leczącego lub lekarza orzecznika ZUS.

Skutki kontroli

ZUS, który ustala uprawnienia i wypłaca przedsiębiorcy zasiłki, kontroluje, czy prawidłowo wykorzystuje on zwolnienie lekarskie. Jeżeli pracownicy ZUS stwierdzą w czasie kontroli, że przedsiębiorca w czasie zwolnienia wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje to zwolnienie niezgodnie z jego celem, sporządzają protokół (osoba kontrolowana może wnieść do niego uwagi). Następnie ZUS wydaje decyzję odmawiającą prawa do zasiłku chorobowego. Obejmuje ona cały okres zwolnienia lekarskiego, w czasie którego zostały stwierdzone nieprawidłowości.

Jeżeli przedsiębiorca nie zgadza się z decyzją ZUS, może się od niej odwołać do sądu. Odwołanie powinien złożyć pisemnie lub ustnie do protokołu, za pośrednictwem jednostki ZUS, która wydała decyzję. Na złożenie odwołania ma miesiąc od otrzymania decyzji.

—oprac. pracownicy Centrali ZUS

Przedsiębiorca, który zachoruje, ma prawo do zasiłku chorobowego, jeżeli podlega ubezpieczeniu chorobowemu i opłaca składki na to ubezpieczenie terminowo i w należnej wysokości. Jeśli niedawno rozpoczął działalność gospodarczą, warunkiem otrzymania zasiłku jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu przez określony czas. Przedsiębiorca nabywa prawo do tego zasiłku po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu zalicza się także wcześniejsze okresy ubezpieczenia chorobowego, jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawnicy
Awans prokuratora szykanowanego za Ziobry i Święczkowskiego
Prawo karne
Prokuratura przeszukała dom Zbigniewa Ziobry. "Okien nie wybijano"
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe