Czy rozdzielność małżonków blokuje liczenia odsetek za zaległości w ZUS?

Wyrok o rozwodzie ogranicza odpowiedzialność za odsetki od długu w ZUS tylko do dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia. Takich skutków nie niesie orzeczenie o rozdzielności majątkowej małżonków.

Publikacja: 16.05.2017 02:00

Czy rozdzielność małżonków blokuje liczenia odsetek za zaległości w ZUS?

Foto: 123RF

- ZUS określił mi długi składkowe z działalności małżonki na ok. 30 tys. zł, w tym odsetki (6 tys.), na 30 kwietnia br. Mamy rozdzielność majątkową już od 20 lutego 2011 r., co zgłaszałem w ZUS. W decyzji Zakład obciążył mnie składkami do daty orzeczenia o rozdzielności, a odsetkami aż do 30 kwietnia br. Czy ta decyzja jest prawidłowa w zakresie odsetek, skoro z ordynacji podatkowej (art. 110) wynika, że odpowiedzialność nie obejmuje odsetek powstałych po dniu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie? – pyta czytelnik.

Jak wynika z art. 23 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa systemowa) od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 613 ze zm.; dalej: o.p.). Zgodnie zaś z art. 53 § 1 o.p., od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 52 § 1 pkt 2 i art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę. Stawki odsetek za zwłokę wynikają z art. 56 – 56b o.p. oraz obwieszczenia ministra finansów ogłaszanego w Monitorze Polskim.

Odsetki za zwłokę nie są przy tym świadczeniem samodzielnym, oderwanym od zaległości składkowej. Mają one charakter akcesoryjny w stosunku do należności głównej, którą stanowi zaległość składkowa. Z tego powodu oczywiste jest, że zobowiązanie do zapłaty odsetek może powstać tylko wtedy, gdy powstała sama zaległość składkowa. Co istotne, umorzenie składek powoduje także umorzenie odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia i dodatkowej opłaty (art. 28 ust. 4 ustawy systemowej), przy czym możliwe jest umorzenie samych odsetek, bez konieczności umarzania kwoty głównej składek.

Do wygaśnięcia roszczenia głównego

Jak wskazał Sąd Okręgowy w Legnicy w wyroku z 18 października 2016 r. (V U 781/16): Akcesoryjność odsetek powoduje, że skoro do roszczenia głównego dotyczącego składek sprzed ustania wspólności majątkowej małżeńskiej zakres odpowiedzialności małżonka kształtuje się w granicach wynikających z art. 26 i art. 29 o.p., to za składki te małżonek odpowiada na zasadach ogólnych, w tym także w zakresie odsetek za zwłokę, które są narastające do czasu wygaśnięcia roszczenia głównego.

Z przepisów przywołanych w tym wyroku wynika, że podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki (art. 26 o.p.), a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. Skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych m.in. przed dniem zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej (art. 29 o.p.).

Ograniczenie wobec osób trzecich

W zbliżonym stanie faktycznym, ww. sąd przyjął, że nie ma podstaw, aby stosować przepisy art. 110 o.p. Ta regulacja (przywołana przez czytelnika) stanowi, że rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej – jednak tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym. Przy czym ta odpowiedzialność nie obejmuje m.in. odsetek za zwłokę oraz kosztów egzekucyjnych powstałych po dniu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie. Wspomniany przepis znajduje się jednak w grupie regulacji dotyczących odpowiedzialności podatkowej osób trzecich. Czytelnik zaś (małżonek dłużnika składkowego) nie posiada statusu osoby trzeciej w rozumieniu o.p. Odpowiedzialność małżonków wynika bowiem z ww. regulacji art. 26 i art. 29 o.p., które znajdują się w grupie przepisów regulujących odpowiedzialność podatnika, płatnika i inkasenta.

Ostatecznie ww. sąd przyjął, że: Skoro zatem wnioskodawczyni nie jest osobą trzecią w rozumieniu cyt. wyżej przepisów o.p., (....), to nieuprawnione jest jej twierdzenie, że w niniejszej sprawie w drodze analogii można zastosować do niej art. 110 § 2 pkt 2 o.p. i obciążyć ją odsetkami za zwłokę od zaległości składkowych liczonymi tylko do dnia ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Co bowiem istotne, regulacja art. 110 o.p. dotyczy jedynie małżonka rozwiedzionego, a czytelnik nadal pozostaje w związku małżeńskim, bowiem jedynie ustanowili oni w lutym 2011 r. rozdzielność majątkową.

Korelacja ww. norm prawnych w kontekście wspomnianego orzeczenia prowadzi do wniosku, że decyzja ZUS jest prawidłowa. Czytelnik nie może skutecznie powołać się na art. 110 § 2 pkt 2 o.p. Oznacza to, że nie uniknie odpowiedzialności za odsetki naliczone po dniu ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Marcin Nagórek, radca prawny

- ZUS określił mi długi składkowe z działalności małżonki na ok. 30 tys. zł, w tym odsetki (6 tys.), na 30 kwietnia br. Mamy rozdzielność majątkową już od 20 lutego 2011 r., co zgłaszałem w ZUS. W decyzji Zakład obciążył mnie składkami do daty orzeczenia o rozdzielności, a odsetkami aż do 30 kwietnia br. Czy ta decyzja jest prawidłowa w zakresie odsetek, skoro z ordynacji podatkowej (art. 110) wynika, że odpowiedzialność nie obejmuje odsetek powstałych po dniu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie? – pyta czytelnik.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe