- ZUS określił mi długi składkowe z działalności małżonki na ok. 30 tys. zł, w tym odsetki (6 tys.), na 30 kwietnia br. Mamy rozdzielność majątkową już od 20 lutego 2011 r., co zgłaszałem w ZUS. W decyzji Zakład obciążył mnie składkami do daty orzeczenia o rozdzielności, a odsetkami aż do 30 kwietnia br. Czy ta decyzja jest prawidłowa w zakresie odsetek, skoro z ordynacji podatkowej (art. 110) wynika, że odpowiedzialność nie obejmuje odsetek powstałych po dniu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie? – pyta czytelnik.
Jak wynika z art. 23 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa systemowa) od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 613 ze zm.; dalej: o.p.). Zgodnie zaś z art. 53 § 1 o.p., od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 52 § 1 pkt 2 i art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę. Stawki odsetek za zwłokę wynikają z art. 56 – 56b o.p. oraz obwieszczenia ministra finansów ogłaszanego w Monitorze Polskim.
Odsetki za zwłokę nie są przy tym świadczeniem samodzielnym, oderwanym od zaległości składkowej. Mają one charakter akcesoryjny w stosunku do należności głównej, którą stanowi zaległość składkowa. Z tego powodu oczywiste jest, że zobowiązanie do zapłaty odsetek może powstać tylko wtedy, gdy powstała sama zaległość składkowa. Co istotne, umorzenie składek powoduje także umorzenie odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia i dodatkowej opłaty (art. 28 ust. 4 ustawy systemowej), przy czym możliwe jest umorzenie samych odsetek, bez konieczności umarzania kwoty głównej składek.
Do wygaśnięcia roszczenia głównego
Jak wskazał Sąd Okręgowy w Legnicy w wyroku z 18 października 2016 r. (V U 781/16): Akcesoryjność odsetek powoduje, że skoro do roszczenia głównego dotyczącego składek sprzed ustania wspólności majątkowej małżeńskiej zakres odpowiedzialności małżonka kształtuje się w granicach wynikających z art. 26 i art. 29 o.p., to za składki te małżonek odpowiada na zasadach ogólnych, w tym także w zakresie odsetek za zwłokę, które są narastające do czasu wygaśnięcia roszczenia głównego.
Z przepisów przywołanych w tym wyroku wynika, że podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki (art. 26 o.p.), a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. Skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych m.in. przed dniem zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej (art. 29 o.p.).