Kwoty wolne od potrąceń z zasiłków w 2017 czeka dwukrotna podwyżka

Nierzadko się zdarza, że pracodawcy na żądanie komornika lub administracyjnego organu egzekucyjnego muszą realizować potrącenia ze świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, takich jak zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy czy wyrównawczy. Czyniąc to, mają obowiązek przestrzegać – tak jak w przypadku pensji – ściśle określonych reguł. Te najistotniejsze dotyczą:

- maksymalnej dopuszczalnej wysokości potrącenia, którą stanowi odpowiedni procent kwoty świadczenia brutto, oraz

- kwoty wolnej od potrąceń, uzależnionej od poziomu najniższej emerytury.

W 2017 r. wspomniana kwota wolna ulegnie zmianie dwa razy.

Maksimum ujęcia

Wysokość zasiłku bądź świadczenia rehabilitacyjnego podlegającego potrąceniom ustalamy od kwoty brutto, czyli przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Potrącenia świadczeń chorobowych nie mogą przekraczać:

- 60 proc. należnego świadczenia brutto – przy egzekucji świadczeń alimentacyjnych egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych oraz należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego alimentów,

- 50 proc. świadczenia brutto – przy egzekwowaniu należności związanych z odpłatnością: za pobyt w domach pomocy społecznej, za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych lub za pobyt w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz kwot nienależnie pobranych świadczeń (np. pobranych emerytur, rent, zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych czy świadczeń z funduszu alimentacyjnego) wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,

- 25 proc. świadczenia brutto – przy egzekucji innych należności (realizowanych np. na rzecz komornika).

W razie zbiegu potrąceń, egzekucja nie może przekraczać:

- 60 proc. świadczenia brutto – jeśli wśród potrąceń występują należności alimentacyjne,

- 50 proc. kwoty zasiłku – gdy potrąceniu podlegają m.in. kwoty nienależnie pobranych świadczeń, opłaty za pobyt w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,

- 25 proc. świadczenia – przy egzekwowaniu wyłącznie innych należności.

Zmiany przy zbiegu egzekucji od 8 września 2016 r.

Niekiedy mamy do czynienia z sytuacją, gdy sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych, mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna kwota, którą można zająć, nie wystarcza na pełne pokrycie egzekwowanych należności. W takich okolicznościach płatnik zasiłków:

- uiszcza zajęcie na rzecz tego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie, oraz

- zawiadamia niezwłocznie o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia.

Taki tryb postępowania obowiązuje od 8 września 2016 r. Wcześniej w rozstrzyganym przypadku płatnik musiał czekać na rozstrzygnięcia organów egzekucyjnych odnośnie tego, do którego z nich mają trafiać potrącone kwoty. Do czasu uzyskania postanowienia w tej sprawie przechowywał je w depozycie.

Minimalna wypłata

Dokonując potrąceń ze świadczeń chorobowych nie wolno naruszać kwot wolnych. Obecnie mamy trzy stawki procentowe wyznaczające poziom tych kwot: 20, 50 i 60 proc. Od 1 lipca 2017 r. dojdzie nam jeszcze jedna stawka – 75 proc. Stanie się to za sprawą ustawy z 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2016 r., poz. 2036).

W myśl tego aktu prawnego, od początku lipca br. świadczenia z ubezpieczenia społecznego będą wolne od egzekucji i potrąceń w części odpowiadającej 75 proc. kwoty najniższej emerytury lub renty – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi. Opisana modyfikacja będzie miała zastosowanie nie tylko do postępowań wszczynanych począwszy od 1 lipca br., ale również do zobowiązań istniejących w tym dniu.

Od marca bazą 1000 zł

Od 1 marca 2017 r. wysokość najniższej emerytury, która wynosi obecnie 882,56 zł, wzrośnie do poziomu 1000 zł. Spowoduje to wzrost kwot wolnych od potrąceń, które obowiązują przy egzekucji dokonywanej ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Gdyby pracownikowi przysługiwał zasiłek za okres obejmujący przełom lutego i marca, kwotę wolną od potrąceń należy ustalać odrębnie, biorąc pod uwagę to, za jaki miesiąc przysługuje świadczenie chorobowe.

Mniej za niepełny miesiąc

Bardzo często świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek za chorobę, opiekę lub macierzyństwo przysługuje tylko za część miesiąca. Taki stan rzeczy wymusza na płatniku wyliczenie kwoty wolnej od potrąceń w proporcji do liczby dni, za które dane świadczenie jest należne.

Przy kalkulowaniu proporcjonalnej kwoty zasiłku wolnej od potrąceń należy kwotę wolną podzielić przez 30, a wynik pomnożyć przez liczbę dni, za które przysługiwało świadczenie chorobowe.

Przykład

Zatrudniony w spółce z o.o. pracownik, na którego należnościach wypłacanych mu przez pracodawcę ciąży zajęcie komornicze z tytułu niespłaconego kredytu, z powodu niedyspozycji zdrowotnej, przedłożył pracodawcy zwolnienie lekarskie na okres od 9 lutego do 6 marca 2017 r. Z tego tytułu należy mu się zasiłek chorobowy brutto w wysokości 991,20 zł za luty i 297,36 zł za marzec. Całość przysługującego mu za wspomnianą chorobę świadczenia otrzyma 8 marca 2017 r. Przy założeniu, że pracownik nie złożył spółce druku PIT-2 (wskutek czego nie jest uprawniony do kwoty zmniejszającej zaliczkę podatkową), wyznaczenie kwoty możliwej do potrącenia z zasiłku w rozstrzyganym przypadku powinno wyglądać następująco:

Krok 1.

Ustalenie maksymalnej kwoty potrącenia:

(991,20 zł + 297,36 zł) x 25 proc. = 322,14 zł

Krok 2.

Proporcjonalne obliczenie kwoty wolnej od potrąceń z zasiłku (odrębnie dla lutego i marca):

- luty: 441,28 zł (50 proc. najniższej emerytury obowiązującej do końca lutego) : 30 dni x 20 dni choroby w lutym = 294,19 zł